Ο απρόβλεπτος Ερτογάν

Παραμένει ένα, κατά πολλούς, «μυστήριο». Πώς κυριαρχεί για μια πάνω από μια δεκαετία και σήμερα πώς επιβιώνει εν μέσω τόσων εντάσεων και διαρκών πιέσεων ο Τ. Ερτογάν; Η «κλασσική» απάντηση ότι σύντομα θα καταρρεύσει λεγόταν κάθε φορά που αντιμετώπιζε κάποια κρίση είτε με τους στρατηγούς, είτε με τους δικαστικούς είτε με τους διαδηλωτές του Γκενζί, είτε τώρα με τις καταγγελίες για σκάνδαλα. Οι προβλέψεις δεν επαληθεύτηκαν και η ηγεσία Ερτογάν συνέχιζε- και κατά κανόνα-, μεγάλωνε και τα εκλογικά ποστοσά της! Η πρόβλεψη και τα δεδομένα επί του εδάφους δεν συνέπιπταν επειδή η «κλασσική» απάντηση εξέφραζε συχνά ευσεβείς πόθους, ιδεοληψίες, συχνά σε συνδυασμό με επιπόλαια γνώση. Τα δεδομένα επί του εδάφους ήταν διαφορετικά. Το ΚΑΔ ανέτρεψα τα δεδομένα στην τουρκική πολιτική σκηνή γιατί πέτυχε να εκφράσει την πλειοψηφική τάση της τουρκικής κοινωνίας η οποία ήταν με συνέπεια «αντικεμαλική»- επαινούσε τον Κεμάλ ως ηγέτη της ανεξαρτησίας αλλά απέρριπτε μεγάλο μέρος των μεταρρυθμίσεών του. Όσες φορές οι ψηφοφόροι είχαν τη δυνατότητα να πηγαίνουν στην κάλπη, ψήφιζαν με μεγάλα ποσοστά τα μη κεμαλικά κόμματα- Α. Μεντερές, Τ. Οζάλ, Ν. Ερμπακάν! Οι κεμαλικοί, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, πίεσαν την κοινωνική πλειοψηφία των τούρκων με τον εξοβελισμό του μετριοπαθούς σουννιτισμού, ενώ η επιβολή με το μαστίγιο του μεταρρυθμιστικού εγχειρήματος του Κεμάλ δεν κατάφερε να αλλάξει παγιωμένες πεποιθήσεις. Η πλειοψηφία των τούρκων κράτησε τις επιφυλάξεις της απέναντι στις εντολές του Κεμάλ και όταν οι συνθήκες το επέτρεπαν, απέρριπτε αρκετές από τις εντολές του. Ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γαλατά Σαράι Α. Ινσέλ θεωρεί ότι «το ΚΑΔ έδωσε στέγη στα φτωχότερα στρώματα, αυτά που αισθάνονται αδικημένα, ή αποκλεισμένα από την εξουσία της κεμαλικής τάξης. Αυτό το κοινωνικοοικονομικό χάσμα εξηγεί εν πολλοίς την ισχύ του ΚΑΔ, που είναι το κόμμα των λαϊκών στρωμάτων. To ΚΑΔ είναι ένα συντηρητικό δημοκρατικό κόμμα, που ασπάζεται τον οικονομικό φιλελευθερισμό».

Ο Τ. Ερτογάν θα επιβιώσει και της σημερινής περιπέτειας με τις συλλήψεις και τις έρευνες για σκάνδαλα; Τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα τώρα γιατί κτυπούν τον σκληρό πυρήνα της εικόνας του ΚΑΔ ως του κόμματος που έθεσε τους διεφθαρμένους πολιτικούς στο περιθώριο υποσχόμενο χρηστή διοίκηση.Το ΚΑΔ διαθέτει αποθέματα υποστήριξης που βασίζονται, κυρίως, στην οικονομική πολιτική του-από το IMF το 2002 στους G20 σήμερα. Διαθέτει επίσης μια ανοχή από το εκλογικό σώμα που ταιριάζει στα «περονικά» χαρακτηριστικά του- «κάνει λάθη αλλά τουλάχιστον αυτός μείωσε τις ανισότητες και μας έδωσε ψωμί»! Πιθανότερη εξέλιξη είναι η μείωση των ποσοστών του ΑΚΠ χωρίς αυτό να σημαίνει ουσιώδη ενίσχυση του ΡΛΚ του καθ’ έξιν looser Κ. Κιλιντσάρογλου. Ο ανασχηματισμός μπορεί να αποδώσει ως ένα βαθμό καθώς μερικές αλλαγές υπουργών θα βοηθήσουν στην καλύτερη διεκπεραίωση θεμάτων όπως λ.χ. η απομάκρυνση του φλύαρου Μπαγίς με τον ικανό Μ. Τσαβούσογλου στη θέση του Υπουργού για την ΕΕ.

Οι εξελίξεις περιέχουν άγνωστες ή απρόβλεπες πτυχές, συνεπώς πολλά θα κριθούν από το είδος της τελικής σύγκρουσης Ερτογάν-Γκιουλέν και την πιθανότητα το κίνημα του δεύτερου να τεθεί εκτός νόμου. Επίσης μια ενδεχόμενη συνεννόηση Ερτογάν-Γκιουλ για αλλαγή ρόλων στην προεδρία και την πρωθυπουργία της Τουρκίας στο «πρότυπο» Πούτιν-Μεντβέντεφ μπορεί να δώσει νέου τύπου λύσεις στην κυριαρχία του ΚΑΔ. Ο διευθυντής της εταιρείας δημοσκοπήσεων ANAR Ιμπραχίμ Ουσλού δήλωσε στην εφημερίδα «Ραντικάλ» (2/1) πως «αν το AKP πάρει κάτω από 40% στις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου, τα πράγματα θα είναι δύσκολα για το κόμμα του Τ. Ερντογάν. Μέχρι τώρα το ΑΚΠ σε δημοτικές εκλογές πήρε δύο ποσοστά. Ένα 38% και ένα 42%. Αν σε αυτές τις εκλογές πάρει έστω και μία ψήφο πάνω από το 40% θα σημαίνει πως με ένα τέτοιο ποσοστό ο Ταγίπ Ερντογάν θα μπορούσε να εκλεγεί και στην προεδρία του κράτους από τον πρώτο γύρο».