Ο Σύριζα και το Κυπριακό

Η ανακοίνωση της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ στις 22 Φεβρουαρίου παραθέτει την οπτική του κόμματος αυτού για το κυπριακό ζήτημα. Η οπτική προσφέρει υλικό για παρατηρήσεις. Στη δική μου σκέψη με σχόλια ως εξής:

Α. «Ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει κάθε προσπάθεια εξεύρεσης δίκαιης και σταθερής λύσης του Κυπριακού. Την μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε μια αυθεντική Δημοκρατική Ομόσπονδη Κύπρο με μια κυριαρχία, μια διεθνή προσωπικότητα, μια ιθαγένεια. Με δημοκρατικό καταμερισμό αρμοδιοτήτων, εντός του πολυεπίπεδου συστήματος διακυβέρνησης και σαφή ιεράρχηση κανόνων»

ΣΧΟΛΙΟ: Η βάση πάνω στην οποία διεξάγονται συνομιλίες είναι τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και οι Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου που προνοούν λύση διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας. Είναι αυτή τη λύση που υπονοεί ο ΣΥΡΙΖΑ; Ποια είναι «η αυθεντική Δημοκρατική Ομόσπονδη Κύπρος» και ποια είναι η βάση για να φτάσουμε σε αυτήν; Ποια είναι «το πολυεπίπεδο συστήμα διακυβέρνησης»; Αν δεν αποδέχεται κανείς τις κατευθυντήριες αρχές του ΟΗΕ τότε οφείλει να ερμηνεύει τις διατυπώσεις του για να γνωρίζουμε αν προτείνει έναν «άλλο δρόμο».

Β. ΣΥΡΙΖΑ: «Για να γίνουν οι διαπραγματεύσεις παράθυρο ευκαιρίας πρέπει να διεξαχθούν χωρίς έξωθεν πιέσεις, στη βάση της διεθνοποίησης του Κυπριακού και όχι της αντιμετώπισής του ως ένα διμερές πρόβλημα Ελλάδας – Τουρκίας, αποδιεθνοποιημένο σε τετραμερή πλαίσια με την αξιοποίηση όλων των φίλιων δυνάμεων της Κύπρου και με την επίβλεψη των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».

ΣΧΟΛΙΟ: Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ «απαντά» σε μια σειρά από διλήμματα που αντιμετώπισε η ε/κ ηγεσία στην πολύχρονη διαχείρισή του κυπριακού. Το ότι σήμερα η Κύπρος είναι κράτος-μέλος της ΕΕ, το ότι μιλάμε για «διεθνοποίηση», αντί για «κοινοτικοποίηση» του κυπριακού, το ότι κάνουμε λόγο για μερικές «φίλιες» δυνάμεις, και εννοούμε δυνάμεις που τρέφονται και τρέφουν τα αδιέξοδα στο κυπριακό, είναι ενδεικτικό μιας προσέγγισης που έμεινε στην παλαιότερη φάση της διαχείρισής του. Έτσι αρνούμαστε την πιο μεγάλη γεωπολιτική αλλαγή που έχει συντελεστεί στην ιστορία της νήσου -την πλήρη συμμετοχή της από την 1η Μαίου 2004 στην ΕΕ. Η Κύπρος από εξάρτημα της γεωπολιτικής της θέσης μέσα στους αιώνες σε κράτος -μέλος της ΕΕ, μια θέση που υπόσχεται περισσότερα και θέτει τις βάσεις για διαφορετική εξέλιξη.

ΣΥΡΙΖΑ: «Ο ΣΥΡΙΖΑ θα κάνει ότι περνά από το χέρι του προκειμένου να αποτρέψει τη χρήση των μνημονίων Ελλάδας και Κύπρου ως εργαλείο πίεσης για άδικες επιλογές. Η γνήσια, ανεπηρέαστη έκφραση της βούλησης του κυπριακού λαού πρέπει οπωσδήποτε να στηριχτεί και να ανατραπούν τυχόν προσπάθειες εκβιασμού ή επιβολής παραπλανητικών διλημμάτων».

ΣΧΟΛΙΟ: Δεν είναι κατανοητό το πώς θα επιτευχθεί αυτό και τι ακριβώς «περνά από το χέρι του ΣΥΡΙΖΑ» για να αποτρέψει όταν η κυπριακή κυβέρνηση έχει ήδη λάβει θετικά σχόλια από την τρόικα για τον τρόπο που οργανώνει την οικονομική της πολιτική με στόχο την επιστροφή στην ανάπτυξη και την εξοδο από την κρίση. Ασφαλώς κάθε έκφραση λαϊκής βούλησης χρειάζεται να είναι γνήσια. Ωστόσο, σε κάθε απόφαση για κάθε δυσκολία επιβάλλεται να σταθμίσει κανείς τα δεδομένα, να αναλύσει τις προκλήσεις και να λάβεις αποφάσεις. Καθόλου εύκολο, η πολιτική εξέλιξη, ωστόσο, βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα-από την εισβολή/κατοχή στις μέγιστες αξίες, ελευθερία/ασφάλεια/ ανάπτυξη.

