Η Τουρκία τον Άυγουστο

Η Τουρκία μετά τις εκλογές της 7ης Ιουνίου αλλάζει. Η άνετη κυριαρχία του ΚΑΔ, από το 2002 μέχρι σήμερα, δεν υφίσταται, συνεπώς οι τέσσερεις κύριοι σχηματισμοί αναζητούν νέου τύπου λύσεις- ΑΚΡ 258 έδρες, CHP 132, MHP 80 και HDP 80. Το ΑΚΡ έλαβε 40,87%, το CHP 24,95%, το MHP 16,29% και το HDP 13,12%. Οι ψηφοφόροι έδωσαν νέα κατεύθυνση στα πράγματα. Σε δέκα σημεία:

1. Το ΚΑΔ, αν και έχασε μέρος από τη δύναμή του, παραμένει η πρώτη πολιτική δύναμη στην Τουρκία. Η από το 2002 κυριαρχία του αντέχει. Παραμένει μακράν η πρώτη πολιτική δύναμη (40.87%, έναντι 24.95% του ΡΛΚ).

2. Είδηση είναι η πτώση των ποσοστών του ΚΑΔ, από το «κλασσικό» 45% και άνω, ή το 52% του Ερτογάν πέρσι, στο 41% τώρα. Ψήφος αποδοκιμασίας: φθορά της εξουσίας, αλαζονεία Ερτογάν, Πάρκο Γκεντζί, διαφθορά. Στην πρώτη θέση των κριτηρίων παραμένει η οικονομία, γι’ αυτό και το ΚΑΔ (με τραύματα) παραμένει οδηγός των εξελίξεων.

3. Η ταύτιση της εκλογικής καμπάνιας του ΚΑΔ με την προσωπική καμπάνια του Τ. Έρτογάν για συνταγματική αναθεώρηση για τον «τούρκο Ντε Γκολ», απέτυχε. Αν το κεφάλαιο αυτό (πράγμα, πιθανότερο) έκλεισε, τότε αυτό συνιστά την πρώτη ηχηρή απόρριψη ενός σχεδίου που προέκυψε από το πουθενά και επιβλήθηκε ως ένα κεντρικό πολιτικό στοίχημα.

4. Το όριο του 10% μπήκε στα χρόνια της παντοδυναμίας των κεμαλιστών για να εμποδίσουν την είσοδο του ΚΑΔ στη Βουλή. Το ΚΑΔ όταν ήταν το ίδιο στο στόχαστρο, υποσχόταν την κατάργησή του. Δεν το έπραξε, και ακόμα, χειρότερα, το χρησιμοποίησε για να παρεμποδίσει την είσοδο του φιλοκουρδικού ΔΛΚ στη Βουλή. Σήμερα το 13.12% του ΔΛΚ δείχνει ότι οι αριθμοί διαθέτουν τη δική τους άποψη για το ρεβανσισμό.

5. Το ΡΛΚ έδειξε ακόμα μια φορά πως δεν μπορεί να αποτελέσει εναλλακτική λύση στο ΚΑΔ. Αν ένα κόμμα λαμβάνει για μια δεκαετία περίπου 25% και δεν καταλαβαίνει τι δεν πάει καλά, τότε, δεν χρειάζεται καμμιά ανάλυση. Συνεχίζει μέχρι την επόμενη απορία.

6. Η επιτυχία του φιλοκουρδικού ΔΛΚ μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια κορυφαία πρόοδος στην τουρκική πολιτική παράδοση. Η είσοδος στη Βουλή, η αύξηση των ψήφων του σε όλη την Τουρκία, η επιρροή του στην κεντρική πολιτική σκηνή είναι σημαντικές ειδήσεις όταν πριν λίγα χρόνια το να δηλώνεις κούρδος ισοδυναμούσε με τρία χρόνια φυλάκιση.

7. Το μετεκλογικό σκηνικό απαιτεί συνεργασίες. Το κομματικό σύστημα δεν διαθέτει την ικανότητα για πρακτικές που οδηγούν σε συμβιβασμούς. Το πολωτικό κλίμα που επέβαλε ο Ερτογάν, η αδυναμία των κομμάτων της αντιπολίτευσης να κατανοήσουν γιατί μένουν στάσιμα, οι προεκλογικές κορώνες, δυσκολεύουν τις διαπραγματεύσεις –λ.χ. τα ΡΛΚ και ΚΕΔ δεν αναγνωρίζουν τη «νομιμότητα» του νέου προεδρικού μεγάρου και δεν θα το επισκεφθούν για συνομιλίες! Κατά συνέπεια, υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες στο να σχηματιστεί κυβέρνηση συνεργασίας, αλλά και αν σχηματιστεί πιθανώς να μην αντέξει σημαντικούς κραδασμούς.

