Η Κύπρος και ο μηχανισμός
H Κυπριακή Δημοκρατία στις 25 Ιουνίου ενημέρωσε τα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα για την υποβολή αίτησης για οικονομική στήριξη από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας/Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης «σκοπός του αιτήματος είναι ο περιορισμός των κινδύνων που αντιμετωπίζει η κυπριακή οικονομία, ιδιαίτερα των αρνητικών επιπτώσεων που προέρχονται από τον τραπεζικό τομέα, λόγω της μεγάλης έκθεσής του στην ελληνική οικονομία».
Ο πρόεδρος Δ. Χριστόφιας ομιλώντας στη ΝΕΤ δήλωσε ότι «πέφτουμε στην αγκαλιά του μηχανισμού λόγω της μεγάλης αγοράς ομολόγων του ελληνικού δημοσίου από τις κυπριακές τράπεζες…το δημοσιονομικό μας έλλειμμα είναι διαχειρίσιμο. Μέχρι το τέλος του έτους θα είναι κάτω από 3%».
Σχετικά με το ύψος της βοήθειας δήλωσε πως δεν μπορεί ακόμη να υπολογιστεί ακριβώς, ενώ ανέφερε ότι η «Κυπριακή Δημοκρατία έχει υποβάλει αιτήματα για διμερή δάνεια από τη Ρωσία και την Κίνα», ενώ διευκρίνησε ότι «μπορεί να υπάρξει συνδυασμός της προσφυγής στο μηχανισμό της ΕΕ και διμερών δανείων».
Ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Fitch δημιούργησε νέα δεδομένα στην κυπριακή οικονομία: στις 25 Ιουνίου αποφάσισε να υποβαθμίσει την Τράπεζα Κύπρου, την Λαϊκή Τράπεζα και την Ελληνική Τράπεζα από ΒΒ+ σε ΒΒ. Ο οίκος Fitch εκτιμά ότι «έχει περιοριστεί η ικανότητα της κυπριακής κυβέρνησης να στηρίξει τις μεγάλες τράπεζες, μετά την υποβάθμιση της κυπριακής οικονομίας στις 25 Ιουνίου…η κυβέρνηση, ίσως χρειαστεί να παράσχει μέχρι και έξι δισεκατομμύρια ευρώ για στήριξη των τριών τραπεζών…»
Θεωρώ ότι η απόφαση για προσφυγή στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας /Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας υπό τις παρούσες συνθήκες είναι η ενδεδειγμένη κίνηση. Σήμερα η Κύπρος είναι αποκλεισμένη από τις αγορές, άρα για την Κύπρο ως κράτος-μέλος της ΕΕ η αναγκαία λύση είναι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη- με την προσφυγή στον ΕΜΣ. Πιθανώς να έπρεπε να γινόταν η αίτηση της Κύπρου στον ΕΜΣ αμέσως μετά τις εκλογές στην Ελλάδα στις 6 Μαίου, όταν έγιναν τα πράγματα σε σχέση με την ελληνική οικονομία ακόμα πιο περίπλοκα και η έκθεση των κυπριακών τραπεζών στα ελληνικά ομόλογα ακόμα πιο αδιέξοδη και δαπανηρή για την οικονομία της Κύπρου.
Η ευρείας κατανάλωσης αντίληψη ότι η προσφυγή είναι ένα «μαύρο κακό» δεν ευσταθεί. Όλες οι χώρες-μέλη της Ένωσης που αντιμετώπισαν αυτού του είδους τα προβλήματα, έπραξαν περίπου το ίδιο -Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία. Ασφαλώς καμιά περίπτωση δεν είναι ίδια με άλλη, αλλά υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής: ότι ονομάζεται διάλογος και όροι για την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Στη διαδικασία που ακολουθείται θα υπάρξει διάλογος, χρονοδιαγράμματα, προϋποθέσεις. Ανήκει στην διαπραγματευτική επάρκεια κάθε μέλος να κάνει την καλύτερη δυνατή διαπραγμάτευση μέσα σε ορισμένες, δύσκολες, πολύπλοκες συνθήκες. Είναι σημαντικό για την Κύπρο η καλή προετοιμασία, η προώθηση διαδικασίας για επίλυση θεμάτων πριν ή και κατά την διαπραγμάτευση (π.χ. κλιμακωτή ΑΤΑ) έτσι που να παραχθεί το καλύτερο αποτέλεσμα σε πιο σύντομο διάστημα. Στρατηγικός στόχος είναι η Κύπρος να βελτιώσει ουσιωδώς τα οικονομικά της σε ορισμένα μεγάλης σημασίας επίπεδα (π.χ. στρατηγικός επενδυτής στις Κυπριακές Αερογραμμές, ιδιωτικοποίηση ΧΑΚ, κατάργηση στρεβλώσεων στον δημόσιο τομέα, ακριβέστερη στόχευση παροχών) έτσι που να επανέλθει στις αγορές και να θέσει εμπρός τη μηχανή για μια πιο ανταγωνιστική πολιτική για την ανάπτυξη. Η ανοικτή οικονομία μέσα στην ΕΕ καθορίζει – σε πολύ μεγάλο βαθμό- το εύρος και την έκταση των αλλαγών που χρειάζεται να προωθηθούν.