Η Πάφος με παγκύπρια μηνύματα

Η εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη νέου δημάρχου στην Πάφο στις 11 Ιανουαρίου προκάλεσε συζητήσεις με παγκύπρια σημασία. Νικητής ο Φ. Φαίδωνος, (ανεξάρτητος με τη στήριξη ΔΗΣΥ), με ποσοστό 49,08%), με δεύτερο τον ανεξάρτητο Α. Βασιλειάδη με 2.583 ψήφους με ποσοστό 27,51%, (με υπστήριξη από ΔΗΚΟ, ΑΚΕΛ, ΕΔΕΚ), τρίτο τον Δ. Παφίτη με 1.095 με ποσοστό 11,69%, και πέντε άλλοι με μικρά ποσοστά.

Σημαντικές ειδήσεις προκύπτουν από την ανάγνωση της πολιτικής και των αριθμών που την συνοδεύουν:

1. Σε σύνολο εγγεγραμμένων ψηφοφόρων 18.023, ψήφισαν 9.625 ή ποσοστό 53,40%. Απείχαν 8.398 ψηφοφόροι ή το 46,60% του εκλογικού σώματος. Σε συνέχεια των Ευρωεκλογών του περασμένου Μάη, εμφανίζεται πλέον μια παράδοση στην μαζική αποχή των ψηφοφόρων. Σε άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες αυτό το στοιχείο, δεν αποτελεί καν είδηση, έχει γίνει «συνήθεια». Για την Κύπρο με παράδοση μεγάλης και διαχρονικής πυκνής παρέμβασης των κομμάτων στα κοινωνικά δρώμενα, με συμμετοχή πολύ υψηλού βαθμού, αυτή η είδηση είναι σημαντική καθώς δημιουργεί μια συζήτηση που φαίνεται ότι θα έχει διάρκεια.

2. Στην περίπτωση της Πάφου τα δεδομένα έχουν μια πιο σαφή υπογραφή: ο Φ. Φαίδωνος απέκτησε προβάδισμα γιατί η προηγούμενη σύγκρουσή του στο Δημοτικό Συμβούλιο Πάφου με το «σύστημα Βέργα», συνέβαλε αποφασιστικά ώστε η υποψηφιότητά του να ταυτιστεί με το μείζον θέμα της συγκυρίας -την απαίτηση των πολιτών της Πάφου για νέα πορεία μακριά από τα σκάνδαλα και την κακοδιοίκηση.

3. Είναι πλέον πέρα από σαφές ότι η σχέση κομμάτων-πολιτών περνά μια νέα φάση-λιγότερο σφικτή, περισσότερο απαιτητική. Σε παλαιότερες εποχές ήταν αρκετό το (κάθε) κόμμα να αποφασίζει στα συλλογικά του σώματα και με την οργανωτική του δομή να πείθει αργά ή γρήγορα μέλη, φίλους, ψηφοφόρους. Τώρα χρειάζεται κάτι παραπάνω: περισσότερη πειθώ, πιο αξιόπιστες λύσεις, πιο σύνθετες απαντήσεις σε πιο σύνθετες κοινωνικές διεργασίες, πιο ισχυρή ανάγνωση κάθε συγκυρίας.

4. Ο ρόλος των προσώπων παίζει καταλυτικό ρόλο στις επιλογές μιας πολιτικής ηγεσίας. Τα πρόσωπα δεν είναι απλώς υποψήφιοι κάπου. Μαζί τους κουβαλούν ένα πολιτικό φορτίο το οποίο πλεον κρίνεται με πιο αυστηρά κριτήρια από τους ψηφοφόρους καθώς τα προβλήματα στην Κύπρο έγιναν τεράστια. Είναι άλλο να εκλέγεις δήμαρχο ή βουλευτή σε συνθήκες ανάπτυξης και πολύ διαφορετικό να οργανώνεις εκλογές σε συνθήκες εξάρτησης από τη δανειακή σύμβαση, τα σκάνδαλα και την εκτεταμένη κακοδιοίκηση όπως συμβαίνει στην Κύπρο σήμερα. Όπως οι πολίτες ζητούν από την πολιτεία να ολοκληρώσει με πληρότητα τις έρευνες για τις αιτίες που μας οδήγησαν στον γκρεμό, άλλο τόσο ζητούν από τα κόμματα να κάνουν τις επιλογές τους με πιο αυστηρά κριτήρια. Αν όχι, τότε υπάρχει η αποχή, ή η αποδοκιμασία, ή η μετατόπιση της ψήφου.

