Ισχυρό σήμα για το 2016

Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Α. Νταβούτογλου δήλωσε στις 11 Δεκεμβρίου μετά από συνάντηση της «Ομάδας Δράσης για τις Μεταρρυθμίσεις» στην Άγκυρα ότι «υπάρχουν ισχυρά μηνύματα ότι η Κύπρος θα μπορούσε να άρει το βέτο της για τα πέντε ενταξιακά κεφάλαια για τα οποία η (Άγκυρα) έχει ζητήσει το άνοιγμα τους στο πλαίσιο της προσπάθειας για επιτάχυνση της ενταξιακής της πορείας. Υπάρχει μια νέα εποχή και ένα παράθυρο ευκαιρία μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας. Ελπίζω κάθε ένας να κεφαλαιοποιήσει πάνω σε αυτό». Η εφημερίδα «Χουριέτ» γράφει ότι «η Ομάδα Δράσης αποτελείται από τους Υπουργούς Εξωτερικών, Εσωτερικών και Δικαιοσύνης καθώς και ο βοηθός πρωθυπουργός και που έχουν ως στόχο το συντονισμό της κυβερνητικής δράσης για την εναρμόνιση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο».

Ως είναι γνωστό τα πέντε κεφάλαια έχουν μπλοκαριστεί από τη Λευκωσία. Στις 29 Νοεμβρίου στη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-Τουρκίας συμφωνήθηκε μεταξύ άλλων «διεξαγωγής Διακυβερνητικής Διάσκεψης στις 14 Δεκεμβρίου 2015 για το άνοιγμα του κεφαλαίου 17, (το δεύτερο που ανοίγει μετά από πέντε έτη), ενώ, «σημείωσαν τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί ολοκλήρωσης, το πρώτο τρίμηνο του 2016, των προπαρασκευαστικών εργασιών για το άνοιγμα διαφόρων κεφαλαίων, με την επιφύλαξη της θέσης των κρατών- μελών. Εν συνεχεία θα μπορέσουν να ξεκινήσουν προπαρασκευαστικές εργασίες και σε περαιτέρω κεφάλαια». Ο Πρόεδρος Γιούνκερ, κάνοντας ένα επιπρόσθετο βήμα έχει αποστείλει επιστολή-σήμα στην Άγκυρα ότι θα αρχίσει προπαρασκευαστική εργασία πάνω στα κεφάλαια αυτά στο πρώτο διάστημα του 2016.

Στο ζήτημα της απελευθέρωσης της βίζας για τούρκους πολίτες στος τέλος του 2016, ο Α. Νταβούτογλου σημειώνει ότι «θα καταθέσουμε όλους τους απαιτούμενους νόμους στο Βουλή μέσα στο Φεβρουάριο. Η νομοθετική εργασία θα κλείσει στο τέλος Μαρτίου, έτσι που στο τέλος του έτους οι τούρκοι πολίτες να απολαύσουν το χωρίς βίζα ταξίδι στην Ευρώπη» («Χουριέτ», 11-12-15)

Είναι απολύτως σαφές ότι η επανεκκίνηση της ευρωτουρκικής σχέσης διαπλέκεται με το άλυτο κυπριακό και δημιουργεί ένα επιπρόσθετο μομένουμ: η προηγούμενη επίλυση του κυπριακού θα φέρει αμέσως ευεργετικά αποτελέσματα στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας -όπως το άνοιγμα νέων κεφαλαίων-, ενώ θα θέσει τις βάσεις για πιο ορατά αποτελέσματα στους τούρκους πολίτες –«χωρίς βίζα ταξίδι στην Ευρώπη». Συνολικά αυτό το ενδεχόμενο θα αυξήσει το πολιτικό βάρος της Τουρκίας στο ευρωπαίκό γήπεδο, πέρα από τη γραμική διαδικασία της ενταξιακής πορείας, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό στην παρούσα συγκυρία για τις Βρυξέλλες -προσφυγική κρίση, καταπολέμηση τρομοκρατίας, επίλυση συριακού.

Στο τουρκικό πολιτικό σύστημα φαίνεται ότι ο πρωθυπουργός Νταβούτογλου υιοθετεί πλέον αυτή την «ευρωπαϊστική» προσέγγιση στα πράγματα, προτείνοντας μια πιο «δυτική» στροφή, γεγονός ιδιαίτερα αξιόλογο, αν λάβουμε υπόψη ότι ως Υπουργός Εξωτερικών συνέβαλε αποφασιστικά στην «ανατολική» στροφή της τουρκικής διπλωματίας, η οποία οδήγησε σε μια θεαματική αποτυχία της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής στη μεσανατολική της διάσταση. Η αποτυχία συμπυκνώνεται στη φράση «μια χώρα χωρίς πρέσβεις στο Ισραήλ, στο Κάιρο, στη Δαμασκό» με κύρια ευθύνη στον Υπουργό Εξωτερικών τον Α. Νταβούτογλου.

Η ενίσχυση της δυτικής πολιτικής της Άγκυρας προκύπτει από τέσσερεις παράγοντες: πρώτο, προσφυγική κρίση και με ορατά τα αμοιβαία οφέλη σε κανονική σχέση ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία, δεύτερο, αναζήτηση πιο ισχυρών, δυτικών, ερεισμάτων μετά την κρίση στις σχέσεις με τη Μόσχα, τρίτο, στροφή στη «γραμμή Γκιουλ» μετά την αποτυχία στο μεσανατολικό σχέδιο, και, τέταρτο, επιστροφή στο Υπουργείο Εξωτερικών του Μ. Τσαβούσογλου και του Μ. Μποσκίρ ως Υπουργού για τις Ευρωπαϊκές Υποθέσεις -δύο πολιτικών που ανήκουν στη φιλοευρωπαϊκή ομάδα στο ΚΑΔ. Αυτός ο μερικός επανασχεδιασμός της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης Νταβούτογλου συμπίπτει με την ολοκλήρωση των διακοινοτικών συνομιλιών στη Λευκωσία ανάμεσα στον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον τ/κ ηγέτη Μ. Ακιντζί. Αυτό το παράθυρο ευκαιρίας για την επίλυση του κυπριακού μέσα στο 2016 υποστηρίζεται από ισχυρές συμπτώσεις συμφερόντων, από πραγματικά κίνητα και ρεαλιστικές δυνατότητες για να φτάσουν οι συνομιλίες σε θετικό αποτέλεσμα. Ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ Έσπεν Μπαρθ Έιντε σε συνέντευξή του στο πρακτορείο «Ανατολού» στις 10 Δεκεμβρίου διατύπωσε τη δική του σκέψη του ως εξής: «ο τ/κ ηγέτης με τον ε/κ ηγέτη συναντώνται συχνά. Οι επιτυχίες που διασφαλίστηκαν τους προηγούμενους μήνες με έχουν ενθαρρύνει. Κατά τη γνώμη μου, εάν συνεχίσουμε με αυτή την πορεία υπάρχει μια πραγματική ευκαιρία. Αυτή είναι πιθανότατα η καλύτερη ευκαιρία τα τελευταία χρόνια για μια τελική λύση του κυπριακού».