Ομοσπονδιακή λύση και Ευρωπαϊκές προεκτάσεις

Στο Μοντ Πελεράν τα πράγματα έγιναν σαφή: Μόλις ο Μ. Ακιντζί παρουσίασε χάρτη για το εδαφικό, ο Ν. Αναστασιάδης το έβαλε στα πόδια. Αντελήφθη ότι ο τ/κ ηγέτης σοβαρομιλούσε.

Στο Κρανς Μοντάνα έγιναν ακόμα πιο σαφή: μόλις ο ΓΓ του ΟΗΕ παρουσίασε Πλαίσιο από έξι σημεία, ο Ν. Αναστασιάδης το εξουδετέρωσε. Αντελήφθη ότι ο Α. Γκουτέρες σοβαρομιλούσε.

Θεωρώ ότι η πολιτική Αναστασιάδη στο κυπριακό συνιστά τον ορισμό του τυχοδιωκτισμού. Έχει επιλέξει το δρόμο που οδηγεί στη μακρόσυρτη διχοτόμηση, σκορπώντας στον αέρα το πολιτικό κεφάλαιο που έχει κατακτηθεί με τη συμμετοχή μας στην ΕΕ. Αντί να αξιοποιήσουμε τα χαρτιά που μάς προσφέρει, αρμενίζουμε στα τυφλά με «καθοδηγητή» τον Νετανιάχου.

Μια ολόκληρη γενιά από πολιτευτές σπούδασε στη «σχολή» του ’60. Το κύριο μάθημα αυτής της «σχολής» ήταν: άλλα να σκέφτονταν, άλλα να κάνουν, να παίζουν σε δύο ή τρία ταμπλώ και να νομίζουν ότι όλοι οι άλλοι είναι κουτόφραγκοι.

Αδύναμοι να αντιμετωπίσουν τις εξελίξεις, δημιουργούσαν στην κοινή γνώμη εξάρσεις από φαντασιακές νίκες για να «αντισταθμίσουν» τα δεδομένα που δημιουργούσε η γύρω μας σκληρή πραγματικότητα.

Πολλοί θέτουν το ερώτημα: τι πρέπει να γίνει; Θεωρώ, ότι η λύση στο κυπριακό είναι απολύτως εφικτή. Το ευρωπαϊκό πλαίσιο διαθέτει όλα εκείνα τα στοιχεία που καθιστούν την επίλυση βιώσιμη και λειτουργική. Εμείς χρειάζεται να εργαστούμε, να επεξεργαστούμε προτάσεις, να δείξουμε τη θέλησή μας ότι σκεφτόμαστε τόσο το κυπριακό, όσο και το κοινοτικό συμφέρον. Το κλειδί βρίσκεται στη λέξη αξιοπιστία.

Ότι αναζητούμε για να αλλάξει η κατάσταση στο κυπριακό, το έχει ήδη επεξεργαστεί η ΕΕ. Ότι είναι καινούριο, μπορεί να το υποστηρίξει, αν έχουμε ετοιμάσει την κατάλληλη, και σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές πρακτικές, πρόταση.

Παραδείγματα:

Συμμετοχή της ΕΕ στην οικοδόμηση ενός νέου συστήματος ασφαλείας που να ανταποκρίνεται στην ιδιότητα του κράτους-μέλους.

Αξιοποίηση της ρήτρας «αμοιβαίας συνδρομής», όπως προβλέπει η Συνθήκη της Λισσαβώνας.

Επεξεργασία πρόνοιας για επιβολή κυρώσεων από την πλευρά του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε όποιο μέρος παραβιάσει τη συμφωνία επίλυσης.

Υλοποίηση έργων υποδομής με ένταξή τους σε κοινοτικά προγράμματα, διαρθρωτικά ταμεία, περιφερειακά έργα υποδομής, συγχρηματοδοτούμενα έργα.

Ένταξη του σχεδίου ανοικοδόμησης της πόλης της Αμμοχώστου στον κοινοτικό προϋπολογισμό.

Πρόγραμμα σταθεροποίησης της οικονομίας με συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας.

Προγράμματα για στήριξη των περιοχών μετεγκατάστασης και ανοικοδόμησης.

Προγράμματα συντήρησης των μνημείων της πολιτιστικής κληρονομιάς, κάτι που συντελείται με επιτυχία από την Τεχνική Επιτροπή.

