Η Ε.Ε των δύο ταχυτήτων.

Στον απόηχο των ευρωεκλογών της 6ης Ιουνίου μπορούμε να μιλήσουμε πάνω στα μεγάλα θέματα που συνδέουν την Κύπρο με την ΕΕ αλλά και την ίδια την ΕΕ. Σε κάθε περίπτωση να απαντήσουμε στο θεμελιώδες ερώτημα «ποια ΕΕ θέλουμε». Η προεκλογική συζήτηση δεν βοήθησε να αναδείξουμε τα ουσιώδη της ευρωπαϊκής ατζέντας γιατί η συζήτηση περιεπλάκει στα επιμέρους της καθημερινής μας ρουτίνας. Τα ουσιώδη περιμένουν και η συζήτηση μόνο οφέλη μπορεί να δώσει. Η οικονομική κρίση, οι ανεπάρκειες στην έρευνα και στην παιδεία, τα ζητήματα του περιβάλλοντος, οι κλιματικές αλλαγές, τα ζητήματα της μεταναστευτικής πολιτικής και πολλά άλλα επιβάλλουν την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Η επιστροφή στον προστατευτισμό δεν αποτελεί λύση, αντίθετα θα περιπλέξει τα πράγματα. Ο μείζων στόχος εκτιμώ ότι χρειάζεται να είναι η δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης με ολοένα και περισσότερη δημοκρατική φυσιογνωμία, μια Ένωση με κοινωνική συνοχή και δικαιοσύνη.

Τα πραγματικά δεδομένα δείχνουν ότι οι «27» δεν μπορούν να προχωρήσουν μαζί στο ίδιο στάδιο ενοποίησης και η ΕΕ των διαφορετικών ταχυτήτων μοιάζει να είναι μια αναγκαία, μια προοδευτική εξέλιξη. Το σημερινό «μωσαϊκό» δεν φαίνεται να προχωρά ούτε ενωμένο, ούτε θέλει να πετύχει κάτι τέτοιο. Η διεύρυνση της ΕΕ το 2004 υπήρξε πολιτικά επιβεβλημένη και γεωγραφικά ισορροπημένη σε Ανατολή και Νότο. Η πορεία έδειξε ότι ορισμένες χώρες της ανατολικής διεύρυνσης (Πολωνία, Τσεχία) διακατέχονται από δεσμεύσεις του παρελθόντος, οι οποίες δεν τις βοηθούν να γυρίσουν το τροχό. Για παράδειγμα ο Μ. Τοπολάνεκ πρωθυπουργός της Τσεχίας και προεδρεύων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μέχρι πριν λίγο, χαρακτήρισε στην Πολωνία στις 31 Μαίου «νεκρό ντοκουμέντο» τη Συνθήκη της Λισσαβόνας και πρότεινε τη δημιουργία νέας ευρω-κοινοβουλευτικής ομάδας σε συνεργασία με τους βρετανούς και τους πολωνούς συντηρητικούς, με στόχο την καταπολέμηση «των τάσεων ομοσπονδοποίησης της ΕΕ». Αυτό δείχνει τις δυσκολίες αλλά και θέτει πραγματικά προβλήματα επί τάπητος. Είναι κρίσιμο ζήτημα να διαμορφωθεί στην πολιτική ζωή της ΕΕ η συζήτηση για την ένωση των διαφορετικών ταχυτήτων ως η μόνη ρεαλιστική διέξοδος για να βγει η ΕΕ από το σημερινό αδιέξοδο. Η έγκριση της Συνθήκης της Λισσαβόνας θέτει τα πλαίσια αλλά μόνο όσοι θέλουν, όσοι είναι ικανοί και επιθυμούν να βαδίσουν μπροστά με αποφασιστικότητα μπορούν να σχηματίσουν την «πρώτη ταχύτητα» μέσα στην ΕΕ.