Οι συνομιλίες στο παρά ένα!
Σε αυτήν την περίοδο της ακινησίας, είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην κλείσουν οι δίοδοι επικοινωνίας ανάμεσα στους ηγέτες και τις κοινότητες. Ειδικότερα:
Α. Είναι ιδιαίτερα επωφελές για όλη την Κύπρο να υπάρχει καλή συνεργασία με τον ΟΗΕ, οι δαβουλεύσεις να τηρούν τα διεθνή πρακτική της τήρησης της δεοντολογίας, της εχεμύθειας, συνεπώς να αναπτύσσεται η συνεργασία μέσα σε ένα πλαίσιο αξιοπιστίας. Ενδεχόμενες διαφωνίες είναι μέρος του παιχνιδιού, αυτές μπορεί να εκφράζονται μέσα στα πλαίσια που ενισχύουν την πιο πάνω γενική διαπίστωση.
Β. Χρειάζονται πρωτοβουλίες με στόχο να διατηρηθούν ζωντανές οι όποιες πιθανότητες επανέναρξης της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων. Η έλλειψη κινητικότητας, η παραίτηση οδηγεί σε απομόνωση και όποτε η ε/κ ηγεσία ήταν απομονωμένη, ακολουθούσαν αρνητικές εξελίξεις στο κυπριακό. Η ανανέωση της θητείας της UNFICYP για τέσσερις αντί για έξι μήνες όπως για δεκσρτίες γινόταν, συνιστά ένα αρνητικό σημάδι που ουδείς μπορεί να αγνοεί.
Γ. Το «πλαίσιο Γκουτιέρες» όπως διαμορφώθηκε στο δείπνο της 6ης Ιουλίου αποτελεί την μόνη ρεαλιστική μέθοδο για να βγούμε από το αδιέξοδο, ένα πλαίσιο που όλοι έδειξαν ότι μπορούν να δουλέψουν πάνω σε αυτό. Αυτή την περίοδο αποτελεί το μόνο υπαρκτο «κεκτημένο» των συνομιλιών στο Κρανς Μοντάνα, το μόνο που μπορεί να αναζωογονήσει την προσπάθεια επανάληψης του διαλόγου. Εάν η διαδικασία διαλόγου αφεθεί να αδρανήσει, εξανεμίζεται οριστικά και το πλαίσιο Γκουτιέρες και όλα μπαίνουν στο ψυγείο μέχρι τις προεδρικές εκλογές του 2018. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης έχει την ευθύνη να κάνει βήματα μπροστά, λαμβάνοντας τις κατάλληλες αποφάσεις και μέσα από αυτές να ενημερώσει τόσο τον ΓΓ του ΟΗΕ, όσο και τον Πρόεδρο Γιούγκερ και την Αντιπρόεδρο Φ. Μογκερίνι. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης πρέπει να επιδιώξει αναθέρμανση της διαπραγματευτικής διαδικασίας χωρίς άλλη καθυστέρηση γιατί αυτό επιτάσσει το ζωτικό συμφέρον της ε/κ κοινωνίας και συνολικά όλης της Κύπρου.
Δ. Οι φήμες, ή τα δημοσιεύματα, περί ανοίγματος μέρους των Βαρωσίων στους ε/κ ή η συζήτηση για δυνατότητες επιστροφής των Μαρωνιτών στα χωριά τους στην κατεχόμενη Κύπρο, συνιστούν πτυχές των αδιεξόδων που αναπτύσσονται μετά την θεμελιώδη αποτυχία για πρόοδο στο Κρανς Μοντάνα. Λύση δεν συνιστά το κυνήγι του αποτελέσματος. Λύση συνιστά το να αναζητήσουμε την κύρια αιτία πιυ οδηγεί σε εκτροχιασμό της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Μόνο έτσι που να μπουν τα πράγματα στις ράγες, να αρχίσει δηλαδή η διαδικασία επανασυγκόλλησης του πακέτου για να φτάσουμε τον Σεπτέμβρη σε μια νέα προσπάθεια συνολικής επίλυσης υπό το φως της εμπειρίας και της γνώσης που αποκτήθηκε στο Κρανς Μοντάνα.
Ε. Τον προσεχή Σεπτέμβρη όλοι οι ηγέτες που εμπλέκονται στη διαδικασία αναζήτησης λύσης στο κυπριακό, θα βρεθούν στη Νέα Υόρκη στο πλαίσιο της ετήσιας ΓΣ του ΟΗΕ. Αυτό δίνει μια ευκαιρία για να κάνουμε το αυτονόητο: εμείς να κινήσουμε τα βήματα για πρόοδο γιατί είναι η ε/κ κοινωνία που υφίσταται όλες τις συνέπειες της για 43 χρόνια κατοχής. Είναι η ε/κ κοινωνία που πρέπει να επείγεται για λύση το συντομότερο δυνατό γιατί είναι η ίδια που υφίσταται τις συνέπειες της διαίρεσης, του εκτοπισμού, της οργής των προσφύγων, της οικονομικής πίεσης που επιφέρει η ανάπτυξη στη μισή Κύπρο. Είναι η ε/κ κοινωνία που προσπαθεί και θέλει να κατακτήσει τις μεγάλες έννοιες που (ακόμα) αναζητούνται: της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ανάπτυξης μέσα σε ασφαλές περιβάλλον.
ΣΤ. Ο Σεπτέμβρης δεν θα προκύψει από μόνος του. Η κοινή λογική λέει ότι κανένας ΓΓ του ΟΗΕ δεν θα κάνει κάτι πέρα από το ελάχιστο, αν από πριν δεν πάρει διαβεβαιώσεις ότι οι ηγέτες έχουν την ισχυρή βούληση να πάρουν αποφάσεις και να κλείσουν με αμοιβαίως αποδεκτό τρόπο τα κενά που υφίστανται στο «πακέτο Γκουτέρες». Ο νυν ΓΓ έχει πλέον προσωπικές εμπειρίες από τις τρεις συναντήσεις κορυφής στις οποίες έλαβε μέρος- μια στη Γενεύη στις 12 Ιανουαρίου και δύο στο Κρανς Μοντάνα στις 30 Ιουνίου και 6 Ιουλίου. Δεν νομίζω να θέλει να λάβει μέρος σε τέταρτη αποτυχία. Μπορεί όμως να κάνει την «ύστατη» προσπάθεια αν έχει διαβεβαιώσεις ότι το πλαίσιό του, πράγματι συνιστά τη βάση για να οδηγηθούμε σε θετικό αποτέλεσμα και ότι υπάρχει η κατάλληλη πολιτική βούληση για αυτό.
Ζ. Τα πράγματα παραμένουν εξαιρετικά ασαφή και οι κίνδυνοι που οδηγούν σε διολίσθηση σε ανεξέλεγκτη πορεία ολοένα και αυξάνουν. Προσέχω μια φράση που υπογράφει ο Λευτέρης Κουσούλης στις 29 Ιουλίου: «όποιος έχει συνείδηση της κατάστασης, να μιλήσει με δυνατή φωνή, να κινηθεί, να συναντηθεί, ο καθένας μπορεί να γίνει εργάτης της συνειδητοποίησης».
Λάρκος Λάρκου