Ο Κεμάλ πέθανε, ζήτω ο νέος Ατατούρκ…

Με κάθε λαμπρότητα ολοκληρώθηκαν οι εορτασμοί για τα 75 χρόνια της τουρκικής δημοκρατίας. Ο Μουσταφά Κεμάλ είχε ξανά την τιμητική του. Ήταν και είναι το κέντρο κάθε αναφοράς για τα γεγονότα που οδήγησαν στη μικρασιατική περιπέτεια για τον Ελληνισμό και ταυτόχρονα στο θρίαμβο της κεμαλικής τακτικής στον πόλεμο των «τριών ετών» (1912-22). Η επιβολή του Μουσταφά ήταν «τέλεια», όπως βεβαιώνει  το προσωνύμιο που πήρε από τους συμμαθητές του όταν ήταν σπουδαστής στη στρατιωτική σχολή – Κεμάλ = τέλειος. Ο κίνδυνος για πλήρη κατάρρευση του τουρκικού οικοδομήματος ήταν πλέον επίσημος με τη Συμφωνία των Σεβρών (1920). Άρα, με τις νίκες του Κεμάλ το 1922, η σύγχρονη Τουρκία διαμόρφωσε στο πρόσωπό του το δικό της Ντε Γκωλ, το δικό της Περόν, μα πάνω απ’ όλα το δικό της εθνικό μεσσία.

Το 1923, ο Μουσταφά Κεμάλ γίνεται «Αττατούρκ». Σαν «πατέρας των τούρκων» επιβάλλει απολύτως τις ιδεολογικές του απόψεις. Τα ΕΞΙ ΒΕΛΗ έχουν όνομα: εθνικισμός, λαϊκισμός, κρατικισμός, ρεπουμπλικανισμός,  μεταρρυθμισμός,  λαϊκευση. Τα έξι βέλη είναι οι έξι αρχές πάνω στις οποίες ο Κεμάλ θέλησε να συγκρουστεί με τον πιο ισχυρό του αντίπαλο (μετά το 1922), τον Ισλαμισμό. Βαθύτατα αντιθρησκευτικός χαρακτήρας  πίστευε πως ο Ισλαμισμός ήταν η πρώτη αιτία που κρατούσε τους Τούρκους στον κόσμο της οπισθοδρόμησης. Γι’ αυτό τον έθεσε στο περιθώριο (απουσιάζει από τα ΕΞΙ ΒΕΛΗ), τιμωρούσε τις παραθρησκευτικές οργανώσεις, το κοσμικό κράτος ήταν η απάντηση σε ότι αποκαλούσε ο ίδιος ο Κεμάλ «ηθοποιούς» – έτσι ονόμαζε τους σουνίτες θρησκευτικούς αρχηγούς.

Σήμερα τα 75 χρόνια της Τουρκίας περιέχουν ένα βαθύτατο σχίσμα. Ο Κεμαλισμός κυριάρχησε για 75 χρόνια, για να έχουμε το 1998 πρώτο πολιτικό κίνημα τον ίδιο τον Ισλαμισμό! Το κεμαλικό σύστημα πίεσε, τιμώρησε, έθεσε εκτός παιχνιδιού τον Ισλαμισμό. Ο στρατός όταν εκτιμούσε πως το Ισλάμ το παρακάνει, προχωρούσε σε ρυθμό δεκαετίας σε συνήθη πραξικοπήματα – 1960, 1971, 1980. Και όταν οι διεθνείς συνθήκες ήταν ολιγότερο φιλικές για το στρατό, αυτός έκανε το «βελούδινο» πραξικόπημα, ώστε να ανατραπεί το δίδυμο Ερμπακάν – Τσιλέρ με το δίδυμο Γιλμάζ – Ετσεβίτ… Το πραγματικό σχίσμα έχει πλήρεις διαστάσεις. Ο Κεμαλισμός έχει ξεπεραστεί από τις ιστορικές εξελίξεις, γι’ αυτό η μονομερής προσκόλληση της ιθύνουσας τάξης σε αυτόν, δεν προωθεί οτιδήποτε στη σύγχρονη Τουρκία.

Ακριβώς επειδή αυτό συμβαίνει, ο Ισλαμισμός δεν «πεθαίνει», ενώ ο Κεμαλισμός δε δίνει λύσεις. Έτσι ο φαύλος κύκλος καλά κρατεί: η Τουρκία κυνηγά διαρκώς την ουρά της, χωρίς να υπάρχουν στον ορίζοντα ελπίδες για κάτι καλύτερο. Ο στρατός επιβάλλει τα όρια, αλλά αυτή τη φορά όλα βαίνουν ανάποδα. Το πολιτικό της σύστημα είναι η κύρια αιτία που η χώρα αυτή παράγει επεκτατισμό εκτός και ανελευθερία εντός. Με αυτό το μανδύα δεν μπορεί να πάει πέραν των διαφόρων Κιβρίκογλου ή Καρανταγί. Γι’ αυτό η σημερινή Τουρκία χρειάζεται έναν «νέο Αττατούρκ». Μια, δηλαδή, νέα πολιτική θεωρία, που να ανταποκρίνεται στις αυριανές της ανάγκες, σε μια κοινωνία που αλλάζει διαρκώς, σε ένα σύστημα που ψήφισε Ε.Ε., αλλά δεν ξέρει ούτε το πώς θα πάει σε αυτήν, ούτε, τελικά, αν θέλει να πάει… Βασική προϋπόθεση για να αναδειχθούν  οι νέες θεωρίες, είναι η άσκηση της δημοκρατικής διαδικασίας, η πολυφωνία, η ελευθερία της σκέψης. Ο «νέος Αττατούρκ» συνδέεται με τις διεργασίες που παράγει μια κοινωνία. Όσο καθυστερεί να πάει μπροστά, άλλο τόσο δίνει την ευκαιρία στη λέσχη των στρατηγών να έχει τον ρυθμιστικό ρόλο…

Εφημερίδα,  ΣΗΜΕΡΙΝΗ,