Οι πρόσφυγες, η ΕΕ και το κλειδί

Η πρώτη είδηση στην παγκόσμια επικαιρότητα αφορά το τρομερό κύμα προσφύγων από χώρες της Μ. Ανατολής σε χώρες της Κ. Ευρώπης. Οι απίστευτες σκηνές τραγωδίας και αναζήτησης στέγης, πόνου και ελπίδας κυριαρχούν στα δελτία ειδήσεων. Η απορία παράμένει στην πρώτη σειρά της πολιτικής συζήτησης. Υπάρχει λύση, και αν ναι, ποια μπορεί να είναι τα συστατικά της;

Έτσι όπως έχουν σχηματιστεί τα δεδομένα η λύση είναι πολύ δύσκολη, απαιτεί χρόνο, πολιτικές συμμαχίες, ανατροπές στη Μ. Ανατολή. Πώς θα επιτευχθούν όλα τα πιο πάνω μαζί; Το στοίχημα μοιάζει μη ρεαλιστικό υπό τις παρούσες συνθήκες. Χρειάζεται άλλη προσέγγιση και ισχυρή βούληση πολλών χωρών για επιστροφή στην κανονικότητα.

Στην ΕΕ το κλίμα βελτιώνεται. Ότι ως χθες ήταν υπόθεση της Ιταλίας ή της Ελλάδας, σήμερα είναι υπόθεση πολλών χωρών-μελών. Η Γερμανία με το θετικό της παράδειγμα επηρεάζει και άλλες χώρες για να ανοίξουν τα σύνορά τους για περισσότερους πρόσφυγες. Η απόφαση της Γερμανίας να δεχθεί σχεδόν 1 εκ. πρόσφυγες στο έδαφός της αποτελεί μια σημαντική χειρονομία της Α. Μέρκελ με ισχυρούς συμβολισμούς για ολόκληρη την ΕΕ. Το Λονδίνο παραμένει απόμακρο. Ο Κάμερον παραμένει αδιάφορος, ενώ με βεβαιότητα μπορεί περισσότερα. Η πίεση Μίλιμπαντ βελτίωσε την κατάσταση ως ένα βαθμό. Η κυβέρνηση στην Ουγγαρία εμφανίζει έναν ιδιαίτερο απογοητευτικό πρόσωπο.

Ο πρώτος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς σε συνέντευξη τύπου από τη Κω στις 4 Σεπτεμβρίου ανέφερε ότι «ο πρόεδρος Γιούνκερ θα ανακοινώσει μια ενισχυμένη πρόταση για την μετεγκατάσταση την επόμενη εβδομάδα, ειδικά για τις τρεις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο, την Ελλάδα, την Ιταλία και την Ουγγαρία. Θα προτείνουμε στα κράτη μέλη ώστε να διασφαλιστεί ότι έχουμε ένα εργαλείο αναδιανομής, ώστε να αποδειχτεί έμπρακτα η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, για να διασφαλιστεί ότι ο κόσμος που φτάνει στην Ευρώπη προωθείται στα κράτη μέλη. Η Επιτροπή θα επιμείνει σε αυτό. Είμαι βέβαιος ότι μπορούμε να πετύχουμε αποτελέσματα».

Η ανοικτή ΕΕ που θα δώσει χέρι βοηθείας στους πρόσφυγες είναι αναγκαία, όσο αναγκαία είναι η αντιμετώπιση της αρχικής ρίζας του προβλήματος. Η Μ. Ανατολή βρίσκεται στην τριπλή περιπέτεια των ανοικτών μετώπων: ISIL, Συρία, άλυτο μεσανατολικό. Χρειάζεται μια διαφορετική συζήτηση, και έτσι μια διαφορετική αναζήτηση λύσεων: το Ιράν έως τώρα έπαιζε ένα αρνητικό ρόλο στα πράγματα. Χρειάζεται να ενταχθεί σε ένα διαφορετικό στάδιο διπλωματικής επικοινωνίας με τη Δύση, αφού κλείσει το ζήτημα της επικύρωσης της συμφωνίας ανάμεσα στους «6» σχετικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα. Ο Μ. Ομπάμα έχει διασφαλίσει τον αναγκαίο αριθμό ψήφων στο Κογκρέσο για να προχωρήσει η συμφωνία, συνεπώς ένα σημαντικό βήμα έχει σταθεροποιηθεί. Η Ρωσία, αν και έχει διαδραματίσει έναν αρνητικό ρόλο στις εξελίξεις στο Συρία με την πλήρη στήριξη που παρέχει στον Άσαντ, στην πράξη είναι αναγκαίος ένας δικός της ρόλος στην αποτελεσματική αντιμετώπιση του ISIL. Δύσκολα ζητήματα, στα οποία οι λύσεις αργούν να εμφανιστούν και οι σχετικές πρωτοβουλίες αργούν ακόμα περισσότερο να τεθούν σε εφαρμογή.

Συνοπτικά: μέτρα στήριξης των προσφύγων στην ΕΕ, κύριο βάρος στις ειρηνευτικές πρωτοβουλίες στη Μ. Ανατολή με την ταυτόχρονη ενδυνάμωση της προσπάθειας για ήττα των δυνάμεων του ISIL επί του εδάφους. Η διεύρυνση του συνασπισμού των χωρών που ήδη συντονίζονται στην Μ. Ανατολή κατά των δυνάμεων του ισλαμικού χαλιφάτου φαίνεται αναγκαία, καθώς η έως τώρα αντιμετώπισή του δεν έχει αποδώσει κάτι αξιόλογο. Η ειρήνευση στη Συρία θα αποτελέσει μιαν ασφαλή λύση στη σημερινή κρίση. Ενδεχομένως το Ιράν να κρατά ένα κλειδί των εξελίξεων στο προσεχές μέλλον.