H μνήμη των Αυξεντίου και τα στεφάνια της ιστορίας

Ο τυφλός φανατισμός οδηγεί και στα τραγικά της ημέρας: η μνήμη του Γρηγόρη Αυξεντίου έγινε μια κλασσική απόδειξη ότι η απόσταση ανάμεσα στην εκδήλωση σεβασμού και ασέβειας είναι πάρα πολύ μικρή. Κι ήταν μια πράξη ασέβειας προς τη μνήμη του Γρηγόρη Αυξεντίου, όταν «απαγορεύεται» σε ένα τμήμα του κυπριακού ελληνισμού να εκφράσει, διά στεφάνου, το σεβασμό του προς τον ήρωα. Με κανένα μικροτραμπουκισμό δεν τιμάς τίποτα- εξευτελίζεις ότι (υποτίθεται) τιμάς!

Η αφορμή, ως ελέχθη, για το συμβάν αφορά την πρόσφατη άρνηση του ΑΚΕΛ να ψηφίσει εκείνα τα ποσά στους προϋπολογισμούς του κράτους που αφορούσαν την ενότητα «Μνήμη ΕΟΚΑ». Η πράξη της Κ.Ο. του ΑΚΕΛ επιτρέπει τη διατύπωση – χωρίς καμιά σύνδεση με το προχθεσινό συμβάν – του εξής συλλογισμού. Ανεξάρτητα από μικροκομματικές επιδιώξεις, η μνήμη της ΕΟΚΑ, οφείλει να έχει ιστορική καλλιέργεια. Έστω και εάν μικροί πολιτικοί επιδιώκουν κέρδη από τη μεγάλη θυσία εντούτοις το ΑΚΕΛ δεν ανέλυσε τα γεγονότα πέρα από τη στατικότητα. Τα κονδύλια που καταψήφισε θα μπορούσε να ζητήσει – όχι μόνο να εγκριθούν, αλλά και να μεγαλώσουν – από τη στιγμή που θα αφορούσαν όλους τους αντιβρετανικούς αγώνες, το σύνολο των αγώνων του λαού μας κατά των κατακτητών. Έτσι η μνήμη του λαού μας δεν θα ήταν μονομερής ή επιλεκτική: η λαϊκή μνήμη αφορά τις συνολικές προσπάθειες Και τους εργατικούς αγώνες της δεκαετίας του ’40 Και την ένοπλη προσπάθεια του ’55-’59. Επομένως η μνήμη πρέπει να είναι σφαιρική και πλήρης. Αυτό το κεφάλαιο, τόσες δεκαετίες πιο ύστερα, πρέπει να μας προβληματίσει ιδιαίτερα.

Ο Γιώργος Γεννηματάς διατύπωσε σε χαλεπούς καιρούς, την ιστορική πυξίδα και για την Κύπρο. Το 1982 είπε στην ελληνική Βουλή τη φράση – κλειδί για την Κύπρο του σήμερα: «Ο πατέρας μου ήταν στο ΕΛΑΣ. Ο θείος μου ήταν στον ΕΔΕΣ. Είμαι περήφανος και για τους δύο!». Η κυπριακή περιπέτεια δεν θα έχει κανένα αίσιο τέλος όσο τα δάκρυα και οι ιστορικές φορτίσεις υπακούουν σε κομματικές αγκυλώσεις ή αδιέξοδες αναλύσεις. Το επεισόδιο της Κυριακής εάν αποτελέσει μια ευκαιρία για δημόσιο προβληματισμό, ίσως δώσει και καλύτερες λύσεις σε όψεις του λαϊκού μας διχασμού. Επιβάλλεται μιας οικουμενικής έμπνευσης πρωτοβουλία για να κλείσει ένα κεφάλαιο διχαστικό, για να οικοδομηθεί μια διαφορετική κουλτούρα επί του σύγχρονου ιστορικού μας βίου. Η αναγνώριση, η τιμή, οι εκδηλώσεις, πρέπει κάποτε, να πάρουν έναν οικουμενικό χαρακτήρα, να ξεφύγουμε από τη μικροκομματική μιζέρια της αυτοϊκανοποίησης επί του ημίσεως της ιστορικής τεκμηρίωσης.

Αλλά για να πάμε μέχρι εκεί, χρειάζεται διαφορετικός τρόπος ανάλυσης και διαφορετική πολιτική πρόταση. Τα ιστορικά κεφάλαια να οδηγήσουν στη λαϊκή συμφιλίωση, στην ενότητα που οικοδομείται με σεβασμό στη διαφορετικότητα, στην εκδήλωση τιμής και μνήμης σε μικρές και μεγάλες θυσίες του λαού μας ενάντια στην αγγλική αποικιοκρατία. Το επεισόδιο της Κυριακής, πέρα από αφορμές ή εκρήξεις στηρίζεται σε μια πολύχρονη και παράλληλη διαδρομή. Τα αίτια δεν πρέπει να συγκαλύπτονται, γιατί μόνο έτσι μπορούμε να γυρίσουμε και καλύτερη ιστορική σελίδα. Με συμφιλίωση, πρώτα από όλα, με το ίδιο μας το σύγχρονο ιστορικό πρόσωπο.

Εφημερίδα, Το Βήμα, 1995