Φυσικό αέριο με δύο εκπλήξεις!

Παλιοί εχθροί, σήμερα συνεργάζονται πάνω σε νέες βάσεις. Ένας κρίσιμος μοχλός της αλλαγής στις διεθνείς σχέσεις είναι η πολιτική για την ενέργεια και η ανάγκη των κρατών να αναζητήσουν φθηνότερες και ασφαλέστερες λύσεις. Η πρώτη και σημαντικότερη περίπτωση στην ευρεία γειτονιά μας είναι η προσέγγιση της Τουρκίας με την περιφερειακή κυβέρνηση του κουρδικού Β. Ιράκ για εξαγωγή φυσικού αερίου προς την Τουρκία. Η συμφωνία έχει υπογραφεί, αγωγός ήδη υπάρχει και το ιρακινό φυσικό αέριο ρέει στο τουρκικό σταθμό του Τσεϊχάν, στις μεσογειακές ακτές της χώρας. Σύμφωνα με το Reuters, «τα έσοδα που θα διακινηθούν στις παγκόσμιες αγορές, μέσω Τουρκίας, από το κουρδικό φυσικό αέριο, θα τοποθετηθούν σε ειδικό λογαριασμό σε Τράπεζα στη Νέα Υόρκη, όπως συμφώνησαν Μαλίκι και Μπαρζανί στις 25 Δεκεβρίου 2013».

Η δεύτερη έκπληξη προέρχεται από τα ανατολικά της Κύπρου. Σύμφωνα με το Bloomberg «το Ισραήλ σχεδιάζει να κατασκευάσει αγωγό από τη Νεκρά Θάλασσα προς την Ιορδανία, με στόχο την αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκαν στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της χώρας. Μέσω του αγωγού το Ισραήλ θα προμηθεύει φυσικό αέριο τη γειτονική της Ιορδανία η οποία σήμερα προμηθεύεται φυσικό αέριο από την Αίγυπτο.Το Υπουργείο Ενέργειας και Υδάτινων Πόρων του Ισραήλ αναμένει να αρχίσουν οι εργασίες για τη σύνδεση μέσω αγωγού 15 χιλιομέτρων το 2015 και να ολοκληρωθούν το 2016, σύμφωνα με πηγές του Bloomberg. Το υπουργείο ανέθεσε το έργο για λογαριασμό της Noble Energy Α.Ε. (NBL) και ενός Ιορδανού συνεταίρου. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Noble Charles Davidson δήλωσε το Νοέμβριο ότι η εταιρεία έχει ως προτεραιότητα την εξαγωγή του ισραηλινού αερίου στις γειτονικές χώρες της από ότι προς τις αγορές της Άπω Ανατολής, κάτι που απαιτεί αποστολές δια θαλάσσης με δεξαμενόπλοια».

Οι δύο περιπτώσεις δείχνουν πως τα κράτη αναζητούν επίμονα νέες λύσεις σε παλιά προβλήματα. Η αντιπαλότητα μπαίνει στη ζυγαριά του οφέλους και του κόστους. Άλλοτε διαμορφώνονται νέες ισορροπίες και λύσεις προχωρούν, άλλοτε το ίδιο θέμα προκαλεί εντάσεις και περιπλέκει τις λύσεις όπως η διαμάχη Κίνας και Ιαπωνίας γύρω από την κυριαρχία επί ενός συμπλέγματος νησιών που κατά τους κινέζους λέγονται Ντιαογιού και κατά τους Ιάπωνες Σενκάκου. Οι δύο χώρες διεκδικούν το νησιωτικό σύμπλεγμα ως δικό τους και στο βυθού του οποίου οι ειδικοί εκτιμούν ότι υπάρχουν μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου. Σε άλλες περιπτώσεις η αναζήτηση λύσης μπορεί να διαμορφωθεί μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης όταν και εάν τα δύο μέρη συμφωνήσουν από κοινού να υπογράψουν συνυποσχετικό και έτσι να δώσουν την ευθύνη της λύσης σε διαιτητικό δικαστήριο που έχει οργανώσει για το σκοπό αυτό ο ΟΗΕ.

Η αλλαγή στον ενεργειακό χάρτη δεν είναι εύκολη, κάθε κίνηση απαιτεί χρόνο, υπέρβαση διμερών προβλημάτων, καχυποψίες, βήμα βήμα, ευρύτερες, περιφερειακές συνεργασίες. Για παράδειγμα η κεντρική κυβέρνηση στο Ιράκ δεν έχει δώσει ακόμα την τελική της έγκριση για την συμφωνία της Περιφερειακής Κυβέρνησης του Β. Ιράκ με την Άγκυρα, παραμένουν σε εκκρεμότητα ορισμένες «λεπτομέρειες» μέχρι την τελική ρύθμιση. Οι διαδικασίες κινούνται με όρους, με σκληρές διαπραγματεύσεις, με δύσκολους συμβιβασμούς. Κάθε κράτος επιλέγει τη φόρμουλα που θα εξυπηρετήσει καλύτερα τα συμφέροντά του, αναλύει τις δυνατότητες για την αξιοποίηση κάθε ενεργειακού αποθέματος και αναζητά λύσεις μέσα σε ένα πολύπλοκο σχήμα από συγκλίνοντα συμφέροντα .