Προεδρικές με επτά πυλώνες

Καθώς οι δραστηριότητεςς γύρω από τις προεδρικές εκλογές στις 28 Ιανουαρίου, διανύουν τις τελευταίες ημέρες τους, τίθεται το αυτονόητο ερώτημα: ποιο είναι το διακύβευμά τους; Ποια είναι η ειδική βαρύτητά τους μπροστά σε όσα η κοινωνία μας έχει ανάγκη;

Στη δική μου κρίση, επτά είναι οι βασικοί πυλώνες μιας τέτοιας δραστηριότητας:

1. Το κυπριακό. Το 2018 θα αποδειχθεί χρονιά καταλύτης για κάθε σενάριο. Είτε να τεθούν τα θεμέλια για μια πρόοδο και ολοκλήρωση της προσπάθειας για επίλυση, είτε όλα θα οδηγηθούν σε μια εκτός ελέγχου πορεία. Η κοινή λογική λέει ότι το υλικό που οδηγεί σε επίλυση είναι «κλειδωμένο» στα έξι κεφάλαια που ετοίμασε ο ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες στον επίλογο των συνομιλιών στο Κρανς Μοντάνα στις 6 Ιουλίου 2017. Από την αποφασιστικότητα που θα επιδείξει και η ε/κ πλευρά εξαρτώνται πολλά. Η επιτυχία και η αποτυχία βρίσκονται μιαν ακτίνα δρόμο. Ως πακέτο «τα έξι κεφάλαια Γκουτέρες» χρειάζεται να τύχουν μιας τελικής διαπραγμάτευσης και, εκτιμώ, ότι αυτό το υλικό μπορεί να εκφράσει έναν βιώσιμο, λειτουργικό, αμοιβαίως αποδεκτό συμβιβασμό. Η ειδική αντιπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο Ελίζαμπεθ Σπέχαρ δήλωσε στις 18 Ιανουαρίου ότι «ο ΟΗΕ παραμένει έτοιμος να στηρίξει τις πλευρές, αν επιστρέψουν από κοινού σε εμάς και ζητήσουν να τους υποστηρίξουμε στην ανανεωμένη διαδικασία τους, με την προαπαιτούμενη πολιτική βούληση».
2. Στη διάρκεια της προεκλογικής μάχης τέθηκε μετ’ επιτάσεως η σκέψη για μια «νέα στρατηγική» στο κυπριακό. Αυτή πρακτικά οδηγεί στο να εγκαταλείψουμε τη διαδικασία υπό τον Α. Γκουτέρες και εν συνεχεία να εντείνουμε την προσπάθεια για «πρόκληση κόστους στην Τουρκία». Αυτή  θέση οδηγεί τις συνομιλίες σε «ξαφνικό θάνατο» και το κεκτημένο των συνομιλιών που έχει ήδη παραχθεί σε ακύρωση. Αυτή δεν είναι καθόλου «νέα στρατηγική»: συνιστά μια συνταγή μακρόσυρτης πορείας στην οριστική διχοτόμηση και την εμπέδωση των τετελεσμένων της εισβολής επί του εδάφους. Δεν έχει καμμιά υποστήριξη στο διεθνές πεδίο και απορρίπτεται πλήρως από όλους έχουν ανάμειξη στο κυπριακό, περιλαμβανομένης της μεγάλης πλειοψηφίας των ε/κ, της ελληνικής κυβέρνησης, του ΟΗΕ, ειδικότερα των μελών του ΣΑ, καθώς και όλης της ΕΕ.
3. Επειδή στην πολιτική «παρθενογένεση» δεν υπάρχει, θυμίζω ότι υπήρξαν σοβαρές συγκυρίες στο παρελθόν που έδιναν ισχυρά μέσα για την ταυτόχρονη «πρόκληση κόστους» στην Τουρκία και τη διασύνδεσή του με την επίλυση του κυπριακού. Το 2005 η Κύπρος είχει το δικαίωμα του βέτο για να συμφωνήσει με την έναρξη, ή όχι, των ενταξιακών συνομιλιών με την Τουρκία και ο τότε πρόεδρος Παπαδόπουλος πέταξε στον κάλαθο των αχρήστων την ισχυρότερη στιγμή της  Κύπρου μετά την εισβολή. Ζήτησε αντί προσπάθειας για την επίλυση (με αποχώρηση κατοχικού στρατού, με θεμελιώδεις ελευθερίες), το πρωτόκολλο της Άγκυρας!
