Ο Κεμάλ και ο Ερντογάν

Οι κεμαλιστές πιστεύουν ότι η προεδρία της τουρκικής δημοκρατίας ανήκει στην κεμαλική παράδοση. Ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων της χώρας Γ. Μπουγούκανιτ το είπε πολύ καθαρά: «ελπίζουμε να εκλεγεί κάποιος που θα υιοθετεί, όχι μόνο στα λόγια, αλλά και στην ουσία τις βασικές αρχές της δημοκρατίας μας».(2/4).

Είναι, όμως,  έτσι τα πράγματα όπως τα λέει ο στρατηγός; Ασφαλώς όχι. Στην ουσία η ρήξη για τη διαδοχή του Α. Σεζέρ είναι μάχη ισχύος ανάμεσα στα δύο κέντρα εξουσίας, το στρατό από τη μια και την κυβέρνηση Ερτνογάν από την άλλη.

Τα δύο κέντρα εξουσίας έχουν διαφορετικά κίνητρα και διαφορετικούς στόχους. Ο στρατός από τη μια να διατηρήσει τα «κεκτημένα» του ( ρυθμιστικός ρόλος, κεντρικός ρόλος στα θέματα «εθνικής ασφαλείας»). Σήμερα η μόνη απειλή για το στρατιωτικό κατεστημένο είναι η δημοτικότητα του κεντροδεξιού ισλαμιστή  Τ. Ερντογάν καθώς οι περισσόρερες ενδείξεις δείχνουν ότι ο Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης μπορεί να κερδίσει μια νέα κυβερνητική τετραετία (2008-2012).

Ίσως ο Τ. Ερτνογάν  να διεκδικήσει την προεδρία της δημοκρατίας. Αυτό ενοχλεί το κεμαλικό κατεστημένο γιατί ο πρόεδρος έχει ρυθμιστικό ρόλο, εμποδίζει με αναπομπές νόμους,  προεδρεύει στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας και εκτελεί σημαντικές αποστολές στο εξωτερικό.

Το σενάριο Τ. Ερντογάν στην προεδρία και Α. Γκιουλ στην πρωθυπουργία αφαιρεί πόντους από το κεμαλικό καταστημένο και αλλοιώνει παγιωμένες ισορροπίες. Ορισμένες εξελίξεις που έχει δημιουργήσει ο Τ. Ερτνογάν τις αποδέχονταν με πολλή οργή οι στρατηγοί. Σήμερα αυτό το προεδρικό σενάριο ξεπερνά  τις κόκκινες γραμμές των κεμαλιστών γι’ αυτό και οι οργανωμένες οργισμένες διαδηλώσεις στην Άγκυρα στις 14 Απριλίου.

Το νέο σενάριο δεν μπορούν να τα ελέγξουν μια και το Κόμμα Ανάπτυξης Δικαιοσύνης  διαθέτει άνετη πλειοψηφία για να επιλέξει όποιον θέλει στη θέση του Α. Σεζέρ. Γι’ αυτό προσπαθούν να τορπιλλίσουν την εξέλιξη με όλα τα μέσα (απειλές των στρατηγών, δηλώσεις Σεζέρ και  Μπαϊκάλ, διαδηλώσεις, δημοσκοπήσεις αμφιβόλου κύρους).

Η σύγκρουση είναι σοβαρή. Ο κεμαλισμός είναι το ιδεολογικό πρόσχημα  των στρατηγών. Υπερασπίζονται τον κοσμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους αυτοί που οργάνωσαν τρεις φορές την κατάλυσή του (1960, 1971, 1980) και πολλές φορές την παρασκηνιακή αλλοίωση της κοσμικότητάς του. Διακυβεύονται πολλά. Από το γόητρο των στρατιωτικών μέχρι το μέλλον του πανίσχυρου Ταμείου Αλληλοβοήθειας Στρατού. Από τις αντοχές που συνδέονται με την ενότητα του Κόμματος Ανάπτυξης Δικαιοσύνης  σε μια κρίσιμη ψηφοφορία μέχρι τον απελπισμένο αγώνα του Ν. Μπαϊκάλ να παραμείνει γαντζωμένος στο πολιτικό σκηνικό λειτουργώντας ως υπηρέτης  του Μπουγιούκανιτ.