Ο Ταλάτ σε νέο περιβάλλον

Τα τουρκοκυπριακά κόμματα ζουν σε νέο πολιτικό περιβάλλον. Το παραδοσιακό σύστημα είχε στο κέντρο του τον Ρ. Ντενκτάς και το απολυταρχικό σύστημα εξουσίας που ανέπτυξε υπό τη σκιά των στρατευμάτων κατοχής. Αυτό το σύστημα εξουσίας στα κατεχόμενα είχε σοβαρούς δεσμούς με τα παλαιά δεξιά κόμματα στην Τουρκία όσο και με το «βαθύ κράτος». Η συνεργασία αυτή είχε ένα σχετικά υπερκομματικό χαρακτήρα -από τον Ντεμιρέλ στον Ετσεβίτ, από τον Οζάλ στην Τσιλέρ- για δύο βασικούς λόγους. Πρώτο εξαιτίας της ιδιαιτερότητας του κομματικού συστήματος στην Τουρκία από το 1960 και ύστερα, και δεύτερο εξαιτίας της πίστης των κεμαλικών δυνάμεων ότι ο Ρ. Ντενκτάς ήταν ο «ήρωας»της κυπριακής υπόθεσης. Ακολουθώντας ένα βοναπαρτικό μοντέλο στην άσκηση εξουσίας ταυτίστηκε με τη φαυλοκρατία, την κακοδιοίκηση, το νεποτισμό και την τρομοκρατία για να επιβάλει τις αναχρονιστικές απόψεις του.

Σήμερα τα δεδομένα αλλάζουν. Δύο κόμματα και δύο πρόσωπα διαδραματίζουν βασικούς ρόλους χωρίς να έχουν ιδεολογική συγγένεια ή άλλους προηγούμενους δεσμούς. Από τη μια το κόμμα του «μαλακού ισλαμισμού» του Τ. Ερντογάν και από την άλλη το με παλαιό μαρξιστικό υπόβαθρο Ρεπουπλικανικό Τουρκικό Κόμμα με ηγέτη τον Μ.Α. Ταλάτ. Τα δύο κόμματα συνεργάστηκαν, κατά μια περίεργη σύμπτωση της ιστορίας, πρώτα για να βγάλουν τον Ρ. Ντενκτάς από τη μέση και ύστερα για να έχουν κοινή πολιτική στο κυπριακό.

Έχουν κοινές ιδεολογικές αναφορές όπως είχε παλαιότερα ο Ρ. Ντενκτάς με το τουρκικό κατεστημένο; Μάλλον, όχι. Είναι στην ουσία δύο ανάδελφα κόμματα που, εκ των πραγμάτων, συνεργάζονται χωρίς τα χαρακτηριστικά της παλαιάς εποχής. Ο Μ.Α. Ταλάτ δεν είχε, ούτε και έχει σημαντικές προσβάσεις στην Άγκυρα. Ο πρόεδρος Σεζέρ δεν κρύβει την αντιπάθειά του απέναντι στον τ/κ ηγέτη. Αυτό είναι ένα δείγμα γραφής ότι ο Ταλάτ γνωρίζει ότι η αστάθεια ή και το απρόβλεπτο που χαρακτηρίζουν το τουρκικό πολιτικό σύστημα δημιουργούν ανησυχία για την μακροπρόθεσμη επιβίωσή του, χωρίς μια νέα νίκη του Τ. Ερντογάν στις εκλογές του 2007.

Ο Τ. Ερντογάν θέλησε να κλείσει μια πιθανή κυπριακή «έκπληξη» στη διαδρομή του για τις εκλογές του 2007 κάνοντας πλάτες στη δημιουργία νέου πολιτικού σχήματος ανάμεσα στους τουρκοκύπριους στην κατεχόμενη Κύπρο. Με τη βοήθεια που έδωσε στο νοεϊδρυθέν κόμμα της «Ελευθερίας και Μεταρρύθμισης» έθεσε εκτός συμμαχιών τον υιό Ντενκτάς, προσθέτοντας δυνάμεις στη σημερινή δομή εξουσίας με τέσσερεις νέες έδρες στην ψευδοβουλή. Ο τούρκος πρωθυπουργός μάλλον επιθυμεί να «μπλοκάρει» τις συχνές και επιθετικές περιηγήσεις του Ραούφ Ντενκτάς στο εσωτερικό σκηνικό της Τουρκίας γιατί ο δρόμος για τις τουρκικές εκλογές έχει τις δικές του «ιδιαιτερότητες». Η εκλογική σύγκρουση είναι διπλή και συνδέεται τόσο με την εκλογή νέου προέδρου όσο και με τις βουλευτικές εκλογές στο 2007.

Ο Μ. Α. Ταλάτ το τελευταίο διάστημα γίνεται πιο συγκεντρωτικός, ίσως πιο καχύποπτος, γιατί γνωρίζει τη ρευστότητα των πραγμάτων. Μια πιθανή ήττα Ερνογάν το 2007 με ισχυροποίηση των δυνάμεων υπό τον Σερντάρ Ντενκτάς ανάμεσα στους τ/κ θα δώσει άλλες κατευθύνσεις στην πολιτική ζωή στα κατεχόμενα. Η απώλεια του δήμου της κατεχόμενης Λευκωσίας στις «δημοτικές εκλογές» του Ιουνίου 2006 από τον «υπαρχηγό» του Ταλάτ Κουτλάι Ερκ αποτελεί ένα σημαντικό μήνυμα-προειδοποίηση για το Ρεπουπλικανικό Τουρκικό Κόμμα. Ο Σ. Ντενκτάς θεώρησε ότι η νίκη του κόμματός του στο δήμο της κατεχόμενης Λευκωσίας αποτελεί ένα σήμα ότι τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν και έτσι να γυρίσει με άλλο ρόλο. Ο Μ.Α. Ταλάτ διαθέτει την πλειοψηφία αλλά ως παλαιός μαρξιστής διαθέτει το ένστικτο του Γκρομίκο: ισορροπεί για να επιβιώσει αλλά κυρίως για να μην βρεθεί απέναντι…