Μπορεί ξανά συνομιλίες;

Ορισμένοι θέτουν το ερώτημα: θα έχει ξανά κάτι στο κυπριακό αμέσως μετά τις Προεδρικές εκλογές του 2018; Εύκολη απάντηση δεν υπάρχει, καθώς το κλίμα έχει πάρει την κατιούσα. Δύσκολο να κάνει κάποιος εκτιμήσεις, αν και εφόσον οι συνομιλίες θα επαναληφθούν, κάτω από ποιες προϋποθέσεις και αν μπορεί να αποδώσουν κάτι.

Ωστόσο, αυτό το δύσκολο πακέτο από πιθανότητες επιτρέπει κάποιες εκτιμήσεις βασισμένες πάνω στα σημερινά δεδομένα.

Πρώτο, στις 7 Ιανουαρίου οι τ/κ ψηφίζουν,  πάνε πρόωρα στις κάλπες και έτσι η «βουλή»  θα αποκτήσει νέα σύνθεση. Αυτό είναι σημαντικό καθώς η σημερινή «διαρχία» ανάμεσα στον Μ Ακιντζί και τον Χ. Οζκιουργκούν παράγει σύγχυση. Το εκλογικό ζήτημα βρίσκεται γύρω από τα ποσοστά του ΡΤΚ (κεντροαριστερο) και του ΚΕΕ (δεξιό). Αν από την ψηφοφορία το ΡΤΚ με ηγέτη τον Ερχουρμάν αποκτήσει περισσότερη επιρροή στις εξελίξεις αυτό θα βοηθήσει αποτελεσματικά τον τ/κ ηγέτη Μ. Ακιντζί. Αν το ΚΕΕ παραμένει πόλος εξελίξεων αυτό θα συνιστά ένα εμπόδιο στην πολιτική διαχείριση του κυπριακού, καθώς οι διαφορές ανάμεσα στο κόμμα του Οζκιουργκούν και τον Μ. Ακιντζί είναι πολλές και σοβαρές.

Δεύτερο, οι προεδρικές στις 28 Ιανουαρίου 2018 για την εκλογή προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας μπαίνουν στην τελική τους ευθεία. Η ανανέωση της λαϊκής εντολής υπό τις παρούσες συνθήκες είναι αναγκαία. Χρειάζεται μια ξεκάθαρη εντολή με στόχο την επίλυση στη βάση του «Πλαισίου Γκουτέρες» όπως παρουσιάστηκε στο Κρανς Μοντάνα τον Ιούλιο. Η οπισθοδρόμηση σε αυτές τις εκλογές μέσα από τη δημόσια συζήτηση για τη μορφή της επιδιωκόμενης λύσης δείχνει πόσο πίσω έχουμε μείνει και πόσο η διγλωσσία παράμένει μια παθολογία ενός τμήματος του κομματικού συστήματος. Η κεντρική επιδίωξη για την επιδιωκόμενη μορφή της λύσης έχει αποφασιστεί το 1977. Σήμερα ορισμένες δυνάμεις την αμφισβητούν γιατί δεν έχουν το θάρρος να πουν τι πραγματικά επιδιώκουν.

Τρίτο, αυτή η διπλή εκλογική διαδικασία στην τ/κ και ε/κ κοινότητα δεν στερείται πλεονεκτημάτων. Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσει το πολιτικό σκηνικό στην ε/κ κοινωνία, να υπάρχει νωπή λαϊκή εντολή και αυτό θα επιτρέψει να δημιουργηθεί μια πιο σαφής μετεκλογική εικόνα, έτσι που οι αποφάσεις να έχουν μια ακόμα πιο ισχυρή πολιτική βάση. Παράλληλα, η  πρόωρη ψηφοφορία ανάμεσα στους τ/κ συμβάλλει στην κατεύθυνση της αποσαφήνισης του σκηνικού και στην καλύτερη κατανόηση των τάσεων που παράγει αυτή την περίοδο η τ/κ κοινότητα.