ΣΥΡΙΖΑ: «Ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει μια Κύπρο απαλλαγμένη από κατοχικά στρατεύματα και πολιτικές εποικισμού. Με πλήρη άρση των «τετελεσμένων» του 1974. Υποστηρίζει μια Κύπρο Ομοσπονδιακή, με δομές και θεσμούς που θα στοχεύουν στην κοινή διαβίωση και όχι στο διαχωρισμό των πληθυσμών. Στην ουσιαστική προσέγγιση των δύο κοινοτήτων, καθώς και στην αρμονική συμβίωση και συνεργασία τους. Θεωρεί θεμελιακό το δικαίωμα των δυο κοινοτήτων, όπως και των αναγνωρισμένων μειονοτήτων, να ζουν σε μία κυρίαρχη Κύπρο, χωρίς εγγυήτριες δυνάμεις. Χωρίς τρίτοι να μπορούν να ορίζουν την τύχη του κοινού σπιτιού του κυπριακού λαού».

ΣΧΟΛΙΟ: Αυτές οι σωστές επισημάνσεις μπορεί να επιτευχθούν με συνολική επίλυση του κυπριακού, όχι στα πλαίσια ενός διακηρυκτικού κειμένου αλλά στην πραγματική πολιτική διαδικασία που είναι εν εξελίξει (διάλογος στη Λευκωσία, επισκέψεις Μαυρογιάννη στην Άγκυρα, Όζερσάυ στην Αθήνα, και, κυρίως συνομιλίες Αναστασιάδη-Έρογλου). Παρά το ότι η παράγραφος αυτή περιέχει χρήσιμες επισημάνσεις, το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αποφεύγει να μιλήσει για την «ταμπακέρα», δημιουργεί κάποια ερωτηματικά ως προς το τι οδηγεί τον ΣΥΡΙΖΑ να μιλά με γενικολογίες.

ΣΥΡΙΖΑ: «Στόχος είναι μια Κύπρος ειρηνική, κοινό σπίτι όλων των Κυπρίων. Με το λαό κυρίαρχο. Με διασφάλιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων όλων των πολιτών της, μακριά από ρατσισμούς και φυλετικές διακρίσεις. Μια Κύπρο στην οποία θα ζουν ειρηνικά και με ίσα δικαιώματα Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, Αρμένιοι, Μαρωνίτες και Λατίνοι».

ΣΧΟΛΙΟ: Μια εύστοχη παρατήρηση που πράγματι παραμένει στόχος στο πλαίσιο μιας λύσης που θα λειτουργεί μέσα στο ευρωπαϊκό θεσμικό περιβάλλον.

ΣΥΡΙΖΑ: Ο ΣΥΡΙΖΑ «υποστηρίζει μια δίκαιη και λειτουργική διευθέτηση του εδαφικού ζητήματος στα πλαίσια των ευρωπαϊκών αρχών. Την ελεύθερη διακίνηση και εγκατάσταση προσώπων και την ακώλυτη διακίνηση αγαθών. Την διευθέτηση του περιουσιακού στο πνεύμα της νομολογίας των αποφάσεων του ΕΔΑΔ».

ΣΧΟΛΙΟ: Αν και η τοποθέτηση ΣΥΣΙΖΑ γύρω από «την ελεύθερη διακίνηση και εγκατάσταση προσώπων και την ακώλυτη διακίνηση αγαθών» είναι σημαντική και ρεαλιστική, δεν είναι σαφές στην ανακοίνωση σε ποιες ευρωπαϊκές αρχές μπορεί να βρεθεί λύση του εδαφικού όταν η ίδια η ε/κ ηγεσία από το 1977 έχει καθορίζει τις παραμέτρους επίλυσης και του εδαφικού. Προβληματισμό προκαλεί επίσης η τελευταία φράση σχετικά με τη «διευθέτηση του περιουσιακού στο πνεύμα της νομολογίας των αποφάσεων του ΕΔΑΔ». Δυστυχώς, δύο από τις τελευταίες αποφάσεις του ΕΔΑΔ δεν συμφωνούν με την παρατήρηση ΣΥΡΙΖΑ. Η πρώτη αφορούσε την αναγνώριση από το ΕΔΑΔ ως νόμιμα λειτουργούσας της «Επιτροπής Ακίνητης Περιουσίας» που έχει την έδρα της στην κατεχόμενη Λευκωσία και στην οποία, μέχρι τώρα, έχουν προσφύγει πέντε χιλιάδες ε/κ, και, στη δεύτερη, δίνεται βαρύτητα στην εκδίκαση υποθέσεων στο σημερινό τ/κ χρήστη της γης, αντί στον πριν την εισβολή ε/κ ιδιοκτήτη.