Οθέλλος και πολιτική

Η εκδήλωση με τον τίτλο «Κάτω από το Φως του Φεγγαριού» που οργάνωσε η Τεχνική Επιτροπή για τον Πολιτισμό στον Πύργο του Οθέλλου στην Αμμόχωστο στις 28 Ιουλίου, αποτελεί έναν κύριο σταθμό στη μακρά και δύσκολη πορεία για την ανατροπή στην Κύπρο. Η εκδήλωση έδειξε πέντε, παγκύπριας σημασίας, διαστάσεις:

1. Η πολιτική διάσταση. Η συμμετοχή του Προέδρου της Δημοκρατίας Ν. Αναστασιάδη και του τ/κ ηγέτη Μ Ακιντζί, για πρώτη φορά σε μια ανάλογη εκδήλωση στην κατεχόμενη Κύπρο. Η συμμετοχή των δύο ηγετών συνιστά μήνυμα αποφασιστικότητας, που ενισχύει τη δημόσια συζήτηση για την Κύπρο της επόμενης ημέρας. Η συζήτηση είναι παλαιά και η απάντηση δόθηκε το βράδυ της 28ης Ιουλίου στην Αμμόχωστο με το μαζικό χειροκρότημα στους δύο ηγέτες: πολιτικό κόστος δεν υπάρχει στις προσπάθειες για την ελεύθερη, χωρίς στρατεύματα κατοχής, ομοσπονδιακή Κύπρο. Το κόστος είναι μόνο στη φαντασία όσων δεν θέλουν να αναλάβουν ευθύνες και όσων μετατρέπουν τη φαντασία σε πρόσχημα. Η πλειοψηφία της κοινής γνώμης εγκρίνει τις πρωτοβουλίες για να αλλάξει το κλίμα, να ενισχυθεί η ατμόσφαιρα γύρω από το τραπέζι των συνομιλιών και, σε ένα βαθμό, να περάσει με θετικό τρόπο σε πτυχές της διαπραγμάτευσης.

2. Η διάσταση της συμμετοχής: η συζήτηση που προηγήθηκε σχετικά με το «σωστό» ή το «λάθος» της συμμετοχής του Προέδρου Αναστασιάδη σε εκδήλωση στην κατεχόμενη Κύπρο βοήθησε στην καλύτερη διατύπωση του ερωτήματος: ωφελούν αυτές οι μορφές εκδηλώσεων ή κάνουν ζημιά στη διαδικασία της λύσης; Μερικοί θέτουν το ερώτημα πολύ καθυστερημένα. Το ερώτημα τέθηκε από τις 23 Απριλίου 2003. Τα σημεία διέλευσης αποτελούν μια πρόκληση για την πολιτική που βλέπει πέρα από το σημείο ελέγχου: η επικοινωνία ανάμεσα στις οργανώσεις και τα κόμματα, ο διάλογος ανάμεσα σε ε/κ και τ/κ, η ανταλλαγή επισκέψεων, οι δημόσιες εκδηλώσεις, θέτουν προβληματισμούς και προκλήσεις, συμβάλλουν στην αλλαγή του κλίματος. Αυτή η δραστηριότητα δεν λύνει αυτόματα ουσιαστικές πτυχές του κυπριακού, αλλά η ποιότητα και η μαζικότητά τους προσθέτει δευτερεύουσα ύλη, «μετριάζει» ενστάσεις και ενισχύει επιχειρήματα για την περισσότερη «κοινότητα» σε μερικές πτυχές της.

3. Η πολιτιστική διάσταση. Ο πολιτισμός ενώνει, δημιουργεί κοινές αναφορές, καλλιεργεί το πνεύμα της γνώσης, της αναγνώρισης, της αμοιβαιότητας, του σεβασμού. Το μουσικό σχήμα «Κυπρογένεια» με τη σφραγίδα που του έδωσε με το ταλέντο του ο Λάρκος Λάρκου, έντυσε με εξαίσιες μελωδίες μια βραδιά με ήχους κυπριακούς-μεσαιωνική ακριτική ποίηση, λυρισμός, ήχοι βγαλμένοι μέσα από το μεσογειακό ηχόχρωμα του νησιού, μουσική πολύ οικεία στην ιστορική διαδρομή της Αμμοχώστου, διασκευές που ανανεώνουν και εμπλουτίζουν τη μουσική μας παράδοση.

4. Η διάσταση της συμμετοχής. Η διαδικασία της επίλυσης είναι δύσκολη, πολύπλοκη, διαθέτει ένα ιστορικό, και αυτό με τη σειρά του αποκτά διαρκώς και νέες διαστάσεις. Κρίσιμη παράμετρος παραμένει η γνώση, η συμμετοχή των πολιτών, η κατανόηση μιας διαδικασίας αλλαγής, η παρουσία σε μια προσπάθεια που συνδέεται με το μέλλον τους και την «ταυτότητα» που θα αποκτήσει η Κύπρος σε μια ενδεχόμενη, θετική κατάληξη των συνομιλιών. Το κυπριακό διαθέτει τα δικά του συμπαγή στερεότυπα: οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η επίλυση είναι υπόθεση του ΟΗΕ, των μεσολαβητών και των απεσταλμένων. Αυτά, ως ένα βαθμό, βοηθούν. Το κλειδί, ωστόσο, βρίσκεται στη δική μας συμμετοχή, στη θέλησή μας να καταστήσουμε τη διαδικασία της επίλυσης κτήμα των πολλών, υπόθεση του ενεργού πολίτη που συμμετέχει, παρεμβαίνει, δημιουργεί.

5. Η διάσταση της ταυτότητας. Η Κύπρος διαθέτει πλούτο από διαφορετικές πολιτιστικές μορφές και διαδρομές. Κάθε κοινότητα διαθέτει τη δική της πολιτιστική σφραγίδα και αυτό αποτελεί έναν πλούτο που ενισχύει την πολυπολιστική της διάσταση. Τα στοιχεία έχουν προκύψει από διαφορετικές διαδρομές, επιρροές, και όλα μαζί, και ξεχωριστά, επηρεάζουν και χαρακτηρίζουν την πορεία μας. Είναι λ.χ. ένας ουσιώδης πλούτος το γεγονός ότι η κυπριακή διάλεκτος διαθέτει τον Όμηρο στις ρίζες της, ή το γεγονός ότι ο τραγούδι «Τηλλυρκώτισσα διαθέτει μια «οικουμενική» αναγνώριση. Το κοινό ευρωπαϊκό «στοίχημα» αφορά όλους τους κυπρίους: ακμάζουν όσοι οργανώνουν τις κοινωνίες τους για να συμβαδίζουν με την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, την ανάπτυξη, τον εκσυγχρονισμό.