8. Όλα τα θεωρητικώς πιθανά σχήματα για συνεργασίες έχουν διαγραφεί. Το ΡΛΚ ζητά συνεργασία «των δυνάμεων του 60%», -όλοι πλην ΚΑΔ, σενάριο που το φιλοκουρδικό ΔΛΚ απορρίπτει. Το ΚΕΔ θέτει τέτοιους όρους που δύσκολα θα αποδεχόταν το ΚΑΔ ως «πακέτο»-μέρος του ο τερματισμός της ειρηνευτικής διαδικασίας για το κουρδικό, καθώς ζητήματα που συνδέονται με τον υιό του Τ. Ερτογάν, Μπιλάλ. Πάντως η βιομηχανική κοινότητα μέσω του TUSIAD ασκεί την επιρροή της καθώς θα ευνοούσε μια συνεργασία ΚΑΔ και ΡΛΚ, αλλά αυτό χρειάζεται κάποιο χρόνο για να τύχει επεξεργασίας από τα στελέχη των δύο κομμάτων. Αυτό το σενάριο ( «μεγάλος συνασπισμός ΚΑΔ-ΡΛΚ») υποστηρίζει δημοσίως το ΔΛΚ μέσα από δηλώσεις Ντεμίρτας, (18/6).

9. Αν δεν βρεθεί μια λύση ανάμεσα στις τέσσερεις πολιτικές δυνάμεις, οι πρόωρες εκλογές είναι αναπόφευκτες. Σήμερα όλοι προσέχουν κάθε τους κίνηση για να μην χρεωθούν ένα ναυάγιο -αλλά στην πραγματικότητα το θέτουν ως παρακαταθήκη για τις πρόωρες. Δημοσκόπηση της IPSOS την επομένη των εκλογών δείχνει ότι το ΚΑΔ θα ελάμβανε 4% πιο πάνω «αν οι οι ψηφοφόροι γνώριζαν από πριν τα αποτελέσματα».

10. Λύση μπορεί να βρεθεί με συνεργασίες, αλλά λύση μπορεί να βρεθεί με ανασυγκρότηση του ΚΑΔ. Ο Α. Γκιουλ θέτει τις βάσεις: «επιτάχυνση της διαδικασίας ένταξης στην ΕΕ, διόρθωση λαθών στην εξωτερική πολιτική, μέτρα για μετριασμό της πόλωσης, επικέντρωση στον εκδημοκρατισμό, στο Ανώτατο Δικαστήριο οι τέσσερεις υπουργοί που ήταν αναμεμειγμένοι σε καταγγελίες για διαφθορά» (βιβλίο Α. Σεβέρ, «12 χρόνια με τον Α. Γκιουλ»).

Ο Α. Γκιουλ μπορεί να δώσει νέα ώθηση στην κυριαρχία του ΚΑΔ. Ο Τ. Ερτογάν θα στηρίξει αυτή την προοπτική ή θα παραμείνει υποστηρικτής του Α. Νταβούτογλου; Πολλά θα κριθούν τον Αύγουστο στο εθνικό συνέδριο του ΚΑΔ. Η συμμαχία Ερτογάν-Γκιουλ διατηρούσε την πολιτική ηγεμονία του ΚΑΔ-με διαφορετικές απόψεις, που, μέσα από συζητήσεις, συνέκλιναν στα μεγάλα. Αυτή η συμμαχία δεν υφίσταται πλέον. Μπορεί να στηθεί ξανά με επίκεντρο το συνέδριο του Αυγούστου; Μπορεί να συνεχίσει ο Α. Νταβούτογλου με σκοπό την επιστροφή των ψηφοφόρων που έφυγαν για το ΚΕΔ και το ΔΛΚ; Το τοπίο είναι θολό. Βέβαιο είναι ότι οι «προεστοί»του ΚΑΔ έχουν αρχίσει να μιλούν περισσότερο και το 40.87% τους βοηθά ιδιαίτερα…