Ο Χάβελ και η Ευρώπη

Στις 18 Δεκεμβρίου έχασε τη μάχη με τον καρκίνο ο Β.  Χάβελ, ο ηγέτης της «Άνοιξης της Πράγας» και πρώτος πρόεδρος της Τσεχοσλοβακίας και της Τσεχίας. Ο Β. Χάβελ υπήρξε μια μεγάλη φυσιογνωμία στον πολύπλευρο και πολυδιάστατο αγώνα για να σπάσει η Ευρώπη τα δεσμά της διαίρεσής της όπως αυτά σχηματίστηκαν στην εποχή του «Ψυχρού Πολέμου». Υπήρξε μια κορυφαία φυσιογνωμία στον αγώνα για να μπει ένα τέλος στην τεχνητή, βίαιη, πολιτική όπου η μισή Ευρώπη αγωνιζόταν για να εξαφανίσει την  άλλη μισή. Ο Β.  Χάβελ έθεσε τη σφραγίδα του για να κλείσει ο κύκλος της διαίρεσης στην Ευρώπη και της απαλλαγής της χώρας του από την τότε σοβιετική στρατιωτική μηχανή και την εξωτερική και εσωτερική της καταπίεση. Πολιτικός της μεταρρύθμισης βοήθησε στην δημοκρατική μεταπολίτευση της χώρας του και έτσι έθεσε τα θεμέλια για να γίνει η χώρα του πρώτα μέλος της ενιαίας Ευρώπης και σταδιακά μέλος της ΕΕ. Έτσι άφησε τη σφραγίδα του ως σημαντικός μεταρρυθμιστής σε περίοδο ανακατατάξεων. Η παρουσία μεγάλου αριθμού ξένων ηγετών στην κηδεία του δείχνει το μέγεθος της απήχησης της προσωπικότητάς του στη διεθνή σκηνή.

Πολιτικός υψηλής αποδοχής, διανοούμενος, γνωστός συγγραφέας, διέθεσε το υψηλής ποιότητας πολιτικό του κεφάλαιο για να κινήσει το μηχανισμό της ιστορίας για να γίνει η Τσεχία μέρος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Από την ιστορική εισφορά του Β. Χάβελ σημειώνω ένα ακόμα κορυφαίο σημείο: το ρόλο της διανόησης στην πολιτική και την έμπρακτη επιβεβαίωση ότι οι ισχυρές, οι αυτόνομες δραστηριότητες διανοουμένων είναι σε θέση –κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες- να συμβάλουν στην αλλαγή πορείας και την ανατροπή απέναντι σε μια φθίνουσα κατάσταση πραγμάτων όπως βεβαιώνει το τσεχικό παράδειγμα.

Ο λόγος του Χάβελ υπήρξε ισχυρός γιατί ηγήθηκε ενός μεγάλου αιτήματος σε μια ιστορική συγκυρία. Όπως σε όλα πολιτικά τα φαινόμενα ο λόγος και το έργο είναι μοναδικά, αλλά και όπως όλα τα φαινόμενα ο λόγος και τα έργα μπορεί να είναι και διδακτικά.