ΓΕΣΥ από απορίες

Η συζήτηση για το ΓΕΣΥ έχει σταθερά διαγράμματα. Δηλώσεις, εξαγγελίες, συζητήσεις, ακινησία. Δεν δουλεύει έτσι το πράγμα, αν θέλουμε να έχουμε κάποτε ΓΕΣΥ. Το θέμα τίθεται ως εξής: Αν μάθαμε από τις προηγούμενες προσπάθειες, κρατάμε την εμπειρία και βάζουμε καθαρό στόχο τη δημιουργία του. Συνεπώς έχεις πολιτικό πρόσωπο που να προίσταται στο Υπουργείο Υγείας με πλήρη ικανότητα ανάπτυξής του. Ένα πρόσωπο που να πιστεύει στο ΓΕΣΥ, που δεν θα περιγράφει τα προβλήματα ή τις δυσκολίες, αλλά να θέλει και να μπορεί να σπάσει αυγά, που να έχει ήδη δώσει δείγματα γραφής ότι ξέρει το αντικείμενο που καλείται να οργανώσει σε συγκεκριμένη πολιτική εφαρμογή, να «συμβολίζει» το ΓΕΣΥ με την προηγούμενη δράση του.

Τι συμβαίνει στην Κύπρο εδώ και δεκαετίες; Εξαγγελίες, συσκέψεις, πολλή δεδηλωμένη θέληση και όλα ή, σχεδόν όλα, ακίνητα! Είμαστε η μόνη χώρα στην ΕΕ η οποία στερείται μιας βασικής υποδομής για το Σχέδιο Υγείας με καθολική εφαρμογή, και ως εκ τούτου, η έλλειψή του στερεί από τους πολίτες της σημαντικές πολιτικές υγείας και ταυτόχρονα, οι ίδιοι πολίτες δεν μπορούν να λάβουν μέρος στις ειδικότερες ευρωπαϊκές, διασυνοριακές πολιτικές στο χώρο της υγείας.

Είναι μια κλασσική, κυπριακή πρακτική η καταφυγή σε μελέτες εκεί όπου τα συντεχνιακά συμφέροντα μπλοκάρουν την εξέλιξη και η αδυναμία της πολιτικής ηγεσίας να τα ξεπεράσει. Έτσι και τώρα το Υπουργείο Οικονομικών εξαγγέλλει πρόταση για νέα μελέτη γύρω από το ΓΕΣΥ, γεγονός που αυτόματα προκαλεί το ερώτημα. Γιατί αυτή η απορία που καλείται να επιλύσει η μελέτη δεν λύθηκε σε προηγούμενη ή προηγούμενες μελέτες; Τι κάνει ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας; Γιατί επιτελικά στελέχη του Υπουργείου Υγείας δεν μπορούν να λύσουν αυτές τις απορίες; Πώς συντονίζεται ένα πρόγραμμα με πολλές δηλώσεις υπέρ, αλλά λίγες ενέργειες πραγματικά υπέρ;

Η Κύπρος έχει πολύ σημαντικές επαφές με χώρες που διαθέτουν υψηλού επιπέδου ιατρικά συστήματα (Ισραήλ, Βρετανία). Τα χρήματα που δαπανά σε μεταφορές ασθενών στο εξωτερικό δεν αξιοποιήθηκαν και για να φέρουμε, μαζί με καλά νέα για τους ασθενείς και την εξειδικευμένη γνώση. Δεν είναι καιρός να μάθουμε, να αλλάξουμε και να «αντιγράψουμε»;

Η αυτονόμηση των νοσοκομείων είναι μια πολύ σωστή σκέψη. Δεν προχωρά ικανοπιητικά , παρά το γεγονός ότι υπάρχουν «πρότυπα» προς αξιοποίηση όπως η διοικητική δομή του Ινστιτούτου Γενετικής. Πώς θα προχωρήσει αν δεν επιλέξεις μάνατζερς να διοικούν τα αυτονομημένα νοσοκομεία; Πώς θα προχωρήσει η αυτονόμηση αν οι μάνατζερς δεν έχουν ευθύνες για αναπτυξιακές πολιτικές σε κάθε νοσοκομείο; Πώς θα προχωρήσει αν δεν ενσωματώσουμε τις πιο καλές ευρωπαϊκές πρακτικές μεταφέροντάς τις στο κυπριακό πλαίσιο;

Λοιπόν, τα πράγματα είναι πολύ σαφή: έχουμε πολύ καλές μελέτες από διάφορες πλευρές, αλλά όχι ένα συγκροτημένο, ευρείας αποδοχής σχέδιο ΓΕΣΥ προς υλοποίηση. Παρεμποδίζουν την υλοποίηση οι για δεκαετίες αδιάφορες πολιτικές ηγεσίες στο χώρο της Υγείας που υπόσχονταν ΓΕΣΥ και παρέδιδαν υποσχέσεις. Παρεμποδίζουν την υλοποίηση του ΓΕΣΥ τα γνωστά, και αντιφατικά, συντεχνιακά συμφέροντα, και οι λανθασμένες επιλογές υπουργών που για χρόνια έβλεπαν την πραγματικότητα αλλά δεν έπρατταν κάτι από το φόβο του πολιτικού κόστους και την υποταγή στις εντολές των συντεχνιών. Έλειψε η ηγετικότητα, η αποφασιστικότητα. Αν αυτό δεν αλλάξει, ΓΕΣΥ δεν θα γίνει, μπορεί να γίνουν βελτιώσεις, αλλά ολοκληρωμένο ΓΕΣΥ δεν θα έχουμε.

Λάρκος Λάρκου