Η Κύπρος του plan B
Πώς ενεργεί μια κοινωνία που αδυνατεί να δώσει λύσεις στα κρίσιμα ζητήματα που βρίσκονται ενώπιόν της; Η απάντηση είναι πολύ κυπριακή: αποφεύγει να τα αντιμετωπίσει, αναζητά διαρκώς Plan B και έτσι πιστεύει ότι δια της μετάθεσης στο χρόνο θα επιλυθούν! Αυτός είναι ο λόγος που παρακολουθούμε ένα κομματικό σύστημα να καταφέρνει να επιβιώνει μέσα από ποικίλα τεχνάσματα και επιθετικές πρακτικές. Πρώτα αποβάλλει όσους έχουν μια διαφορετική γνώμη, ύστερα επιβάλλει την υποταγή και τη μονολιθικότητα στην κομματική γραμμή στο εσωτερικό του και στο τέλος αναγορεύει την πολιτική του Plan b σε κυρίαρχη δημόσια πρόταση! Σήμερα, ωστόσο, αυτή η πολιτική γίνεται κυριολεκτικά συντρίμια, γιατί αυτή έχει την κύρια ευθύνη που η Κύπρος βρίσκεται σε περίοδο σχεδόν χρεοκοπίας και εκρηκτικής κοινωνικής αβεβαιότητας.
Το κυπριακό προσφέρει θαυμάσια παραδείγματα για το πώς έφτασε να είναι «μη θέμα» στη διεθνή ατζέντα. Το 1992 ο τότε ΓΓ του ΟΗΕ Μ. Γκάλι πρότεινε σχέδιο λύσης του κυπριακού επί προεδρίας Γ. Βασιλείου. Ο Γ. Κληρίδης τράβηξε το χαλί κάτω από τα πόδια του Γ. Βασιλείου με δύο τρόπους: πρώτα έφθειρε το σχέδιο με το σύνθημα ότι «ο Βασιλείου δέχθηκε τις Ιδέες Γκάλι ως βάση για λύση και όχι ως βάση γα διαπραγμάτευση», το επιτελείο του διακίνησε μαζικά εσωτερικό έγγραφο του ΥΠΕΞ με σχετική αμφίσημη αναφορά, και, δεύτερο, συμμάχησε με τον Σ. Κυπριανού στο Plan B για να έρθει η νίκη στις προεδρικές εκλογές του 1993. Έτσι -το συγκριτικά- καλύτερο σχέδιο λύσης, οι Ιδέες και ο Χάρτης Γκάλι εξουδετερώθηκαν μέσα από την προώθηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) το 1994!
Το 2002 όλη η πολιτική ηγεσία συμφώνησε ότι το σχέδιο του ΓΓ του ΟΗΕ Κ. Ανάν ήταν η βάση για να φτάσουμε σε λύση του κυπριακού. Ο Τ. Παπαδόπουλος αποδέχθηκε στη Χάγη το Μάρτιο του 2003 την εκδοχή του Ανάν 3 ως λύση του κυπριακού με κάποιες προσθήκες σε κενά που υπήρχαν εξαιτίας της τακτικής Ντενκτάς. Το 2004 ανακάλυψε ότι όλο ήταν για τα σκουπίδια! Μπήκε σε εφαρμογή το Plan B: παιχνίδι με το χρόνο, πρώτα λίγες αλλαγές, μετά πιο πολλές, μετά «περιοχές ανησυχιών», μετά «όχι χρονοδιαγράμματα και επιδιαιτησίες» μέχρι να εξουδετερωθεί από το χάρτη του διαλόγου. Η Κύπρος με τους χειρισμούς Παπαδόπουλου απώλεσε κρίσιμα διεθνή ερείσματα και επέστρεψε στην εσωστρέφεια και στην καχυποψία έναντι πάντων.
Το 2008 ο Δ. Χριστόφιας δοκίμασε την επίλυση μαζί με τον τ/κ ηγέτη Μ. Ταλάτ, έναν τ/κ πολιτικό, συνεπή υποστηρικτή της ομοσπονδιακής διευθέτησης. Για δύο χρόνια με τον Ταλάτ στα πράγματα, δεν υπήρξε αποτέλεσμα επειδή δεν υπήρχε βάση για συζήτηση. Η ίδια η ε/κ πλευρά μπροστά στο φόβο που προκαλούσαν οι χαρακτηρισμοί για «πατριώτες» και «προδότες» με κριτήρια από την περίοδο του 2004, επέλεξε να μην θέσει για διαπραγμάτευση τα κείμενα του ΟΗΕ. Έτσι όταν ο ΓΓ του ΟΗΕ Μπα κι Μουν ζήτησε τον Φεβρουάριο του 2010 να καταγραφούν πάνω σε έγγραφο του ΟΗΕ οι συγκλίσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές ο Δ. Χριστόφιας διαφώνησε, ο Ταλάτ έμεινε χωρίς κεντρική ιδέα και σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, έχασε στην ψηφοφορία από τον Ν. Έρογλου. Το Plan B ήταν συνώνυμο με το παιχνίδι στο χρόνο, τη μικροπολιτική βασισμένη στο σλόγκαν «όχι χρονοδιαγράμματα και επιδιαιτησίες» όταν η εισβολή και η κατοχή από τη φύση τους έθεταν το πιο αυθεντικό χρονοδιάγραμμα -την ελεύθερη Κύπρο χωρίς στρατεύματα κατοχής!
Κάθε πέντε χρόνια ήμασταν στο ίδιο έργο θεατές. Όποιος έπαιζε στο γήπεδο της πλειοδοσία και της διγλωσσίας κέρδιζε πόντους και κατά κανόνα κέρδιζε και τις προεδρικές εκλογές- με εξαίρεση το 1988 και το 2013. Η σημερινή συγκυρία είναι εξαιρετικά διδακτική. Ένα μέρος της πολιτικής ηγεσίας, χειρίζεται τα πράγματα όπως τα όσα είδαμε να συνδέονται με τη συμφωνία Αναστασιάδη- τρόικας. Απέρριψε το μη χείρον για να επέλθει μετά η χρεοκοπία με τη μορφή που είχε στο Ζάλογγο. Όπως στο κυπριακό. Στις Ιδέες Γκάλι το 1992, δεν υπήρχε θέμα εποίκων. Με το σχέδο Ανάν το 2004 παρέμεναν 50 χιλιάδες έποικοι μετά τη λύση. Ο αιγύπτιος διπλωμάτης ήταν πιο έξυπνος από τον γκανέζο; Ασφαλώς όχι. Το 1992 δεν υπήρχαν έποικοι!