4. Κρίσιμο εκλογικό θέμα, που δυστυχώς δεν συζητήθηκε στην εκλογική διαμάχη, αφορά το κεντρικό θέμα της θέσης της Κύπρου στην ΕΕ. Με άλλα λόγια πώς η Κύπρος θέλει να λάβει μέρος στις ευρωπαϊκές εξελίξεις και πως μπορεί να ενισχύσει τη θέση της στις αλλαγές που συντελούνται στο εσωτερικό σκηνικό της ΕΕ. Οι τρεις πυλώνες που θέτει το σχέδιο του προέδρου Γιούνκερ για την αυριανή ΕΕ, μάς αφορούν απολύτως: ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, δημιουργία Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου , υπουργός οικονομικών της ευρωζώνης, βήματα προόδου στην εξωτερική και αμυντική πολιτική.
5. Στα ζητήματα εσωτερικής πολιτικής το προεκλογικό τοπίο δεν προσέφερε το βήμα για να ακούσουμε σημαντικές ειδήσεις. Τα μεγάλα ζητήματα χρειάζονται απαντήσεις και όχι εύκολες καταγραφές του μεγέθους τους. Όπως η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης. Όπως η ισχυροποίηση ημικρατικών οργανισμών με την CYTA  να προοδεύει περαιτέρω με την πολιτική της μερικής μετοχοποίησης. Όπως η εκτεταμένη αξιοποίηση της κρατικής/χαλίτικης γης για αναπτυξιακούς σκοπούς. Όπως η αποκέντρωση εξουσίας από το κεντρικό επίπεδο στο πιο κάτω επίπεδο σε ολο το εύρος της κρατικής μηχανής. Όπως η ψηφιακή πολιτική και η ηλεκτρονική διακυβέρνηση.
6. Θεωρώ ότι η Κύπρος για δεκαετίες ανάπτυξε ένα ασύντακτο σύστημα μισθών, παροχών και επιδομάτων στο δημόσιο τομέα που έχει δημιουργήσει έναν απίστευτης έκτασης μηχανισμό από στρεβλώσεις και ανισότητες. Λοιπόν, αυτό συνιστά ένα κορυφαίο στοίχημα για κάθε φορέα που ενδιαφέρεται για την περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη, τη μείωση των ανισοτήτων και την ενίσχυση των πιο αδύνατων μελών της κοινωνίας μας. Αυτό δεν γίνεται με ευχολόγια, ούτε με επίκληση ιδεολογημάτων αλλά με καλά σχεδιασμένη πολιτική που θα εξισορροπεί ανισότητες και θα προωθεί την κοινωνική συνοχή προβάλλοντας ένα σχέδιο για την κοινωνική ισορροπία.
7. Η συμμετοχή στην εκλογική διαπάλη και στην ψηφοφορία είναι σημαντική. Πολλοί εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για όσα δεν τους αρέσουν με την αποχή και τη σιωπή. Αυτή η συνταγή ήταν και παραμένει μια ιδιαιτέρως αρνητική στάση. Η συμμετοχή μας στην ΕΕ και οι προκλήσεις της σημερινής εποχής καθορίζουν την έκταση, και κυρίως, την ποιότητα των μεταρρυθμίσεων που χρειάζεται να γίνουν στο κράτος και στη διαμόρφωση ενός δικού μας  οικονομικού μοντέλου. Είναι πολύ σημαντικό πως η κυπριακή οικονομία βγήκε από την επιτήρηση της «τρόικας» και κατακτά νέους δείκτες οικονομικής ανάπτυξης κοντά στο 4%. Αυτό, αν και σημαντικό, δεν είναι το πλήρες: χρειάζόμαστε μια δική μας αναπτυξιακή στρατηγική, που θα αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματα της έως τώρα διαδρομής μας και η οποία θα αφήσει στο παρελθόν όλα όσα μάς οδήγησαν στο χείλος του γκρεμού το 2013. Δύσκολος στόχος. Η καθαρή συνεννόηση με την πραγματική οικονομία, η τόλμη να αφήσουμε πίσω τη συντεχνιακή νοοτροπία στη διαχείριση της οικονομίας, η γνώση του διεθνούς περιβάλλοντος,  η συστηματική προσπάθεια, συνιστούν το κλειδί για μια σχεδιασμένη πολιτική μεταρρυθμίσεων μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Λάρκος Λάρκου