Τέταρτο, για τις μετεκλογικές εξελίξεις στο κυπριακό, μού είναι δύσκολο να φανταστώ  ξανά συνομιλίες για επίλυση που θα διαρκούν ακόμα κάποια χρόνια με πήγαινε-έλα στο παλιό αεροδρόμιο Λευκωσίας, με δεκάδες κύκλους συναντήσεων και αμέτρητες συναντήσεις των διαπραγματευτών των δύο πλευρών. Αυτός ο κύκλος, εκ των πραγμάτων, δεν μπορεί να επαναληφθεί. Κανένας δεν διαθέτει τέτοια επιδίωξη, ή υποστήριξη σε μια διαδικασία που δοκιμάστηκε δεκάδες φορές στο παρελθόν. Ποια θα είναι η επόμενη νέα μορφή θα αποτελέσει αντικείμενο συζητήσεων αμέσως μετά τις εκλογές. Ερωτήματα:

Θα δεχθεί ο ΓΓ του ΟΗΕ να θέσει υπό την αιγίδα του μια συνάντηση που δεν θα έχει ικανή ποσότητα προετοιμασίας; Θα διορίσει ο ΓΓ νέο αντιπρόσωπό του στις συνομιλίες; Θα θελήσει να αναλάβει ο ίδιος μιαν επιπρόσθετη ευθύνη;. Θα είναι μια νέα συνάντηση κορυφής σε κάποιο θέρετρο στην Ελβετία; Θα τεθεί από πριν ένα γενικό πολιτικό και χρονικό πλαίσιο, αφού προηγηθούν συνομιλίες στη Λευκωσία;

Πέμπτο, χρειάζεται να θυμόμαστε την ισχυρή θέση του ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες όπως τη διατύπωσε στην Έκθεση των καλών υπηρεσιών προς το ΣΑ στις 30 Σεπτεμβρίου. Γράφει: «επαναβεβαιώνω την ετοιμότητα των Ηνωμένων Εθνών να βοηθήσουν τα μέρη εάν αποφασίσουν από κοινού να συμμετάσχουν σε μια τέτοια διαδικασία με την απαραίτητη πολιτική βούληση, προκειμένου να ολοκληρώσουν τη στρατηγική συμφωνία που αναδύθηκε στο Κραν Μοντανά. Τους ενθαρρύνω, επίσης, να αναζητήσουν τρόπους για τη διατήρηση του σώματος των εργασιών που οικοδομήθηκαν σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας με τη μορφή συγκλίσεων και κατανοήσεων και συσσωρεύτηκαν κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών».

Ταυτόχρονα εκφράζει και την άποψή του για τη μεθοδολογία που θα πρέπει να ακολουθηθεί.

«Πιστεύω ακράδαντα ότι θα πρέπει να ακολουθηθεί μια προσέγγιση πακετοποίησης για συγκεκριμένα βασικά ζητήματα, όπως αυτή που καθοδήγησε τις συζητήσεις κατά τη διάρκεια των συναντήσεων στο Κραν Μοντανά. Στο μέλλον, θα πρέπει να αναζητηθεί συμφωνία σε στρατηγικό επίπεδο για τα βασικά εκκρεμή ζητήματα τα οποία θα αποτελέσουν τη βάση για τη συνολική διευθέτηση και ότι, μετά τη σύναψη μιας στρατηγικής συμφωνίας, θα πρέπει να εκπονηθούν λεπτομέρειες σε τεχνικό επίπεδο. Μια έγκαιρη συμφωνία σε στρατηγικό επίπεδο θα παρείχε άμεσα σε κάθε πλευρά την απαραίτητη διαβεβαίωση ότι η συνολική διευθέτηση θα περιελάμβανε εκείνα τα στοιχεία που έχουν καίρια σημασία για κάθε κοινότητα και έτσι θα πρόσφερε την ώθηση για την ολοκλήρωση των υπόλοιπων τεχνικών λεπτομερειών».

Ο ΓΓ του ΟΗΕ έχει αποκτήσει προσωπική αντίληψη στα πράγματα και έχει διαγράψει την στρατηγική που θα ακολουθήσει. Γι΄αυτό ο εκπρόσωπός του Στεφάν Ντούζαρικ στις 9 Οκτωβρίου δήλωσε τα εξής:
«Ο Γενικός Γραμματέας έχει καταβάλει πολύ χρόνο και προσπάθεια  για να εξευρεθεί μια διευθέτηση στην Κύπρο. Εναπόκειται στα μέρη να καταλήξουν σε συμφωνία. Ο ΟΗΕ βρίσκεται εκεί για να τα διευκολύνει και επίσης υπάρχει μεγάλος αριθμός ζητημάτων που πρέπει να διεκπεραιωθούν από τα μέρη».

Λάρκος Λάρκου