Κιλελέρ: 6 Μαρτίου 1910
Αθήνα,1881. Το άγγελμα της ενσωμάτωσης της Θεσσαλίας στα ελλαδικά κρατικά όρια είναι πια γεγονός. Οι κολίγοι της Θεσσαλίας μέσα από την αλλαγή του 1881, αναζητούν διέξοδο από το φεουδαρχικό τρόπο διακυβέρνησής τους που κυριαρχούσε στα οθωμανικά χρόνια. . Η περίοδος της Ανεξαρτησίας σηματοδοτείται καίρια από το μέγα πρόβλημα της διανομής της γης στην πολυάριθμη αγροτική τάξη. Οι προσπάθειες που έγιναν προς το σκοπό αυτό ήταν ασύνδετες και έφεραν έντονη τη σφραγίδα της έλλειψης μιας ολοκληρωμένης πρότασης υπέρβασης του ζητήματος. Η απουσία ενός κινήματος, που θα δικαίωνε τον παλμό του λαού, δεν ήταν μια απλά ασύνετη απουσία. Το ηγετικό στρώμα της χώρας συστηματικά τορπίλιζε με όλα τα διαθέσιμα μέσα, κάθε κίνηση οργάνωσης του αγροτικού κόσμου. Ανεξάρτητα, πάντως από τις συγκυρίες που πλαισίωναν την κίνηση του 1881, η συνένωση της Θεσσαλίας, ήταν ένα μέγα βήμα προς τα μπρος. Το παράδειγμα του Μαρίνου Αντύπα, είναι πάντοτε διδακτικό… Ο Κεφαλλονίτης αγωνιστής, έχει πρόσβαση στις καρδιές των κολίγων. Αν τα πιο πάνω δίνουν ένα πλαίσιο ιστορικής αναφοράς στα δεδομένα του Θεσσαλικού κάμπου, σίγουρα οι αρχές του 20ου αιώνα προσθέτουν καινούργια:
α) Οι μεταρρυθμίσεις του Χαρίλαου Τρικούπη δεν έχουν χάσει την ιστορική τους μνήμη και αξία.
β) Η πολιτική αστάθεια της πρώτης δεκαετίας του αιώνα αυτού, στην οποία συνέβαλε και η εκρηκτικότητα του Κρητικού ζητήματος.
γ) Η συνεχιζόμενη επιβολή του Δ.Ο.Ε. (Διεθνής Οικονομικό Έλεγχος) ως το αποτέλεσμα του πολέμου του 1897 και ο ακόλουθος ασφυκτικός έλεγχος της οικονομίας της χώρας από τις «εγγυήτριες» Μεγάλες Δυνάμεις.
δ) Η πρώτη ανάπτυξη και διάδοση προοδευτικών και ριζοσπαστικών ιδεών με ορατή κοινοβουλευτική έκφραση την Ομάδα των «Κοινωνιολόγων» με επικεφαλής τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου.
ε) Το κίνημα στο Γουδί (15 Αυγούστου 1909) έδωσε μια ώθηση στο ανοργάνωτο αίτημα για «απαλλοτρίωση» και δημιούργησε πιο ευνοϊκές συγκυρίες για διεκδικητικές στιγμές του αγροτικού κόσμου.
Να γιατί το ξημέρωμα στις 6 Μαρτίου 1910 στη Λάρισα ήταν αλλιώτικο: οι αγρότες σταματούν πια να εκλιπαρούν τα αφεντικά στον κάμπο της Θεσσαλίας. Με κεντρικά συνθήματα «θέλουμε απαλλοτρίωση», «κάτω οι τσιφλικάδες», «θέλουμε τη Λευτεριά μας» διαδηλώνουν τη θέλησή τους να πάψουν πια να είναι οι παρίες της ελληνικής κοινωνίας, διεκδικώντας μια θέση στον ελληνικό ήλιο. Ένα ξεχείλισμα του πικρού αγροτικού ποτηριού γεμίζει τους δρόμους προς τη Λάρισα. Η απάντηση της κυβέρνησης ήταν άμεση. Η ένοπλη δράση χωροφυλάκων και στρατιωτών σήμαινε ένα σαφές μήνυμα προς τις οργανωμένες διεκδικήσεις των αγροτών. Η ισορροπία που επέβαλε η αριστοκρατία της γης δεν χωρούσε ανακατατάξεις. Στη Θεσσαλία 584 τσιφλίκια ελέγχουν τις παραδόσεις μιας αναχρονιστικής δομής. Εξάλλου, στο συνολικό ελλαδικό χώρο για μια σειρά δεκαετιών περίπου το 1/6 του καλλιεργήσιμου εδάφους είναι στη διάθεση των μικρογεωργών. Το υπόλοιπο, αν δεν κατέχεται από γαιοκτήμονες, «ευλογείται» από εκκλησιαστικούς κύκλους… Η προσπάθεια των στρατιωτικών δυνάμεων να επιβάλουν την τάξη των τσιφλικάδων στον κάμπο των μαρτυρίων, πέρασε μέσα από νεκρούς και τραυματίες. Η πρώτη μεγάλη διεκδικητική συγκέντρωση των κολίγων έπρεπε με κάθε τρόπο να μην επαναληφθεί. Οι νεκροί στο χωριό Κιλελέρ οργώνουν τις μνήμες των ελλήνων για πολλές δεκαετίες.
Να τι απαιτούσε η μεγάλη παναγροτική συγκέντρωση της Λάρισας:
«1. Την άμεσον επιψήφισιν του νομοσχεδίου περί απαλλοτριώσεως των τσιφλικάδων και διανομήν των Ζαππείων κτημάτων.
2. Την γενναιοτέραν προικοδότησιν του γεωργικού ταμείου δια της διαθέσεως του όλου φόρου των αροτριώντων κτηνών και παντός ότι νομίζει η κυβέρνησις καλύτερον.
3. Εκφράζει την βαθιάν λύπην και οδύνην του δια την εκ μέρος των Αρχών της Πολιτείας άδικον επίθεσιν κατά του φιλήσυχου και νομοταγούς λαού, τα θύματα υπήρξαν άοπλοι και λευκοί σκλάβοι της Θεσσαλίας».
Η περίοδος από τη δολοφονία του Μ. Αντύπα (9 Μαρτίου 1907) μέχρι την κορυφαία στιγμή του παναγροτικού συλλαλητηρίου (6 Μαρτίου 1910) παρουσιάζει μια εικόνα έντονα σημαδεμένη από το καυτό θέμα της αγροτικής μεταρρύθμισης από την απελευθέρωση (1828) και ύστερα. Ο Μαρίνος Αντύπας, περιοδεύων κήρυκας της απαλλοτρίωσης στο Θεσσαλικό χώρο, εξομολογείται λίγες μέρες πριν από τη δολοφονία του από όργανο των τσιφλικάδων: «Έχω τας ιδέας μου και εννοώ να τας εκδηλώ και τας
Εφημερίδα, ΤΑ ΝΕΑ, 9-2- 1985