Νάτο – Ρωσία με νέα ισορροπία.

Η κρίση στις σχέσεις ΝΑΤΟ-Ρωσίας επανήλθε. Ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σ. Λαβρόφ δεν παρέστη στο Συμβούλιο ΝΑΤΟ – Ρωσίας στις 18 και 19 Μαίου. Η αντίδραση Λαβρόφ σχετίζεται με την έναρξη νατοϊκών στρατιωτικών ασκήσεων στο έδαφος της Γεωργίας. Οι Ρώσοι είχαν ήδη δηλώσει ότι αποσύρονται από τη σύσκεψη υψηλού στρατιωτικού επιπέδου που πραγματοποιήθηκε στις 6 Μαίου στις Βρυξέλλες, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις νατοϊκές ασκήσεις. Ο Σ. Λαβρόφ εξηγεί γιατί η Ρωσία παραμένει αντίθετη στην προς ανατολάς επέκταση του ΝΑΤΟ: «γιατί αυτή η προσπάθεια να σημαδευτεί ένας γεωπολιτικός χώρος που κάποιοι θεωρούν κενό; Αυτές οι κινήσεις απλώς μετακινούν τις διαχωριστικές γραμμές που όλοι συμφωνούμε ότι πρέπει να εκλείψουν».

Το ζήτημα της Γεωργίας μοιάζει μάλλον φαίνεται για «αναγκαίο» πρόσχημα γύρω από το στρατηγικό ερώτημα ποιες μπορεί να είναι σήμερα οι σχέσεις ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Το ερώτημα δεν έχει επαρκώς απαντηθεί, γι’ αυτό και επανέρχεται κατά καιρούς στη διεθνή ατζέντα. Αυτό το πολύπλοκο θέμα επεχείρησε να απαντήσει η καγκελάριος της Γερμανίας Α. Μέρκελ σε ομιλία της στη γερμανική Βουλή προτείνοντας την μετεξέλιξη του ΝΑΤΟ «σε οργανισμό ικανό να αντεπεξέλθει στις σύγχρονες προκλήσεις, όπως η ενεργειακή ανασφάλεια και η τρομοκρατία. Επί 20 χρόνια είμαστε εχθροί αλλά η εποχή του Ψυχρού Πολέμου πέρασε ανεπιστρεπτί. Το ΝΑΤΟ βλέπει στη Ρωσία σαν έναν καλό εταίρο». Η Α. Μέρκελ κάλεσε το ΝΑΤΟ να προβεί σε «ανοιχτή συζήτηση με τη Ρωσία των κοινών προκλήσεων», ενώ έδειξε να προσέχει την άποψη της Ρωσίας η οποία αντιτίθεται στη συνεχή επέκταση του ΝΑΤΟ, διευκρινίζοντας ότι η νατοϊκή συμμαχία έχει όρια «και δεν μπορεί να είναι παγκόσμια». Η Α. Μέρκελ κάλεσε μάλιστα τη Μόσχα να προβεί σε μία κίνηση καλής θέλησης γύρω από τη διευθέτηση του ζητήματος της Υπερδνειστερίας, της ρωσόφωνης περιοχής που έχει αποσχιστεί από τη Μολδαβία από το 1990 και στο έδαφός της εγκαταστάθηκαν ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις. Ως γνωστόν, τα τρία μέρη, η Μολδαβία, η Υπερδνειστερία και η Ρωσία συμφώνησαν στις αρχές Μαίου 2009 να αντικατασταθεί η ρωσική δύναμη από διεθνείς δυνάμεις όταν τα μέρη συμφωνήσουν να υπογραφεί τελική συμφωνία ειρήνης…

Η συζήτηση, η αντιπαράθεση και ο διάλογος συνθέτουν αυτή τη στιγμή την κατάσταση πραγμάτων στις σχέσεις ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Είναι προφανές ότι εδώ και 20 χρόνια δεν έχει βρεθεί ένα modus vivendi ανάμεσα στα δύο μέρη. Είναι βέβαιον ότι η Μόσχα ζητά να της αναγνωριστεί «άνεση κινήσεων» στο δικό της περίγυρο γι’ αυτό και αντιδρά στα όσα αφορούν τη Γεωργία και τις εκεί ασκήσεις του ΝΑΤΟ. Αυτό συζήτησαν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μ. Ομπάμα με το Σ. Λαβρόφ στις 8 Μαίου στην Ουάσιγκτον Σημαντικοί ευρωπαίοι πολιτικοί δείχνουν να κατανοούν αυτό το αίτημα της Μόσχας και συχνά προτείνουν την «αναγνώριση» στη Μόσχα της πρωτοβουλίας των κινήσεων γύρω από τη γεωπολιτική ζώνη στον Καύκασο και αυτό υπαινίχθη η Μέρκελ με τη φράση «το ΝΑΤΟ έχει όρια». Από την πλευρά του ο Λαβρόφ εξηγεί ότι «δεν είναι κενός» ο γεωπολιτικός χώρος, θέλει να τον καλύψει η Μόσχα, άρα ζητά αυτό να γίνει κατά ένα τρόπο αποδεκτό από τη νατοϊκή συμμαχία. Εκτιμώ ότι αυτό αποτελεί το καυτό θέμα στις σχέσεις των δύο πλευρών και εάν επιλυθεί μπορεί να βρεθεί ένας τρόπος συνεννόησης ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Έως σήμερα δεν έγινε κατορθωτό. Ίσως οι θέσεις Μέρκελ δώσουν τον έναυσμα για ένα νέο κύκλο διαβουλεύσεων…