Ξαφνική διχοτόμηση με «Εξελικτική» συνταγή!

Στη βάση ενός ρεπορτάζ που υπογράφει ο Ν. Μαρκαντώνης και διακίνησε ο Α. Τριγκίδης (18/9) διαβάζω ότι το πρώην μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας Πόλυς Πολυβίου «προτείνει μια νέα προσέγγιση στο Κυπριακό».

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ ο Π. Πολυβίου αναφέρει ότι «η παρούσα μεθοδολογία επίλυσης του Κυπριακού θα παρουσιάσει σημαντικά προβλήματα και είναι αμφίβολο αν θα τελεσφορήσει..ενδεχόμενα να οδηγήσει είτε σε πλήρες αδιέξοδο, είτε σε καταστροφική «διευθέτηση» για την Κύπρο και τον Κυπριακό Ελληνισμό». Γι’ αυτό εισηγείται:

1. Μια εναλλακτική προσέγγιση στην λύση του Κυπριακού, την οποία αποκαλεί «σταδιακή και εξελικτική πορεία προς την λύση», με στόχο την αποφυγή μεγάλων κινδύνων και δεινών για την Κύπρο.
2. Κάνει λόγο για έναν «Οδικό Χάρτη» που θα οδηγήσει σταδιακά σε λύση που δεν θα δημιουργεί νέες περιπέτειες, και δεν θα θέσει σε άμεσο κίνδυνο την συνέχιση της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως η παρούσα, κατά τον ίδιο,  διαδικασία λύσης.
3. Πρόκειται ουσιαστικά για μια απλούστερη μορφή ενδιάμεσης λύσης ή εξελικτικής και σταδιακής πορείας προς την λύση η οποία περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

• Απόδοση εδαφών που είναι τώρα υπό κατοχή, με την Τουρκοκυπριακή πλευρά να παραμένει στο 28,5 – 28.6%%.
• Μαζί με την απόδοση των εν λόγω εδαφών, θα ανοίξει νομότυπα το αεροδρόμιο της Τύμβου και το λιμάνι της Αμμοχώστου.
• Την εφαρμογή του κεκτημένου στην Τουρκοκυπριακή περιφέρεια, μετά την τελική εδαφική αναπροσαρμογή, χωρίς την κατάληξη σε τελική λύση του Κυπριακού προβλήματος.
• Ταυτόχρονη αποχώρηση τουλάχιστον του 50% των Τουρκικών στρατευμάτων, με  χρονοδιάγραμμα αποχώρησης των υπολοίπων… και αποκατάσταση πλήρους ελευθερίας διακίνησης στην Κύπρο».

Στη συλλογιστική του Π. Πολυβίου, έτσι,

1. Διατηρείται η Κυπριακή Δημοκρατία, όπως υφίσταται σήμερα, χωρίς την εγκατάλειψη της αποκλειστικής διεθνούς αναγνώρισης που τώρα απολαμβάνει.
2. Αποφεύγεται η δημιουργία ενός μη λειτουργικού και μη βιώσιμου πολιτειακού συστήματος, που σχεδόν σίγουρα θα προκαλούσε σοβαρά προβλήματα και τριβές μεταξύ των δύο Κοινοτήτων, και εξουδετερώνονται οι κίνδυνοι που θα προκύψουν από την προσπάθεια συνολικής λύσης, που θα εφαρμοστεί άμεσα.
3. Επίσης δημιουργείται μια Τουρκοκυπριακή περιοχή γύρω στο 28.5% – 28.6%, που θα είναι μεν αυτόνομη, αλλά αναπόσπαστο μέρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
4. Θεωρεί ότι η βασική αρχή ότι «ουδέν συμφωνείται αν δεν συμφωνηθούν όλα» δεν κρίνεται κατάλληλη
5. Επαναλαμβάνει ότι η προσέγγιση μιας «ενδιάμεσης και εξελικτικής» μεθοδολογίας, στοχεύει σε σημαντικά βήματα επί του εδάφους, τα οποία θα λάβουν χώρα πριν την επίτευξη τελικής λύσης και τα οποία δεν θα είναι αναστρέψιμα.
6. Καθ’ όλη τη διάρκεια του Οδικού Χάρτη, η Κυπριακή Δημοκρατία θα παραμείνει ως έχει όπως και θα παραμείνει μετά την λύση.
7. Το Κυπριακό θα παραμείνει εντός των πλαισίων των Ηνωμένων Εθνών, χωρίς να εγκαταλείπεται η λύση Ομοσπονδίας και χωρίς να διαφοροποιούνται τα υπάρχοντα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών.
8. Αφού ολοκληρωθούν όλα τα πιο πάνω βήματα του «οδικού χάρτη», τότε σύμφωνα με τον Πόλυ Πολυβίου, θα πρέπει να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για την τελική λύση» (όλα τα στοιχεία από το ρεπορτάζ του Ν. Μαρκαντώνη).