5. Τρία κυπριακά παραδείγματα σχετικά με το ρόλο των προσώπων δείχνουν το μέγεθος της αλλαγής. Ο Κ. Καζαμίας ως Υπουργός Οικονομικών συμβόλιζε μια διαφορετική εκδοχή της πολιτικής («σύνεση, συναίνεση, για να βγούμε από την κρίση») και, ενώ ασκούσε μια «μη δημοφιλή» πολιτική η δημοτικότητά του ανέβαινε. Ο Χρ. Στυλιανίδης είναι μια άλλη περίπτωση: συμβολίζει την ειδίκευση σε έναν τομέα και η επιλογή του στη θέση του Επιτρόπου ταυτίζεται με μια συνεπή στάση πάνω σε μια μεγάλη στρατηγική της νήσου. Η νίκη Γ. Βασιλείου το 1988, εξέφρασε, επίσης, σε μια συγκεκριμένη συγκυρία την κίνηση πέρα από τον στενο κομματισμό, συμβόλισε την ανανέωση, άρα κάποιοι διάβασαν σωστά τις ανάγκες μιας συγκυρίας.

Ένα άλλο παράδειγμα από την αθηναϊκή πολιτική ζωή δείχνει μια πιο πολύπλοκη εξέλιξη: ο Δήμαρχος Αθηναίων Γ. Καμίνης, ένας πολιτικός της σύγχρονης κεντροαριστεράς, κατάφερε να ενώσει τις πολυδιασπασμένες δυνάμεις της στις εκλογές για το Δήμο της Αθήνας. Μπορούσε να ενώσει δυνάμεις και να συγκρουστεί με την ακινησία, να συνθέτει και να αλλάζει τα πράγματα σε μια προοδευτική κατεύθυνση όπως ορίζεται από τη σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία.

6. Οι πολίτες βαρέθηκαν τις γενικολογίες, τα τυποποιημένα προγράμματα, τις υπερβολές, τις υποσχέσεις που λύνουν τα πάντα στο χαρτί αλλά αφήνουν τα πράγματα όπως είναι. Οι πολίτες ζητούν πραγματικές απαντήσεις και απαιτούν περισσότερα. Οι πολίτες γνωρίζουν, οι νέες τεχνολογίες παρέχουν άφθονη πληροφόρηση, τα ΜΜΕ καθημερινά διαμορφώνουν τάσεις και αντιλήψεις, κατά συνέπεια η κοινή γνώμη θέτει ουσιώδη ερωτήματα πέρα από την στενή κομματική ατζέντα. Δεν αρκούν, για παράδειγμα, οι γενικολογίες του τύπου «θέλουμε ανάπτυξη», κυρίως χρειάζεται πυξίδα, σχέδιο, λεπτομερής ανάλυση, γνώσεις, πρόσωπα, ρεαλιστική πορεία. Για παράδειγμα, δεν μπορεί κάποιος να μιλά για ανάπτυξη όταν δεν μπορεί να δώσει μια πειστική εξήγηση γιατί η Βουλή ψήφιζε κρατικές ενισχύσεις στις Κυπριακές Αερογραμμές της τάξης των 120 εκ ευρώ, χωρίς την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και χωρίς να ελέγχει εάν τα σχέδια διάσωσης οδηγούσαν κάπου.

7. Νέες κοινωνικές ζυμώσεις φαίνεται ότι βρίσκονται σε εξέλιξη. Η παραδοσιακή αφοσίωση των πολιτών απέναντι στα κυπριακά κόμματα, δέχεται πίεση, οι ρωγμές είναι εμφανείς. Σε κάθε περίπτωση αυτό είναι ένα θετικό γεγονός, είναι ένα σημάδι ότι κάποια πράγματα που έρχονται από το παρελθόν δεν έχουν πλέον την ίδια απήχηση. Μια νέα κοινωνική αναζήτηση είναι σε εξέλιξη γι’ αυτό όσοι την διαβάσουν με προσοχή μπορούν να προσφέρουν περισσότερα σε όλους τους τομείς. Η αυτονομία του πολίτη ταυτίζεται με την απόρριψη της διγλωσσίας και την έντιμη συνεννόηση απέναντι στις προκλήσεις σήμερα. Ο πολίτης εμπιστεύεται τις καθαρές λύσεις, την αξιοπιστία, την συνεννόηση με το σήμερα. Τόσο στο κυπριακό, όσο και στα ζητήματα της ανάπτυξης, οι λύσεις είναι εφικτές και είναι στα χέρια μας.