Η θητεία ξανά στο μικροσκόπιο

Η μείωση της στρατιωτικής θητείας είναι αναγκαία. Παλαιότερες προσπάθειες απέτυχαν γιατί η κομματική διαπάλη οδηγούσε σε αποτυχημένες απόπειρες, με επιμέτρηση του κέρδους ή του οφέλους με βάση τα κομματικά ισοζύγια. Έτσι, εν μέσω νεφών, όλες οι απόπειρες έμειναν στα χαρτιά. Σήμερα έχουμε μια ακόμα προσπάθεια να τεθεί το θέμα σε μια ορθολογική βάση και είναι προς το συμφέρον της Κύπρου να μην χαθεί και αυτή η ευκαιρία. Ειδικότερα:

Α. Η στρατιωτική θητεία είναι πολύ μεγάλη σε χρονική διάρκεια. Από καιρό έπρεπε να κάνουμε κάτι, και αυτό θα ήταν ο συνδυασμός της μείωσης της χρονικής διάρκειας με καλύτερη, πιο επικεντρωμένη διαχείριση των πόρων και με περισσότερη αξιοποίηση της τεχνολογίας. Πολλές χώρες εδώ και καιρό έχουν σκεφθεί λύσεις καλύτερες από τις δικές μας, συνεπώς η αξιοποίηση μερικών από αυτές θα βοηθούσε επικουρικά την Κύπρο να δώσει έγκαιρα καλές λύσεις.

Β. Η αμυντική πολιτική δεν αφορά μόνο τη χρονική διάρκεια της θητείας. Αφορά ένα σύνολο από συμπεριφορές και στάσεις: από τα ισχυρά, ή όχι, δημόσια οικονομικά. Από την αξιοκρατία, ή όχι, στις πολιτικές μας επιλογές. Από το επίπεδο μιας αναπτυξιακής πολιτικής και τις θέσεις εργασίας που δημιουργούνται σε μια συγκυρία. Από το επίπεδο της εκπαιδευτικής μας πολιτικής και της δυνατότητας του σχολείου να ακολουθεί τα σύγχρονα φαινόμενα. Συνολικά από τις κατευθύνσεις που μια κοινωνία επιλέγει να ακολουθήσει, από το κύρος που αποκτά με τις αποφάσεις της, τις συμμαχίες που επιτυγχάνει με τις επιλογές της, σε μια εποχή με κύρια χαρακτηριστικά τη συμμετοχή στην ΕΕ και τα ανοικτά σύνορα.

Γ. Η τελευταία ανακοίνωση του Υπουργείου Άμυνας που κάνει δημοσίως γνωστό το ζήτημα της μείωσης της θητείας, δεν κατάφερε να αναπτύξει το κρίσιμο μέγεθος μιας αναγκαίας αλλαγής. Δηλαδή, τη διασύνδεση της πιθανότητας επίλυσης του κυπριακού με την αποστρατικοποίηση του νησιού και την εξ αντικειμένου κατάργηση της Εθνικής Φρουράς και της θητείας των κληρωτών σε όλο το πλέγμα της. Αυτή η παράλειψη αυτής της πιθανότητας να περάσουμε σε άλλο στάδιο εξέλιξης της έννοιας της ασφάλειας στην Κύπρο, αποτελεί το σημαντικότερο κενό αυτής της εξαγγελίας.

Δ. Πρώτο κριτήριο στη δημόσια παρέμβαση θα μπορούσε να ήταν αυτό (επίλυση-κατάργηση), και ύστερα η αναφορά στη μείωση της θητείας στην περίπτωση της μη επίλυσης (μη επίλυση-μείωση). Αυτός ο συνδυασμός θα βοηθούσε τον κάθε κύπριο να σταθμίσει όλα τα δεδομένα, και έτσι να γνωρίζει τα κρίσιμα μεγέθη κάθε εξέλιξης. Σε αυτό το πλαίσιο, η αναφορά σε πρόσληψη ενός πολύ μεγάλου αριθμού μόνιμου προσωπικού της τάξης των τριών χιλιάδων, δεν συμβάλλει στην κατανόηση της περιπλοκότητας των πραγμάτων. Παραμένει ένα ερώτημα σχετικά με την ανακοίνωση του αριθμού σε αυτή την ύστερη φάση των συνομιλιών για επίλυση του κυπριακού, καθώς όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι μέσα στο 2016 το συνολικό σκηνικό θα δώσει την πλήρη απάντησή του. Σε κάθε περίπτωση, στη δική μου κρίση, η εξαγγελία αυτού του μεγάλου αριθμού για πρόσληψή του ως μόνιμου προσωπικού στην ΕΦ, σε αυτό το χρονικό στάδιο, δεν βασίζεται σε μια ισορροπημένη ανάλυση της συγκυρίας.

Ε. Η εμπειρία δείχνει ότι σημαντικές αλλαγές στην Κύπρο δεν ευδοκιμούν. Συχνά η έλλειψη στρατηγικής, η αδυναμία χάραξης μιας μακροπρόθεσμης πολιτικής, η μη συνέπεια σε στόχους, και συχνά η δύναμη της αδράνειας, δυσκολεύουν κάθε εξέλιξη και ενισχύουν την εικόνα ότι η Κύπρος δεν αποτελεί εύφορο έδαφος για αλλαγές. Δεν γνωρίζω αν η παρούσα προσπάθεια για μείωση της στρατιωτικής θητείας θα αποτελέσει μια από τις εξαιρέσεις του κανόνα. Σε κάθε περίπτωση είναι ωφέλιμο για την Κύπρο αυτό να πετύχει και να πετύχει όσο γίνεται πιο γρήγορα. Κάθε ακύρωση, κάθε σοβαρής προσπάθειας συχνά έχει ευρύτερες επιπτώσεις και αυτό κοστίζει σε κάθε κοινωνία που ενδιαφέρεται να κάνει βήματα προόδου.