Γενοκτονία και ποινικοποίηση

Η πρόταση νόμου προέκυψε με πρωτοβουλία του προέδρου της Βουλής Γ. Ομήρου και προέβλεπε την ποινικοποίηση της μη αναγνώρισης της γενοκτονίας των αρμενίων. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες στην πρόταση αυτή αντέδρασε αρνητικά το Προεδικό και εξ αυτής προέκυψαν εξελίξεις στο επίπεδο της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Σε ρεπορτάζ στο ΚΥΠΕ στις 30 Μαρτίου αναφέρεται ότι «η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών, κατέληξε σε τροποποίηση του σχετικού εδαφίου της νομοθεσίας, η οποία ποινικοποιεί τις εκδηλώσεις ρατσιμού και ξενοφοβίας ώστε να καθιστά τη μη αναγνώριση γενοκτονίας, που ομόφωνα αναγνώρισε η Βουλή των Αντιπροσώπων με απόφαση ή ψήφισμά της, ποινικό αδίκημα. Η πρόταση νόμου, που προέβλεπε την ποινικοποίηση μη αναγνώρισης της αναγνωρισμένης γενοκτονίας από τη Βουλή, βρισκόταν προς ψήφιση ενώπιον της Ολομέλειας της Βουλής την περασμένη Πέμπτη, ωστόσο μετά από παρασκήνιο μεταξύ των κοινοβουλευτικών κομμάτων επέτρεψε στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών που κατέληξε ότι η ποινικοποίηση θα αφορά μόνο ομόφωνες αποφάσεις ή ψηφίσματα της Βουλής. Η Βουλή μέχρι τώρα έχει αναγνωρίσει με ψηφίσματα ή αποφάσεις τις γενοκτονίες των Αρμενίων και των Ποντίων.

Σε δήλωση, ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών Σ. Σαμψών ανέφερε ότι ο «υφιστάμενος νόμος στο άρθρο 3 προνοεί ξεκάθαρα ότι οποιοδήποτε πρόσωπο, εκ προθέσεως και κατά τρόπο που διαταράσσει τη δημόσια τάξη, κατά τρόπο προσβλητικό ή υβριστικό, δημόσια επιδοκιμάζει ή αρνείται ή κατάφωρα επιδοκιμάζει εγκλήματα γενοκτονίας όπως αυτά ορίζονται στο καταστατικό του διεθνούς ποινικού δικαστηρίου, κατά τρόπο που πιθανόν να υποκινήσει βία ή μίσος κατά μίας ομάδας ή μέλους της, είναι ένοχο αδικήματος. Το εδάφιο 3 αναφέρει ότι άρνηση ή κατάφωρη υποβάθμιση συνιστά ποινικό αδίκημα μόνο εάν τα εγκλήματα έχουν αναγνωριστεί με αμετάκλητη απόφαση του διεθνούς ποινικού δικαστηρίου και σε αυτό προστίθεται ή με ομόφωνη απόφαση ή ψήφισμα της Βουλής. Απαντώντας σε ερώτηση, ο κ. Σαμψών διευκρίνισε ότι η διαφοροποίηση από την πρόταση νόμου που βρισκόταν στην ολομέλεια την Πέμπτη είναι η λέξη «ομόφωνη». (ΚΥΠΕ, 30 Μαρτίου). Αυτή ακριβώς η διαφοροποιημένη πρόταση ψηφίστηκε σε νόμο στις 2 Απριλίου 2015.

Ανάλογη περίπτωση συζητήθηκε στη Γαλλία επί προεδρίας Ν. Σαρκοζί. Σχετικό νομοσχέδιο προέβλεπε την ποινικοποίηση στη γαλλική επικράτεια κάθε άρνησης της γενοκτονίας των Αρμενίων με πρόβλεψη η άρνηση να τιμωρείται με ανώτατη ποινή φυλάκισης το ένα έτος και με πρόστιμο 45 χιλιάδων ευρώ. Το νομοσχέδιο τελικά δεν ψηφίστηκε.

Το θέμα έχει διάφορες διαστάσεις και νομίζω ότι χρειάζεται μια αναφορά στο ζήτημα σε όλες τις βασικές του διαστάσεις. Η πρόταση Ομήρου αφορούσε τη γενοκτονία των αρμενίων, ένα αναντίλεκτο ιστορικό γεγονός. Τα ιστορικά τεκμήρια είναι ατράνταχτα και ο ΟΗΕ την θεώρησε ως τέτοια με σεβασμό στην ιστορική αλήθεια όπως εκτυλίχθηκε το 1915 στην οθωμανική επικράτεια. Το θεμελιώδες ερώτημα ακολουθεί: είναι δυνατό να οδηγούνται στα δικαστήρια, να ποινικοποιούνται τα ιστορικά γεγονότα, τα εγκλήματα, οι γενοκτονίες; Είναι δυνατό να πάει κάποιος φυλακή επειδή έχει λάθος απόψεις για ένα ή περισσότερα του ενός προφανή ιστορικά γεγονότα;

Θεωρώ ότι οι ιστορικές παρερμηνείες ή στρεβλώσεις δεν λύνονται στα δικαστήρια, ούτε με την ποινικοποίηση μιας λάθος ανάλυσης ή και της παραποίησης. Άλλωστε, πώς θα αποδειχθεί αυτό; Τα ιστορικά γεγονότα συζητούνται στα αμφιθέατρα, σε δημόσιες εκδηλώσεις, σε βιβλία, στις εφημερίδες, σε καφενεία, σε παρέες, στο facebook, στο twitter. Τα πράγματα δεν αλλάζουν με την απειλή για πρόστιμο ή και φυλάκιση. Αυτά ανήκουν στη σφαίρα της ουτοπίας, είναι ένα λάθος εγχείρημα, το οποίο, όπως και η παλαιότερη απόφαση της Βουλής για ποινικοποίηση του ρουσφετιού, θα μείνει ένας νόμος στα χαρτιά. Οι ιστορικές παρανοήσεις αλλάζουν με την πειθώ, με τα επιχειρήματα, με την παράθεση τεκμηρίων, με την αντιπαράθεση, με τη δημόσια διπλωματία, με την άσκηση της κοινής λογικής.