Όλα σε μια κλωστή!

Καθώς οι συζητήσεις για το κυπριακό βρίσκονται πρακτικά σε στασιμότητα, η ανακοίνωση των δύο ηγετών σχετικά με την πραγματοποίηση μιας νέας Διάσκεψης για την Κύπρο, γνωστής ως Γενεύης 2, βρίσκεται στο κενό. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης και ο τ/κ ηγέτης Μ. Ακιντζί στη συνάντησή τους την 1η Φεβρουαρίου συμφώνησαν τα ακόλουθα:

α) Θα συναντώνται μια φορά την εβδομάδα κατά το μήνα Φεβρουάριο για αντιμετώπιση των εκκρεμούντων θεμάτων,
β) Οι διαπραγματευτές θα συνεχίσουν τις τακτικές τους συναντήσεις, και,
γ) Οι ηγέτες ζήτησαν από τα Ηνωμένα `Εθνη να προετοιμαστούν, σε διαβούλευση με τις εγγυήτριες δυνάμεις, για τη συνέχιση της Διάσκεψης για την Κύπρο σε πολιτικό επίπεδο στις αρχές Μαρτίου».

Αυτή η συμφωνία δεν φαίνεται να έχει αντοχές μετά την αρνητική δυναμική που πήραν τα πράγματα μετά την ψηφοφορία στη Βουλή σχετικά με το ενωτικό δημοψήφισμα του ’50 και μετά τις δημόσιες δηλώσεις στις 21 Φεβρουαρίου. Σε κάθε περίπτωση οι επόμενες ημέρες θα είναι πραγματικά κρίσιμες, καθώς πολλά πράγματα θα κριθούν στο τραπέζι της επόμενης συνάντησης Αναστασιάδη-Ακιντζί. Κανένας δεν θα φύγει εύκολα από το τραπέζι, κάθε ηγέτης σκέφτεται το κόστος από μια πιθανή αστοχία ή πιθανή χρέωση από τον ΟΗΕ της ευθύνης στον ίδιο για ένα πιθανό ναυάγιο. Οι όροι που θέτει δημοσίως ο Μ. Ακιντζί δεν βοηθούν στην εξέλιξη της διαδικασίας, χρειάζεται να πέσουν οι τόνοι και ο ίδιος έχει ειδική ευθύνη γι’ αυτό. Η συνάντηση Ακιντζί-Τσαβούσογλου στις 21 Φεβρουαρίου αύξησε τις ποσότητες αμφιβολίας των τ/κ σε σχέση με τις συνομιλίες και πέρα από την αφήγηση για το χθες, έδειξαν αυξημένη αμφιβολία για το μέλλον της διαδικασίας επίλυσης. Έτσι, το πιθανότερο, οι διαβουλεύσεις θα συνεχιστούν σε χαμηλότερους ρυθμούς με τη μεσολάβηση Έιντε ή Σπέχαρ, οι όροι και οι προϋποθέσεις θα συνεχιστούν με τις προσδοκίες πλέον για θετική κατάληξη να μειώνονται.

Στην περίπτωση που τα πράγματα θα προχωρήσουν, και πριν από μια Γενεύη 2, είναι σημαντικό να αλλάξει το πλαίσιο μέσα στο οποίο εξελίσσονται οι έως τώρα οι διαπραγματεύσεις. Ειδικότερα:

Δεν χρειάζεται να απαρριθμούμε Γενεύες, αν αυτές δεν προετοιμάζονται επαρκώς και αν δεν έχουν αρκετά μεγάλες πιθανότητες για ουσιώδη πρόοδο ή ολοκλήρωση του διαπραγματευτικού κύκλου. Για να γίνει αυτό οι δύο ηγέτες καλούνται να αντιμετωπίσουν όλα τα ανοικτά κεφάλαια, πλην εκείνου  της ασφάλειας, για να δουν, να εξακριβώσουν πού ακριβώς βρίσκεται το συνολικό αποτέλεσμα. Αν αυτή η αποτίμηση δείχνει συγκλίσεις, τότε δικαιολογείται η Γενεύη 2 για συζήτηση του κεφαλαίου της ασφάλειας, καθώς αυτή η συζήτηση θα διεξαχθεί πάνω σε στέρεες βάσεις.

