Μνήμη χωρίς τρόικα

Είναι ηλίου φαεινότερον ότι η καθήλωση της κοινωνίας μας στο παρελθόν έχει καταστεί πλέον μια πανίσχυση υπόθεση ασυνεννοησίας με το μέλλον. Ασφαλώς το παρελθόν είναι μέρος του μέλλοντός μας, αλλά αυτός ο Ιούλης ήταν ένας μήνας με σπάνια χαρακτηριστικά εις ότι αφορά τη σύνδεση παρόντος-μέλλοντος. Για ένα μήνα κυριάρχησε η συζήτηση για το Μαρί, ύστερα ήρθαν οι επέτειοι του πραξικοπήματος και της εισβολής με τις δύο φάσεις της, άρα έως τα μέσα Αυγούστου. Θεωρώ ως απολύτως αναγκαία την αναφορά στο χθες -κανένας λαός χωρίς μνήμη δεν πάει μακριά. Επίσης, πώς θα λύσεις ένα πρόβλημα όπως το κυπριακό αν δεν  μιλήσεις για το πραξικόπημα, την τυφλή σύγκρουση του Γ. Γρίβα με κάθε έννοια κοινής λογικής και παραβίασης κάθε κανόνα πάνω στον οποίο οργανώνονται οι δημοκρατικές πολιτείες; Πώς θα αντιμετωπίσεις την επίλυση του κυπριακού αν δεν αναλύσεις τους λόγους που οδήγησαν στις Συμφωνίες Κορυφής Μακαρίου- Ντενκτάς και Κυπριανού- Ντενκτάς;

Όχι, αυτό που γίνεται δεν αφορά μια δημιουργική συζήτηση γύρω από την ιστορική μας προοπτική. Στην πράξη έχουμε καθηλώσει κάθε συζήτηση με το βλέμμα στο παρελθόν, με αγώνες για δικαίωση της μιας ή της άλλης άποψης γύρω από το παρελθόν μας, με πάθος για να μην μας ξεφύγει αυτό που πριν δεκαετίες ειπώθηκε ως αλήθεια, επιδεικνύουμε απρόσμενο πάθος μήπως κάτι «ξεφύγει» από την «ορθοδοξία» και το «αλάθητο» μιας ηγεσίας, κινητοποιούμε στρατιές αναλύσεων για να μείνει το παρελθόν «αμόλυντο» από δεύτερες σκέψεις.

Είναι πραγματικά απογοητευτικό το ότι όλα αυτά συμβαίνουν την ίδια περίοδο που η τρόικα έφτανε στη Λευκωσία για συζητήσεις γύρω από την πρώτη αξιολόγησης της πορείας εφαρμογής της δανειακής σύμβασης! Η αντίφαση αυτή δεν είναι τόσο αντιφατική! Στην πράξη επιβεβαιώνεται ο κανόνας ότι ένας από τους βασικούς λόγους που μείναμε καθηλωμένοι στο χθες συνδέεται με την αδυναμία παραγόντων του πολιτικού συστήματος να οργανώσουν την πολιτική διαπάλη με όρους μελλοντικούς -παραμένουν οπισθοβαρείς γιατί αυτό συνδέεται με τους κανόνες της δικής τους ιστορικής «δικαίωσης», όχι της μελλοντικής εξέλιξης μιας κοινωνίας.

Αλλά, έχει κάποιο νόημα η όποια ιστορική δικαίωση όταν την Κύπρο, την έφεραν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και της διχοτόμησης πασιφανή πολιτικά ελλείμματα; Μια κοινωνία δύσκολα αλλάζει, αν η πολιτική ελίτ δεν διαθέτει ατζέντα για το μέλλον: για την ανάπτυξη και το ΓΕΣΥ, για την καινοτομία και την έρευνα, για την τεχνολογία και το σχολείο με κριτική σκέψη, την αποκέντρωση και τον εκσυγχρονισμό του κράτους και των θεσμών,  το σχεδιασμό, τις κατευθύνσεις, την κινητοποίηση δυνάμεων για μεταρρυθμίσεις.  Αν το παρόν ενοχλεί γιατί είναι πολυσύνθετο και, αν το μέλλον θέλει συστράτευση δυνάμεων για να αντιμετωπισθεί, και, αν δεν μπορείς, ούτε το ένα ούτε το άλλο, τότε η επιστροφή στο παρελθόν αποτελεί την ασφαλιστική δικλείδα για να κρύψει κανείς την ένδεια σε πολιτικές που αναγνωρίζουν το σήμερα και θέτουν το αύριο σε μια ισχυρή μεταρρυθμιστική βάση.

Το κυπριακό είναι γεμάτη διακηρύξεις, ρητορικές νίκες, εξάρσεις. Ο ποιητής δικαιούται να περιμένει από τον Πενταδάκτυλο να «αποσείσει» τους εισβολείς. Ο πολιτικός δεν δικαιούται, γιατί έχει ευθύνες πολιτικές και ιστορικές να εργαστεί με πολιτικούς όρους για φέρει την ελευθερία σε όλη την Κύπρο με αποφάσεις που να στηρίζονται στο ρεαλιστικό σχέδιο όπως προδιαγράφουν τα κείμενα του ΟΗΕ. Η μνήμη αποτελεί μια ουσιώδη δύναμη πολιτικής ανατροπής, γι’ αυτό η υπεύθυνη ηγεσία έχει την ειδική ευθύνη να εργαστεί πέρα από την κυρίαρχη συναισθηματική τάση ώστε ο ορθός λόγος, η πολιτική τεκμηρίωση και η ανάλυση των πραγματικών δεδομένων να αποτελέσουν τη βάση για να γυρίσουμε σελίδα.