Κάστρα και ευκαιρίες
Δεν είναι βέβαιο αν η οικονομική κρίση έχει κάνει την κοινωνίας μας σοφότερη. Λίγα δείγματα γραφής δείχνουν ότι αλλάζουμε. Τα περισσότερα δείχνουν ότι συνεχίζουμε στην παλαιά νοοτροπία που μας έφερε στην καταστροφή. Η ανάγκη για διερεύνηση του τραπεζικού σκανδάλου και η δικαστική δράση είναι ένα κεντρικό αίτημα της κοινωνίας μας. Ας υποθέσουμε ότι αύριο όλα γίνονται σωστά και το τραπεζικό σκάνδαλο ερευνάται και οι υπεύθυνοι πληρώνουν το τίμημα των λαθών τους. Επιλύει αυτό όλα τα άλλα που μας οδήγησαν στην χρεοκοπία; Επιλύει τις πρακτικές του ασύνδετου κράτους, της γραφειοκρατίας, της συντήρησης κάθε στρέβλωσης και της οπισθοδρόμησης που ταλαιπωρεί τον δημόσιο τομέα; Τι θα κάνουμε λ.χ. με την αποκέντρωση, τα πολλά δημαρχεία, τον δημόσιο πλούτο που στοιβάζεται σε κάποιες αποθήκες, την άρνηση του δημόσιου τομέα να μιλά ηλεκτρονικά;
Ορισμένοι πιστεύουν ότι για όλα φταίνε οι τράπεζες για να κρύψουν τη γύμνια τους σε ότι συνδέεται με σοβαρές προτάσεις για να λύσουμε όλα τα άλλα. Έτσι διαιωνίζουμε μια πολιτική πρακτική που δεν μας οδηγεί παρά μόνο στην επανάληψη της ίδιας συνταγής, αυτής που μας οδήγησε στον πάτο. Πόσοι φορείς δείχνουν με έργα ότι «πήραν το μάθημα» της χρεοκοπίας και αλλάζουν την ανάλυσή τους; Πόσα συνδικάτα, αλλάζουν την προσέγγισή τους γιατί έχουν κατανοήσει ότι και εκείνα συνέβαλαν στο δικό τους επίπεδο να φτάσουμε ως εδώ; Χρειάζεται να δούμε τις βασικές αιτίες που μας οδήγησαν εδώ και οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις της νήσου να αντλήσουν εμπειρίες, συμπεράσματα και μαθήματα για το μέλλον. Πολύ απλά, η κρίση θα μπορούσε να πείσει την ηγεσία ενός φορέα να προτείνει κάποια πράγματα που θα βοηθούσαν στην αλλαγή μιας κατάστασης πραγμάτων, στην αναθεώρηση μιας παλαιάς πρακτικής, στην κινητοποίηση για τα μείζονα. Δυστυχώς η μεγάλη πλειοψηφία επιμένει στην πεπατημένη, πιέζει να προκύψουν προσαρμογές για όλους τους άλλους αλλά το δικό της «κάστρο» να μείνει ανέπαφο, όπως μας θυμίζουν οι δικαστές που «αγωνίστηκαν» πρόσφατα για εξαιρέσεις και διατήρηση της παλαιάς νοοτροπίας.
Σήμερα είναι επιτακτική ανάγκη να αλλάξουμε προσέγγιση ως ένα αναγκαίο βήμα για να μην πάθουμε ξανά τα ίδια ή και να βαδίσουμε σε αναπτυξιακή τροχιά με νέους όρους. Υπάρχουν τομείς που βρίσκονται κάτω από μεγάλη πίεση λόγω της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας, δεν υπάρχουν χιλιάδες λύσεις για να επιλέξουμε την ιδανική. Κάτω από τις σημερινές συνθήκες μείζον θέμα είναι η διατήρηση των θέσεων εργασίας και αυτό, εκτός άλλων, θα προκύψει αν συλλογικά αναλάβουμε τις ευθύνες της ισόρροπης κατανομής του βάρους πάνω στην εξίσωση «αναλογική συνεισφορά από όλους, συλλογικότητα και αλληλεγγύη για να βγούμε από την κρίση».
Διάσημα παραδείγματα μας θυμίζουν ότι όταν αυτό το πολιτικό αξίωμα θεωρήθηκε «λάθος» ή ακόμα και «αντεργατικό», η εξέλιξη ήταν ακριβώς η αντίθετη και το κόστος πλήρωσαν πρώτα οι ίδιοι οι εργαζόμενοι.Θυμίζω: η πορεία της Eurocypria, η μακρόσυρτη συρρίκνωση του κύκλου εργασιών των Κυπριακών Αερογραμμών, οι ημικρατικοί οργανισμοί που ενώ έκλεισαν τον κύκλο τους με την ένταξη στην ΕΕ διατηρούνται στη ζωή, ενώ θα μπορούσαν να ανασυνταχθούν για να κάνουν διαφορετικά πράγματα σύμφωνα με την εξέλιξη της παραγωγικής διαδικασίας κλπ
Το σλόγκαν «η κρίση είναι ευκαιρία» ισχύει μόνο αν αντλήσουμε διδάγματα από όλα όσα κάναμε πριν και έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικά ή και ζημιογόνα, είναι ευκαιρία μόνο αν θελήσουμε να πάρουμε τη θέση οδηγού των εξελίξεων που αφορούν τον κάθε κύπριο πολίτη. Δεν είναι απαράδεκτο να λέει κάποια υπάλληλος του ΔΝΤ ότι είναι καλύτερα οι αξιωματούχοι του κράτους να ταξιδεύουν «κανονική θέση» στα αεροπλάνα όταν καμία διοίκηση των ΚΑ δεν μπόρεσε να το πει τα προηγούμενα χρόνια; Τι εμπόδιζε δεκάδες τέτοιες απλές αλλαγές να τις είχαμε κάνει εμείς, στην κατάλληλη περίοδο, με τη δική μας απόφαση; Τα πράγματα είναι δύσκολα γιατί σε καλύτερες εποχές ψηφίζαμε να μην αλλάξει τίποτα, σήμερα με πολύ χειρότερες συνθήκες καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε το πακέτο της ακινησίας που για δεκαετίες αφήναμε στα αζήτητα.