Με Λουτ στο άγνωστο μίλι

Ένα ένα πρώτο βήμα στο κυπριακό καταγράφεται στις 6 Ιουλίου 2018, ακριβώς ένα χρόνο μετά το αδιέξοδο στο Κρανς Μοντάνα- 7 Ιουλίου 2017. Ένα στέλεχος στη γραμματεία του ΟΗΕ, η Τζέιν Χολ Λούτ με απόφαση του ΓΓ Α. Γκουτέρες θα κάνει μια περιοδεία σε Λευκωσία, Άγκυρα και Αθήνα. Τα πράγματα επί του εδάφους έχουν αποκτήσει τα δικά τους χαρακτηριστικά:

Ο ένας χρόνος χωρίς διάλογο και πραγματικές συνομιλίες αποτελεί εξαιρετικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Σε αυτό το διάστημα καταγράφηκε σχεδόν μηδενική επικοινωνία ανάμεσα στους δύο ηγέτες, (με εξαίρεση το δείπνο του Απριλίου), και εξ’ αιτίας αυτού, καταγράφηκε μετατόπιση της κοινής γνώμης προς την αρνητική κατεύθυνση, ένα σημαντικό μέρος αμφιβάλλει πλέον αν μπορούμε να φτάσουμε κάπου. Σε αυτό το κλίμα η Ειδική Αντιπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο Ε. Σπέχαρ εξήγησε ότι «η Τζέιν Χολ Λουτ θα μάθει το αποτέλεσμα των σκέψεων που έκαναν οι δυο ηγέτες από τη λήξη της Διάσκεψης για την Κύπρο το καλοκαίρι του 2017 και κατά πόσο νοιώθουν ότι υπάρχουν ή θα υπάρξουν σύντομα επαρκείς συνθήκες για επιστροφή σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις».
Λίγες ημέρες πριν την άφιξη της Τζέιν Χολ Λουτ στο νησί, η Ειδική Αντιπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, έχοντας πλέον μιαν σημαντική εμπειρία στα πράγματα, είπε στις 6 Ιουλίου τα εξής: «η εμπλοκή της κοινωνίας των πολιτών παραμένει κλειδί στην ενεργοποίηση περισσότερης υποστήριξης προς την ειρηνευτική διαδικασία μέσα στην κοινωνία σε μεγάλο βαθμό…ο ΓΓ του ΟΗΕ το πιστεύει αυτό ακράδαντα και στην πρόσφατη έκθεσή του για την αποστολή των Καλών Υπηρεσιών του, παρότρυνε τους ηγέτες να δουν το θέμα της παροχής υποστήριξης σε υφιστάμενες δικοινοτικές πρωτοβουλίες, περιλαμβανομένου του να βοηθήσουν στην ενεργοποίηση της δημόσιας υποστήριξης και της εμπλοκής στην ειρηνευτική διαδικασία» (ΚΥΠΕ 6 Ιουλίου).
Οι επισημάνσεις Σπέχαρ μάς δίνουν μιαν πολύ καλή ευκαιρία για να δούμε πως εξελίσσονται τα πράγματα στην ε/κ κοινωνία. Θέλω να σημειώσω ότι στην πραγματική πολιτική διαδικασία όλα έχουν τη δική τους σημασία, είτε όταν κάποια γίνονται, είτε όταν αυτά αφήνονται στο περιθώριο. Τρία παραδείγματα:

