Ισραήλ – Τουρκία στη σύνοδο του Απρίλη

Ομάδες εργασίας από τα Υπουργεία Εξωτερικών Τουρκίας και Ισραήλ συναντώνται στις αρχές Απριλίου για αναζητήσουν το επόμενο βήμα στις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις. Ο Β. Νετανιάχου δήλωσε στις 23 Μαρτίου στη «Χααρέτζ» ότι «ελπίζει οι επερχόμενες συνομιλίες να φέρουν θετικά αποτελέσματα ώστε να επιτρέψουν την ανανέωση των σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες». Σημείωσε με σημασία ότι «πάντα θέλαμε να διορθώσουμε τις σχέσεις μας με την Τουρκία, αλλά δεν ήμασταν αυτοί που άλλαξαν την κατεύθυνση αυτών των σχέσεων. Αν είναι εφικτό, θα θέλαμε την ομαλοποίηση των σχέσεών μας με την Τουρκία».

Προηγήθηκε η τηλεφωνική συνομιλία Ερτογάν-Ρίβλιν, στην οποία ο ισραηλινός πρόεδρος ευχαρίστησε τις τουρκικές αρχές για τη βοήθεια που έδωσαν για τη μεταφορά στο Ισραήλ των τριών ισραηλινών πολιτών που έχασαν τη ζωή τους στη διάρκεια της τελευταίας τρομοκρατικής επίθεσης στην Κ/πολη στις 19 Μαρτίου, καθώς και τη βοήθεια για τη γρήγορη μεταφορά των τραυματισμένων σε νοσοκομεία στο Ισραήλ.

Η υπόθεση είναι γνωστή και κρατά σχεδόν έξι χρόνια. Ισραηλινοί κομάντος διενήργησαν επίθεση στο πλοίο «Μαβί Μαρμαρά» το 2010 σκοτώνοντας δέκα ακτιβιστές που μετέφεραν βοήθεια στους παλαιστίνιους στην αποκλεισμένη Λωρίδα της Γάζας. Έκτοτε η κατάσταση παρέμεινε στα όρια του ψυχρού πολέμου ανάμεσα στην Άγκυρα και το Τελ Αβίβ.

Κάθε προσπάθεια για συνεννόηση ήταν σχεδόν καταδικασμένη σε αποτυχία. Οι όροι που έθεσε η Άγκυρα ήταν πολύ μακριά από όσα μπορούσε να δώσει ως αναγνώριση του λάθους από την πλευρά του Β. Νετανιάχου. Η σημαντικότερη εξέλιξη σημειώθηκε τον παρασμένο Δεκέμβριο. Αντιπροσωπείες από τις δύο χώρες (Σινιρλίογλου, Γκόλτ) συναντήθηκαν στην Ελβετία και φαίνεται να ετοίμασαν το έδαφος και τους όρους κάτω από τους οποίου θα μπορούσε να γίνει η ομαλοποίηση των σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες-απολογία, αποζημίωση, καθεστώς εισόδου τουρκικής βοήθειας στη Γάζα.

Οι εξελίξεις στην περιοχή επέβαλαν στις δύο χώρες το υλικό για την αναγκαία στροφή. Τα κοινά συμφέροντα είναι μεγαλύτερης σημασίας από γεγονότα που ανήκουν στο παρελθόν και τα οποία μπορεί να τύχουν ικανοποιητικής διαχείρησης. Κοινό συμφέρον και για τους δύο, η αντιμετώπιση του ISIL. Επίσης κοινό συμφέρον η αποτροπή της αυξανόμενης επιρροής του Ιράν στην περιοχή. Ταυτόχρονα με τις ειδήσεις που ήρθαν από την Ελβετία, ο ισραηλινός πρωθυπουργός Β. Νετανιάχου στις 17 Δεκεμβρίου 2015 υπέγραψε κείμενο απόφασης για την ανάπτυξη του κοιτάσματος αερίου στη θαλάσσια περιοχή του Λεβιάθαν.

Οι συνομιλίες του Απρίλη επικεντρώνονται στη μόνη εκκρεμότητα που καταγράφεται και συνδέεται με τον τρόπο εισόδου της τουρκικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας. Οι άλλοι δύο όροι φαίνεται ότι έχουν συμφωνηθεί. Επικρατέστερο σενάριο εξακολουθεί να είναι η αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες, η ανταλλαγή πρέσβεων και η επανέναρξη μιας πολιτικής συνεννόησης ανάμεσά τους. Εξαιρετικά απίθανο να επιστρέψουν στις παλαιές εποχές της «προνομιακής συνεργασίας», πιο πιθανό να λειτουργούν σε ένα πιο κανονικό περιβάλλον, με πιθανότητες επιστροφής σε ελεγχόμενες εντάσεις ανάλογα με πιθανές εξελίξεις στα Ιεροσόλυμα και το τέμενος Αλ Ακτσιά, ή πιθανές απρόβλεπτες ενέργειες από την πλευρά της πολιτικά τυφλής οργάνωσης «Χαμάς». Τα συμφέροντα και η πίεση της συγκυρίας (τρομοκρατια, Ιράν, Λεβιάθαν) λένε «γρήγορη πρόοδος και ομαλοποίηση», το γόητρο και οι δεσμεύσεις απέναντι στην εσωτερική κοινή γνώμη των δύο χωρών, λένε «πρόοδος με αργό βηματισμό».