Μαρί και αξιοκρατία

Η απόφαση του επαρχιακού δικαστηρίου Λάρνακας στις 10 Ιουλίου 2013 για την έκρηξη στο Μαρί πριν δύο χρόνια, στις 11 Ιουλίου 2011, δείχνει ότι σε ένα κολοσσιαίο θέμα απονομής της δικαιοσύνης η νομική διαδικασία ολοκληρώθηκε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα και οι ποινές έχουν επιβληθεί. Μια σημαντική βελτίωση του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης -σε σχέση με άλλες διάσημες περιπτώσεις- που ουδείς μπορεί να παραγνωρίσει. Η συζήτηση για την έκταση των ποινών και το εύρος της δίωξης θα κρατήσει κάποιο χρόνο-σε μια τέτοιας έκτασης τραγωδία κάθε πολίτης έχει σχηματίσει άποψη και την εκφράζει.  Μια απολύτως θεμιτή εξέλιξη.

Θεωρώ ότι μένει για συζήτηση το μέγα θέμα της θεσμικής αυτοκριτικής και της δυνατότητας να διορθώνουμε τα απίστευτης έκτασης «Μαρί» που γεμίζουν την δημόσια υπηρεσία στην πατρίδα μας.  Στις 13 Ιουλίου 2011 έγραφα τα εξής:

«λύση (για τα εκρηκτικά στο Μαρί)  δεν δόθηκε γιατί οι μηχανισμοί που οδηγούν σε λύσεις είναι αργοκίνητοι, εκτός εποχής. Τρέχουν σε λάθος ρυθμό υπακούοντας σε αναχρονιστικούς κανονισμούς και αντιλήψεις που οδηγούν σε παράλυση κάτω από το φόβο του κόστους και του ερωτήματος «ποιος θα αναλάβει την ευθύνη;». Αν για παράδειγμα λαμβανόταν η απόφαση για μετακίνηση των εκρηκτικών σήμερα, πόσος χρόνος θα μπορούσε να απαιτηθεί για να ολοκληρωθεί; Θα μπορούσε να περάσουν μήνες για συνεδριάσεις, για να κρατηθεί ο κανόνας της ταλαιπωρίας της κοινής λογικής από έναν μηχανισμό που εμποδίζει τις λύσεις γιατί εκπαιδεύτηκε στα δεδομένα άλλης εποχής. Η σύγχρονη λειτουργία του κράτους απαιτεί  μείωση της γραφειοκρατίας, λιγότερες επιτροπές, περισσότερη αποτελεσματικότητα, ατομική ευθύνη, ελεγξιμότητα».

Σήμερα, δύο χρόνια μετά, μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι ελάχιστα άλλαξαν. Αυτό που μετρά είναι εάν θέλουμε και εάν μπορούμε να αλλάξουμε διαδικασίες και νοοτροπίες ώστε οι αποφάσεις και η εποπτεία στην εφαρμογή τους να βρίσκονται σε μια διαδικασία εκσυγχρονισμού. Η Γενική Ελεγκτής της Δημοκραίας Χ. Γεωρκάτζη θεωρεί ότι η δημόσια διοίκηση εξακολουθεί να παραμένει δυσκίνητη και αναποτελεσματική. Στην Έκθεσή της για το 2012, άρα τη χρονιά που όλα ήταν γνωστά γύρω από την έκρηξη στο Μαρί, γράφει και τα εξής: «σε μια χώρα όπου η ανοχή, η αναξιοκρατία, η ευθυνοφοβία, η απόσειση ευθύνης, μερικές φορές η απαξίωση των νόμων και σίγουρα η απαξίωση των θεσμών θεωρώ πως μια ανθρώπινη τραγωδία όπως ήταν το Μαρί και μια οικονομική τραγωδία όπως είναι η σημερινή κατάσταση ήταν περίπου προδιαγεγραμμένη».

Σήμερα η δικαστική απόφαση επαναφέρει τη δημόσια συζήτηση στο κεντρικό της θέμα, δηλαδή πώς και με ποιους μπορεί να γίνουν βήματα αλλαγής στη δημόσια διοίκηση, πώς και πότε θα διορθωθούν ατέλειες, πώς και πότε θα ξεπεραστούν παλαιές πρακτικές που σήμερα εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για μικρά και μεγάλα Μαρί. Θα μπορούσε να γίνει το πιο απλό: μια Επιτροπή από ειδικούς που θα εισηγηθεί ορισμένα μέτρα. Το ακόμα πιο απλό: να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι η μικροπολιτική διαχείριση των δημόσιων ζητημάτων κοστίζει ζωές, καριέρες και τερματίζει άμετρες φιλοδοξίες. Το ακόμα περισσότερο απλό: ότι η πολιτική ηγεσία να συνηθίσει στην ιδέα ότι χρειάζεται να επιλέγει τους πιο ικανούς για την διεύθυνση σοβαρών ζητημάτων. Άρα, συνολικά, το να σοβαρευτούμε είναι θέμα προτεραιότητας.