Οι πιο πάνω προσέγγιση του Π. Πολυβίου αξίζει ενός ειδικότερου σχολιασμού, καθώς κατά καιρούς διάφοροι ειδικοί περί του κυπριακού (από την Κύπρο ή την Ελλάδα) εμφανίζονται με διάφορες ευφάνταστες ιδέες που θεωρούν ότι κάνουν τη διαφορά. Είναι έτσι;

1. Αν τα πιο πάνω αφορούσαν έναν κάποιον μελετητή του κυπριακού, ο σχολιασμός τους θα άξιζε μηδενικής προσοχής. Ωστόσο, ο νομικός Π. Πολυβίου έχει επιλεγεί από τον πρόεδρο της δημοκρατίας να είναι μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας! Ποια ήταν η συμβολή του στη διαδικασία για αναζήτηση ομοσπονδιακής λύσης με βάση τα κείμενα του ΟΗΕ, όταν έχει αυτές τις ιδέες; Γιατί ο πρόεδρος τον επέλεξε και γιατί ο ίδιος δέχθηκε την πρόταση;
2. Στο βασικό της πυρήνα η προσέγγιση αυτή διαθέτει στρατηγικό κενό. Επιχειρεί να αλλάξει πράγματα αγνοώντας επιδεικτικά το γεγονός ότι η ε/κ πλευρά δεν είναι μόνη της στην πολιτική αρένα! Μπορεί να μάς πει ο συντάκτης της, ένα λόγο γιατί η τ/κ και τουρκική ηγεσία να αποδεχθεί αυτή «τη νέα προσέγγιση στο Κυπριακό»;
3. Κατά κανόνα η ε/κ ηγεσία είχε την τάση σε διάφορα στάδια εξέλιξης του κυπριακού να κάνει ασκήσεις επί χάρτου, να συνομιλεί με τον εαυτό της και αυτό να τής δίνει μεγάλη ικανοποίηση. Παραγνώριζε την πραγματικότητα, έδινε μάχες εκ των προτέρων χαμένες, αλλά τις δικαιολογούσε στο εσωτερικό ακροατήριο ως «μάχες για τα δίκαιά μας».
4. Σύμφωνα με την προσέγγιση Πολυβίου «δημιουργείται μια Τουρκοκυπριακή περιοχή γύρω στο 28.5% – 28.6%, που θα είναι μεν αυτόνομη, αλλά αναπόσπαστο μέρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Η προσέγγιση αυτή συγκρούεται πλήρως με την νομική βάση της Συνθήκης Προσχώρησης της 16ης Απριλίου 2003 (Πρωτόκολλο 10) το οποίο προνοεί «ένταξη όλης της επικράτειας της Κύπρου στην ΕΕ με εφαρμογή του κεκτημένου στις περιοχές που ελέγχει η Κυπριακή Κυβέρνηση, με αναστολή εφαρμογής του κεκτημένου στις περιοχές στις οποίες η Κυπριακή Κυβέρνηση δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο».  Η Συνθήκη έχει κυρωθεί από όλα τα Κοινοβούλια των κρατών-μελών, είναι μέρος του κεκτημένου και δεν προνοείται εσωτερικός μηχανισμός  αναθεώρησής της. Η πρόταση Πολυβίου δημιουργεί αφεαυτής προϋποθέσεις για αμφισβήτηση του Πρωτοκόλλου 10, άρα και της ίδιας της ένταξης. Η Επιτροπή και κράτη-μέλη πιθανώς να θέσουν το ζήτημα μιας διαπραγμάτευσης από την αρχή αν έχουμε μια νέα «αυτόνομη» οντότητα έξω από την Συνθήκη Προσχώρησης- «μια Τουρκοκυπριακή περιοχή γύρω στο 28.5% – 28.6%, που θα είναι μεν αυτόνομη, αλλά αναπόσπαστο μέρος της Κυπριακής Δημοκρατίας».
5. Η υιοθέτηση της πρότασης Π. Πολυβίου θα εσήμαινε αυτόματη απεμπλοκή του ΟΗΕ από το διακοινοτικό διάλογο, καθ’ ότι οι όροι εντολής της προσφοράς των υπηρεσιών του έχουν ως βάση τα δικά του ψηφίσματα, και βεβαίως, αυτόματη κατάρρευση κάθε επαφής ανάμεσα στις δύο πλευρές. Μια τέτοια εξέλιξη οδηγεί κατ’ ευθεία σε διάνοιξη της οδού που οδηγεί προς την ξαφνική διχοτόμηση.
6. Θυμίζω ότι οι δυο πλευρές εργάστηκαν επί δύο έτη και οργάνωσαν τη βάση της λύσης που ακούει στο όνομα «Πλαίσιο Γκουτέρες». Αν τα δύο μέρη οικοδόμησαν με τις συγκλίσεις του ένα σημαντικό πλαίσιο που μπορεί να φτάσει σε συμφωνημένη λύση, τι είναι εκείνο που ενοχλεί ώστε να εμφανίζονται ιδέες περί δήθεν «εξελικτικής πορείας προς την λύση»; Η απάντηση δεν είναι δύσκολη. Μέρος του ε/κ κατεστημένου φοβάται την αλλαγή πλεύσης, αντιτίθεται στο διαμοιρασμό εξουσίας με την τ/κ κοινότητα όπως προβλέπει το «Πλαίσιο Γκουτέρες», και εφευρίσκει κάθε πιθανούς και απίθανους λόγους για να μην φτάσουμε εκεί!
7. Στο γενικότερο επίπεδο, το ε/κ κατεστημένο έδειξε μέγιστη συνέπεια στον κανόνα του απόλυτου ελέγχου της εξουσίας, και όποτε είχαμε πρόοδο, έβρισκε τους τρόπους, ενδεδυμένους με πατριωτική χροιά, να τα τουμπάρει. Η ηγεμονία στο χώρο της παιδείας και των ΜΜΕ διαμόρφωσε τους κανόνες. Η μη λύση παρέχει πλεονεκτήματα σε εκπροσώπους του κατεστημένου μέσα από την επικυριαρχία επί του σημερινού συστήματος εξουσίας στη μισή Κύπρο. Γιατί να ρισκάρουν; Παίζουν εκ του ασφαλούς, γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχει ακόμα πολιτική δύναμη που να αντιλαμβάνεται τον τρόπο της αμφισβήτησής του.

Λάρκος Λάρκου