Η Χάλκη και οι αντιφάσεις

Ο εκπρόσωπος του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΚΑΔ) στην Τουρκία Χ. Τσελίκ δήλωσε στις 5 Ιουλίου ότι «η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής στη Χάλκη  είναι δικαίωμα που απορρέει από τη Συνθήκη της Λωζάνης». Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Ραντικάλ» ο Χ. Τσελίκ  τοποθετείται σε μια σειρά από καυτά ζητήματα στις σχέσεις του τουρκικού κράτους και της ελληνικής μειονότητας στην Κ/πολη:

«…δεν έχουν καμία ισχύ τα επιχειρήματα που τάσσονται εναντίον της επαναλειτουργίας. Ζητούν την ίδρυση σχολής μέσης εκπαίδευσης που θα υπάγεται στο υπουργείο παιδείας, πράγμα που είναι πέρα για πέρα λογικό. Όσο ασκούσα καθήκοντα υπουργού παιδείας, θα μπορούσα να ανοίξω τη σχολή σε 24 ώρες, αν δεν υπήρχαν οι αντιρρήσεις των κρατικών μηχανισμών και είχα τη δικαιοδοσία…δεν απαιτείται νέος νόμος…αρκεί μία απόφαση…οι μη μουσουλμάνοι έχουν αντιμετωπιστεί ως «άλλοι», στην Τουρκία».

Ο Χ. Τσελίκ μίλησε ανοικτά για «ντροπιαστικά γεγονότα όπως ο Φόρος Περιουσίας και τα γεγονότα στις 6-7 Σεπτεμβρίου 1955» και σημειώνει ότι «όταν συστάθηκε το τουρκικό κράτος, υπήρχαν στην Κωνσταντινούπολη πάνω από 100 χιλιάδες Έλληνες. Τώρα όμως αριθμούν 1.500. Θα έφευγαν εάν ζούσαν άνετα;». (ΚΥΠΕ, 5 Ιουλίου)

Θεωρώ τις δηλώσεις Τσελίκ ως τις πιο σημαντικές που έχουν γίνει στην Τουρκία γύρω από το θέμα. Αφορμή ήταν η επίσκεψη στο Οικουμενικό Πατριαρχείο που πραγματοποίησε την  ίδια μέρα ο επικεφαλής της τουρκικής Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων Μεχμέτ Γκιορμέζ. Η σημασία βρίσκεται και στο ότι σήμερα συζητούνται δημόσια θέματα που για δεκαετίες ήταν ταμπού στην τουρκική κοινωνία: η καταπίεση, η φυγή, η εξόντωση της ελληνικής κοινότητας στην Κ/πολη. Επίσης είναι σημαντικό να υπογραμμίζεται η μάχη μεταξύ αντιφατικών δυνάμεων μέσα στην κοινωνία, το κράτος, το Κόμμα Ανάπτυξης Δικαιοσύνης. Ο Τσελίκ δεν πέτυχε την επαναλειτουργία της Χάλκης αφού «υπήρχαν οι αντιρρήσεις των κρατικών μηχανισμών».

 

Πιθανόν η επόμενη άποψη Τσελίκ να είναι μια ευθεία κριτική στο τουρκικό ΥΠΕΞ το οποίο συνήθως ζητά αμοιβαίο αντάλλαγμα από την Ελλάδα για κάθε του κίνηση, και ειδικότερα στο θέμα της Χάλκης το οποίο συναρτά με διάφορα θέματα στην ελληνική επικράτεια. Στο ζήτημα της αμοιβαιότητας ο Τσελίκ λέει ότι «δεν μπορεί να ισχύει ο θεσμός της ανταλλαγής νυφών στην κρατική διοίκηση». Το μείζον ζήτημα είναι πως την άποψη του ΥΠΕΞ υιοθετεί και ο Τ. Ερτογάν, γεγονός που εξηγεί τις πολλές θετικές δηλώσεις υπέρ της επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης χωρίς όμως το ανάλογο αποτέλεσμα.