Σήμερα διατηρούνται ως ανοικτά, κεντρικά ζητήματα πρώτο, αυτό της επιστροφής της Μόρφου υπό ε/κ διοίκηση, δεύτερο, το ζήτημα της εκ περιτροπής προεδρίας, τρίτο η διαφωνία για την ποσόστωση της συμμετοχής των τ/κ σε οργανισμούς  με διοικητικό και πολιτικό βάρος, και εξ όσων γίνεται αντιληπτό από σχετικά δημοσιεύματα, μια βασική διαφωνία για το περιουσιακό εξακολουθεί να μένει σε εκκρεμότητα όπως και παλαιότερα. Θεωρώ ότι αυτά τα ζητήματα μπορεί να τύχουν της κύριας αντιμετώπισης στον παρόντα κύκλο των συνομιλιών, προτού γίνει λόγος για νέα διάσκεψη.

Δεν μπορεί να μιλήσει κανείς με βεβαιότητα για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στα πιο πάνω σημεία διαφωνίας. Ωστόσο, ορισμένα παραμένουν ως τέτοια εξαιτίας της μη επίλυσης του ζητήματος της εκ περιτροπής προεδρίας με σταθμισμένη και διασταυρούμενη ψήφο, μια ρύθμιση που, εάν συμφωνηθεί, βελτιώνει ουσιωδώς τις αντίστοιχες πρόνοιες που περιέχουν οι Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου. Εάν σε αυτό επέλθει συμφωνία, τότε όλα θα αλλάξουν ρυθμό και πολύ πιθανό να λυθούν ζητήματα που συνδέονται με τη Μόρφου και, ενδεχομένως, τις μη παραγωγικές προσεγγίσεις της τ/κ πλευράς στα ζητήματα της ποσόστωσης, ή εν πάση περιπτώσει, θα κριθεί με έργα η δική της αντίληψη στα πράγματα.

Το κυπριακό είναι ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα, γι’ αυτό δεν χρειάζεται τακτικισμούς, δύο γλώσσες, τρεις ταχύτητες. Ως δύσκολο πρόβλημα χρειάζεται καθαρές συνεννοήσεις, ταχύτητα, αποφασιστικότητα. Μια Γενεύη χωρίς προϋποθέσεις επιτυχίας δεν χρειάζεται να συγκλιθεί, δεν υπάρχει κανένας λόγος να δούμε ξανά εικόνες από τη Γενεύη 1 στις 12 Ιανουαρίου.

Το κυπριακό όπως το γνωρίζουμε εδώ και σαράντα χρόνια μετά την Συμφωνία Κορυφής Μακαρίου-Ντενκτάς το 1977, ισούται με προσπάθειες για επίλυση με βάση την ομοσπονδιακή δομή, όπως προνοούν τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Αν αυτός ο κύκλος οδηγηθεί σε ναυάγιο, τότε το κέντρο βάρους θα δοθεί στις ερχόμενες προεδρικές εκλογές τον Φεβρουάριο του 2018, γεγονός που θα εκτροχιάσει με μεγάλη ταχύτητα τις συγκλίσεις που έχουν αναπτυχθεί και συμφωνηθεί τα τελευταία δύο χρόνια. Η ατζέντα θα αλλάξει, οι διαθέσεις της κοινής γνώμης θα διαφοροποιηθούν επί τα χείρω. Το κυπριακό δεν θα μπει στο ψυγείο τώρα και θα ξεπαγώσει αλώβητο μετά από ένα χρόνο. Η φορά των πραγμάτων θα μπει σε άλλη βάση και πιθανώς τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, όπως τα έθεσε σε πολιτικό πλαίσιο η Συμφωνία Κορυφής του 1977 να θεωρηθούν ως μη ανταποκρινόμενα στις εξελίξεις επί του εδάφους και επί των διαθέσεων της συγκυρίας. Θα μιλάμε για την αρχή μιας «νέας εποχής» γεμάτης από περισσότερο φανατισμό, εντάσεις και διαρκείς αντιπαλότητες.

Λάρκος Λάρκου