Η τριμερής με λύση στο Συριακό…
Η σκυτάλη για την επίλυση της συριακής κρίσης περνά σε άλλα χέρια. Οι διασκέψεις της Γενεύης απέτυχαν, οι συναντήσεις στην Αστάνα είναι ζωντανές αλλά δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα. Σήμερα δημιουργούνται ορισμένες πιθανότητες με την ενεργητική συνεργασία Ρωσίας, Τουρκίας, Ιράν. Τίθενται, πράγματι, ορισμένες προϋποθέσεις για την επίλυση. Οι ηγέτες των τριών χωρών (Πούτιν, Ερτογάν, Ρουχάνι) συναντήθηκαν στο Σότσι της Ρωσίας στις 22 Νοεμβρίου και ανακοίνωσαν τα εξής:
«Οι τρεις ηγέτες συμφώνησαν να βοηθήσουν του Σύρους να αποκαταστήσουν την ενότητα της χώρας και να διευθετήσουν πολιτικά την κρίση, μέσω μιας ελεύθερης, δίκαιης και διαφανούς διαδικασίας την οποία θα υλοποιήσουν οι ίδιοι οι Σύροι. Η διαδικασία θα προβλέπει την ψήφιση συντάγματος που θα έχει την υποστήριξη του συριακού λαού, τη διεξαγωγή ελεύθερων και δίκαιων εκλογών, υπό την εποπτεία του ΟΗΕ, στις οποίες θα συμμετάσχουν όλοι όσοι έχουν το δικαίωμα. Συμφώνησαν επίσης να συνεχίσουν να συνεργάζονται με στόχο την οριστική συντριβή του αυτοαποκαλούμενου Ισλαμικού Κράτους όπως και να στηρίξουν τη διαδικασία αποκλιμάκωσης και σταθεροποίησης της κατάστασης στη Συρία. Το ανακοινωθέν κλείνει λέγοντας πως οι τρεις τους αποφάσισαν να ξανασυναντηθούν εφόσον κρίνουν ότι είναι αναγκαίο» ( «Καθημερινή», 22/11).
Στις επιμέρους δηλώσεις ξεχωρίζω τα πιο κάτω:
Β. Πούτιν: «η ηγεσία της Συρίας είναι δεσμευμένη στην ειρηνευτική διαδικασία, στη μεταρρύθμιση του συντάγματος και σε ελεύθερες εκλογές. Οι τρεις πρόεδροι συμφώνησαν να δυναμώσουν τις προσπάθειές τους για να εξοντώσουν τις τρομοκρατικές οργανώσεις στη Συρία…»
Τ. Ερτογάν: «Έχουμε συμφωνήσει σε μια περιεκτική, ελεύθερη, δίκαιη, και διαφανή πολιτική διαδικασία κάτω από την ηγεσία του λαού της Συρίας. Η στάση του συριακού καθεστώτος και της αντιπολίτευσης θα παίξει ρόλο-κλειδί στη μελλοντική διαδικασία. Η Τουρκία δεν θα αποδεχθεί την παρουσία τρομοκρατικών οργανώσεων σε αυτή τη διαδικασία…»
Χ. Ρουχάνι: «έχει καταστραφεί η βασική δομή του Ισλαμικού Κράτους, αυτή τη στιγμή οι προσπάθειες και των τριών χωρών πρέπει να επικεντρωθούν στο να εξαλειφθούν και οι τελευταίες εστίες των τρομοκρατών, ώστε να ετοιμασθεί το έδαφος για την πολιτική διευθέτηση της κρίσης».
(«Χουρριέτ», 22/11)
Τι μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα;
Πρώτο, η απουσία, κυριολεκτικά η απόσυρση των ΗΠΑ από τη διεθνή σκηνή. Η διαδικασία της Γενεύης είχε τη σφραγίδα της περιόδου των Ομπάμα-Κέρυ. Σήμερα οι ΗΠΑ αν θέτουν κάποια σφραγίδα σε κάποιο διεθνές ζήτημα αυτή είναι κατά κανόνα αρνητική, όπως δείχνουν οι αποφάσεις Τραμπ για το Ιράν, την Κούβα, το παγκόσμιο εμπόριο, το μεσανατολικό κλπ. Οι ΗΠΑ αποχωρούν και αυτό το κενό έρχεται να καλύψει με μιαν αυτόνομη πρωτοβουλία η συνεργασία των τριών χωρών και των ηγετών τους Πούτιν, Ερτογάν, Ρουχάνι.
Δεύτερο, η στενή σχέση Ρωσίας- Συρίας οδήγησε σε προπαρασκευαστική συνάντηση Πούτιν-Άσσαντ στο ίδιο ρωσικό θέρετρο, το Σότσι, την αμέσως προηγούμενη ημέρα.
Ο Β. Πούτιν δήλωσε: «μια ειρηνική, πολιτική λύση στην κρίση στη Συρία θα είναι το κλειδί μετά το πέρας των επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας» ενώ χαιρέτησε την «ετοιμότητα του Άσαντ να συνεργαστεί με τους πάντες για να επιτευχθεί πολιτική λύση».
Ο Μ. Άσαντ δήλωσε ότι «η Δαμασκός θέλει την προώθηση της πολιτικής διαδικασίας μετά την ήττα των τρομοκρατών», και ότι ο ίδιος «είναι έτοιμος να διεξαγάγει διάλογο με οποιαδήποτε πλευρά ενδιαφέρεται για την πολιτική διευθέτηση της κρίσης»» («Πολίτης», 21/11).
Τρίτο, η σημαντική υποχώρηση των δυνάμεων του Ισλαμικού Κράτους ενίσχυσε τις στρατιωτικές δυνάμεις του καθεστώτος Άσσαντ απέναντι στις δυνάμεις της αντιπολίτευσης. Η συνάντηση των δυνάμεων της αντιπολίτευσης στο Ριάντ με στόχο το συντονισμό τους δείχνει ότι χρειάζεται να λάβουν σημαντικές αποφάσεις. Αυτή τη στιγμή, ωστόσο, δεν υπάρχουν ενδείξεις κατά πόσο το Ριάντ ευνοεί τη διαδικασία επίλυσης.
Τέταρτο, η καταστροφή, οι μαζικές εκτελέσεις, ο αριθμός των νεκρών να ξεπερνά τις 300 χιλιάδες, τα εκατομύρια από πρόσφυγες, η διάρκεια του πολέμου, ο χρόνος. Όλα φέρνουν νέες τραγωδίες, νέα αδιέξοδα και αυτά με τη σειρά τους εφ’ όλης της ύλης κόπωση. Η κόπωση φέρνει δεύτερες σκέψεις και έτσι η ειρηνευτική διαδικασία παράγει ελπίδες ότι αυτή τη φορά μπορούν να γίνουν οι αναγκαίοι συμβιβασμοί προς την κατεύθυνση της υπογραφής μιας τελικής συμφωνίας.
Λάρκος Λάρκου