Πρώτο, όταν υπάρχουν εξελίξεις στο κυπριακό, κατά κανόνα ορισμένα κόμματα ζητούν έκτακτη σύγκλιση του Εθνικού Συμβουλίου, ζητούν προφορική ενημέρωση ή και με έγγραφα. Εδώ και ένα χρόνο που δεν διεξάγεται διάλογος κανένα δεν ζητά κάτι ανάλογο, έστω να ρωτήσει πού πάμε, αν πάμε και τι τρέχει και έχουμε μηδεν συνομιλίες.
Δεύτερο, η στασιμότητα καταγράφει τις δικές της παρενέργειες. Όπως η οργανωμένη προσπάθεια να μην ανοίξει σημείο διέλευσης στη Δερύνεια γιατί θα «πληγεί» ο τουρισμός στην Αγία Νάπα. Όπως η αποστολή ρημαντικής διακοίνωσης στις ξένες πρεσβείες από την Έφορο Αρχαιοτήτων με τη στήριξη μηχανισμού στο Υπουργείο Εξωτερικών ότι «όλα τα μνημεία και αρχαιολογικοί χώροι στις κατεχόμενες περιοχές είναι κλειστοί σε επισκέπτες». Όπως η εγκύκλιος του Τμήματος Τελωνείων σχετικά με την αγορά καυσίμων στην κατεχόμενα. Τρία παραδείγματα τα οποία στέλλουν μηνύματα σύγχυσης και δημιουργούν ερωτηματικά ως προς τις βαθύτερες επιδιώξεις που προδίδουν αυτές οι προσχηματικές πολιτικές.

Τρίτο, η ημερήσια διάταξη στην ε/κ κοινωνία καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις δυνάμεις της στασιμότητας. Ιδιοκτήτες μέσων ενημέρωσης διαβάζουν το ρόλο τους με έναν πολιτικά «καθοδηγητικό» τρόπο, θέλοντας να επιβάλουν τη δική τους προσωπική ατζέντα στην ευρύτερη κοινωνία. Η καθημερινή ροή ειδήσεων σε μεγάλο βαθμό προωθεί τον αποσυντονισμό της διαδικασίας επίλυσης, και όχι σπάνια, δημιουργεί μιαν κοινή γνώμη που γνωρίζει ειδήσεις στρατευμένες στην υπηρεσία της στασιμότητας.

4. Η Ελίζαμπεθ Σπέχαρ ζητά «την εμπλοκή της κοινωνίας των πολιτών στην ειρηνευτική διαδικασία». Υπενθυμίζει ότι ο ΓΓ του ΟΗΕ στην πρόσφατη έκθεσή του «παρότρυνε τους ηγέτες να δουν το θέμα της παροχής υποστήριξης σε υφιστάμενες δικοινοτικές πρωτοβουλίες, περιλαμβανομένου του να βοηθήσουν στην ενεργοποίηση της δημόσιας υποστήριξης και της εμπλοκής στην ειρηνευτική διαδικασία».
Η επισήμανση Σπέχαρ θα έπρεπε να ήταν εκ του περισσού, καθώς είναι δική μας ευθύνη να θέτουμε σε εφαρμογή αυτό το θεμελιώδους σημασίας κεφάλαιο.
Είναι δική μας ευθύνη η γνώση του βασικού πλαισίου της λύσης που επιδιώκουμε.
Είναι δική μας ευθύνη να δώσουμε περισσότερη και συστηματικότερη υποστήριξη προς την ειρηνευτική διαδικασία.

Είναι δική μας ευθύνη να προσέξουμε τη θέση Γκουτέρες (Έκθεση προς το ΣΑ, 15/6) ότι «οι ηγέτες θα χρειαστεί να συνεχίσουν να μιλούν με σαφήνεια και με μία φωνή σχετικά με τις ευκαιρίες και τα οφέλη μιας συνολικής διευθέτησης, αλλά επίσης, και αναμφισβήτητα, σχετικά με τους κινδύνους και το κόστος του status quo ή της διολίσθησης από τα όσα ήδη έχουν κερδηθεί».
Είναι δική μας ευθύνη να κάνουμε ότι περνά από το χέρι μας για να αλλάξουμε τα πράγματα γιατί είναι η δική μας πατρίδα που βρίσκεται υπό κατοχή. Εμείς θα έπρεπε να δίνουμε «μαθήματα» συμμετοχής σε άλλους, και όχι η Σπέχαρ σε εμάς.
Λοιπόν, η μπάλα, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, βρίσκεται στο γήπεδο των δύο ηγετών, ως κυπριακής ιδιοκτησίας υπόθεση. Η Τζέιν Χολ Λουτ έχει μια αποστολή: να μάθει «κατά πόσο (οι δύο ηγέτες) νοιώθουν ότι υπάρχουν ή θα υπάρξουν σύντομα επαρκείς συνθήκες για επιστροφή σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις».

Λάρκος Λάρκου