Σε μερικά από τα πιο πάνω, μπορεί να συμφωνηθούν εξαιρέσεις από το κεκτημένο, με βάση ένα χρονοδιάγραμμα τερματισμού τους.

Θέλω να υπογραμμίσω κάτι που συστηματικά παραβλέπουμε. Η κεμαλική Τουρκία και ο Ρ. Ντενκτάς θεωρούσαν ότι το κυπριακό λύθηκε το 1974. Συζητούσαν μια διευθέτηση, σχέσεις «καλής γειτονίας» ανάμεσα σε δύο «κράτη» δίπλα- δίπλα. Η πολιτική αυτή άλλαξε επί Ερτογάν-Γκιουλ. Η Τουρκία, από το 2002 και μετά, διαπραγματεύεται με βάση τα κείμενα του ΟΗΕ, όπως έκανε το 2004, το 2010, ή το 2017. Η αγνόηση αυτής της αλλαγής μάς οδηγεί σε λάθος εκτιμήσεις και συχνά σε χειρισμούς συνοικιακού επιπέδου.

Ποιο είναι το κύριο «μάθημα» από τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν πριν την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ; Ότι η πρόοδος προέκυπτε σε συνάρτηση με την πρόοδο στις Ευρωτουρκικές σχέσεις, 1995, 1999. 2002. Το ίδιο ισχύει και σήμερα, με βάση, βεβαίως, τις νέες συνθήκες. Πιο αδύναμες, πιο πολύπλοκες σε σχέση με προηγούμενες, αλλά ισχυρές για το μέγεθος του κυπριακού προβλήματος.

Μόνο με αποφάσεις που οικοδομούν ευρύτερα συμφέροντα στην περιοχή, μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα, όπως βεβαιώνει το παράδειγμα της Συμφωνίας στο Ελσίνκι το 1999.

Η Κύπρος έχει κάθε συμφέρον να υποστηρίζει με ειλικρίνεια και συστηματικότητα την πρόοδο στις Ευρωτουρκικές σχέσεις.

Υποστήριξη με όρους και προϋποθέσεις, όπως τις καταγράφει η Επιτροπή στην ετήσια Έκθεση Προόδου της τουρκικής υποψηφιότητας.

Επίλυση έναντι ξεπαγώματος των ενταξιακών της Κεφαλαίων.

Επίλυση έναντι στήριξης της αναθεωρημένης Τελωνειακής Ένωσης Τουρκίας-ΕΕ.

Το ευρωπαϊκό πλαίσιο συνιστά ένα κοινό σχέδιο ειρήνης και συνεργασίας ανάμεσα στους ε/κ και τους τ/κ, ένα πλαίσιο που θωρακίζει τις θεμελιώδεις ελευθερίες, ένα πλαίσιο που υπογραμμίζει την κοσμικότητα και το σεβασμό στη διαφορετικότητα.

Παρακολουθώ τις παρεμβάσεις των υποψηφίων που έχουν επιλέξει οι πολιτικές ομάδες στο Ευρωκοινοβούλιο για τη θέση του προέδρου της Επιτροπής. Θεωρώ ότι οι απόψεις του υποψηφίου που προτείνει το ΕΛΚ, Μ. Βέμπερ, σχετικά με την υποψηφιότητα της Τουρκίας, βρίσκονται στον αντίποδα των συμφερόντων της Κύπρου.

Η πολιτική ηγεμονία χάνεται, η πολιτική ηγεμονία κερδίζεται. Σήμερα, με τη στήριξη της πλειοψηφίας των ΜΜΕ, η ηγεμονία δείχνει να είναι με το μέρος της οπισθοδρομικής κομπανίας. Σε αυτό συμβάλλει η σιωπή στελεχών του ΔΗΣΥ, που κατανοούν τι ακριβώς γίνεται, αλλά δημοσίως λένε τα αντίθετα.

Μπορεί να αλλάξουν τα πράγματα; Λέω, μπορεί. Η μεγάλη πλειοψηφία ενστερνίζεται τις αξίες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της συνεργασίας, της αλληλεγγύης. Η ηγεμονία κερδίζεται. Με σχέδιο, συνέργειες, κοινωνική και επικοινωνιακή κινητοποίηση.

Λάρκος Λάρκου