Η Έκθεση και η Κύπρος
Η Έκθεση Προόδου της ΕΕ για την Τουρκία όπως έγινε γνωστή στις 8 Νοεμβρίου 2006 αποτελεί ένα σημαντικό ντοκουμέντο που ρίχνει φως σε μια σειρά από κρίσιμα ζητήματα των ευρωτουρκικών σχέσεων και όσων διέρχονται από αυτές.
Πρώτη βασική παρατήρηση: το ευρωτουρκικό τρένο συνεχίζει την πορεία του. Το τρένο είναι στις ράγιες και κινείται αργά. Αυτή είναι η θέληση των δύο πλευρών και σε αυτό το χρονικό σημείο εξυπηρετεί και τις δύο. Τα πιο δύσκολα παραπέμπονται σε επόμενο χρονικό στάδιο.
Δεύτερη παρατήρηση: η χρήση πιο πιεστικού λεκτικού/ φρασεολογίας για όσα αποτελούν θέματα στα οποία η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη έχει ιδιαίτερες ευαισθησίες όπως τα μεγάλα ελλείμματα στον τομέα της ελευθερίας της έκφρασης ( άρθρο 301 του αναθεωρημένου Ποινικού Κώδικα), ο ρόλος του στρατού στην τουρκική πολιτική σκηνή και τα δικαιώματα των μειονοτήτων.
Τρίτη παρατήρηση: η ιδιαίτερης βαρύτητας επισήμανση ότι οι μεταρρυθμίσεις παρουσιάζουν επιβράδυνση στους ρυθμούς εφαρμογής τους. Ειδική παράγραφος στην Έκθεση σημειώνει ότι « η Τουρκία εξακολουθεί να πληροί τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης και συνεχίζει τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο ο ρυθμός έχει επιβραδυνθεί το παρελθόν έτος…».
Τέταρτη παρατήρηση το ότι γίνεται επανάληψη σημείων από το κείμενο που συμφωνήθηκε ανάμεσα στους «25» και την Τουρκία στις 3 Οκτωβρίου 2005. Είναι άξιον ιδιαίτερης προσοχής το ότι η Τουρκία στο κυπριακό δεν καταγράφεται ως κατοχική δύναμη, η εισβολή και η κατοχή ευρωπαϊκού εδάφους κράτους-μέλους της ΕΕ απουσιάζει. Η Τουρκία ( στο Κεφάλαιο για τα Πολιτικά Κριτήρια) κατά παράβαση κάθε έννοιας κοινοτικής αλληλεγγύης είναι στην ουσία «ενεργητικός θεατής» στην ουσία του κυπριακού: στο κείμενο σημειώνεται ότι από την Τουρκία – «αναμένεται να διασφαλίσει τη συνεχή υποστήριξη των προσπαθειών για την εξεύρεση συνολικής διευθέτησης του κυπριακού προβλήματος εντός του πλαισίου του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ…»
Πέμπτη παρατήρηση, η ειδική πιεστική αναφορά στις συμβατικές υποχρεώσεις της Άγκυρας σχετικά με την επέκταση του Πρωτοκόλλου και προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Η αναφορά αυτή σε συνδυασμό με την συζήτηση για την Αμμόχωστο διαμορφώνεται πάνω σε καινούριες παραμέτρους μακριά από τα ευρωπαϊκά κείμενα- συνδυασμός των ευρωπαϊκών υποχρεώσεων της Άγκυρας με ψηφίσματα του ΟΗΕ για την Αμμόχωστο. Αυτό επέτρεψε στη φινλανδική προεδρία να «κουτσουρέψει» τη συζήτηση για την Αμμόχωστο στο ελάχιστο δυνατό βεληνεκές. Η Τουρκία ζει σε εκλογικούς ρυθμούς και συχνά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής γίνονται αντικείμενο εκλογικής αντιδικίας και εντέλει είτε παγώνουν τις εξελίξεις είτε μικραίνουν το «καλάθι» μιας πιθανής τελικής συμφωνίας.