Κρίση και δαχρονικές αξίες

Σύμφωνα με το δελτίο τύπου που διένειμε το Υπουργείο Παιδείας ο Υπουργός Παιδείας στις 11 Μαίου δήλωσε ότι «ως υπεύθυνοι για την αγωγή των νέων, θα πρέπει να αναλάβουμε την ευθύνη της διαπαιδαγώγησής τους και τη διαμόρφωση στάσεων και συμπεριφορών με βάση αξίες διαχρονικές και σταθερές. Το Υπουργείο αντιλαμβανόμενο τις απαιτήσεις των καιρών, έχει ήδη εντάξει στα αναλυτικά του προγράμματα θεματικές ενότητες που αφορούν στα θέματα της Βιοηθικής».

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, σε χαιρετισμό του χθες στην έναρξη του συνεδρίου που συνδιοργανώνουν το Ανοικτό Πανεπιστήμιο, ο Δήμος Λατσιών και το Ανοικτό Σχολείο Δήμου Λατσιών «Αρχές της ζωής και βιοηθική: Προβλήματα και προβληματισμοί», ο ΥΠΠΑΙ Κ. Καδής είπε ότι «τελευταία γίνεται κατάχρηση της επίκλησης της οικονομικής κρίσης ως υπαίτιας για όλα τα δεινά. Ωστόσο, πίσω από αυτήν λανθάνει μία πολύ σοβαρότερη, η κρίση αξιών. Επομένως, επιβάλλεται να αναζητήσουμε τόσο τα βαθύτερα αίτια της παρακμής όσο και τις αναμφισβήτητες παιδαγωγικές της διαστάσεις. Ο 21ος αιώνας, από τις πρώτες κιόλας δεκαετίες του, μας έχει αποδείξει ότι θα είναι ακόμα πιο απαιτητικός από τον προηγούμενο. Η οικονομική, η κοινωνική, η οικολογική κρίση, είναι μερικά από τα οικουμενικά ζητήματα που ο άνθρωπος καλείται να διαχειριστεί ορθά για την παρούσα και τις επόμενες γενιές. Είμαστε τυχεροί, γιατί στις παρακαταθήκες της πνευματικής μας κληρονομιάς περιλαμβάνεται ανεκτίμητος πλούτος από διαχρονικές και δοκιμασμένες αξίες και αρχές, για να τις μεταλαμπαδεύσουμε στους νέους μας. Στο πνεύμα αυτών είναι σίγουρα και οι σκέψεις του Γερμανού φιλόσοφου Εμμάνουελ Καντ: «Όσο περισσότερο σκέφτομαι, τόσο περισσότερο δυο πράγματα γεμίζουν την ψυχή μου με θαυμασμό και ολοένα μεγαλύτερη ευλάβεια: Ο έναστρος ουρανός από πάνω μου και ο ηθικός νόμος μέσα μου».

Θεωρώ σημαντικές τις επισημάνσεις του Υπουργού Παιδείας, ιδιαίτερα εκείνη που λέει ότι «τελευταία γίνεται κατάχρηση της επίκλησης της οικονομικής κρίσης ως υπαίτιας για όλα τα δεινά. Ωστόσο, πίσω από αυτήν λανθάνει μία πολύ σοβαρότερη, η κρίση αξιών». Ασφαλώς ο Υπουργός γνωρίζει κάτι περισσότερο για να το λέει, συνεπώς αυτό που μετρά είναι η βαθύτερη ανάλυση αυτής της εκτίμησης. Τα ερωτήματα είναι αυτονόητα: από πού προκύπτει αυτή η εκτίμηση, αν συνδέεται με επιστημονικές μετρήσεις παλαιότερες και νεότερες, αν επιστημονικά αποδεικνύεται ότι «τα βαθύτερα αίτια της κρίσης» συνδέονται με «την κρίση αξιών», ή και αντίστροφα. Επίσης είναι σημαντικό να γνωρίζουμε αν κατά την ανάλυση του Υπουργού Παιδείας η εκτίμηση αυτή αφορά και άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης (λ.χ. Ελλάδα, Πορτογαλία), και ασφαλώς κρίσιμο σημείο είναι εκείνο που αφορά το ερώτημα τι έχει να προτείνει το Υπουργείο Παιδείας και πότε για να βγούμε από αυτή την «κρίση αξιών». Η επισήμανση του Υπουργού ότι «είμαστε τυχεροί, γιατί στις παρακαταθήκες της πνευματικής μας κληρονομιάς περιλαμβάνεται ανεκτίμητος πλούτος από διαχρονικές και δοκιμασμένες αξίες και αρχές» δείχνει ότι στο Υπουργείο Παιδείας υπάρχει απόθεμα λύσεων. Τότε πώς εξηγείται ότι αυτές ως «διαχρονικές», «δοκιμασμένες» «παρακαταθήκες» δεν κατέστη δυνατό να τις «μεταλαμπαδεύσουμε» στους νέους μας; Κάθε πειστική εξήγηση μπορεί να είναι χρήσιμη αφού «επιβάλλεται να αναζητήσουμε τα βαθύτερα αίτια της παρακμής».