Ρητορική παρά πόδας. «Να ποσπάζεται»;
Παραλογισμός ή όχι, η ουσία είναι απολύτως κυπριακή. Ενώ η Τζέιν Χολ Λούτ, έκτακτη απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ για το κυπριακό, κάνει τον πρώτο κύκλο των επαφών της, η ατμόσφαιρα στην ε/κ κοινότητα εμφανίζει σοβαρές αναταράξεις.
Επίλυση σημαίνει να φύγουν τα τουρκικά στρατεύματα, να γυρίσει σελίδα η Κύπρος, άρα πώς εξηγείται το γεγονός πώς κάθε φορά που έχουμε εξελίξεις, αυξάνεται η ένταση των επιθέτων από την πλευρά εκείνων των δυνάμεων που διαφωνούν με την ομοσπονδιακή λύση;
Στη δική μου κρίση, αυτό δεν έπρεπε να συμβαίνει καθώς η ε/κ κοινή γνώμη έπρεπε να βρίσκεται εκατόν βήματα μπροστά από κάθε άλλον ενδιαφερόμενο στην κάθε προσπάθεια για την αναζήτηση λύσης.
Η κατοχή εμάς αφορά, και η απαλλαγή από αυτήν, επίσης.
Το τελευταίο διάστημα και εξ αφορμής της επίσκεψης Λουτ, βλέπω την επιστροφή -για ακόμα μια φορά- στην ρητορική των επιθετικών χαρακτηρισμών και στη λογική της περιχαράκωσης των «παρατάξεων» με τα επίθετα παρά πόδας. Η χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης επέφερε τη δυνατότητα στον κάθε ένα να εκφράζει αυτό που διαθέτει.
Το παράδειγμα με την απειλή κατά της ζωής του δημοσιογράφου Κ. Κωνσταντίνου της εφημερίδας «Πολίτης» είναι χαρακτηριστικό στοιχείο μιας νοοτροπίας η οποία είναι γνωστή από παλαιότερες περιόδους στην εξέλιξη του κυπριακού. Στις κατά καιρούς προσπάθειες για επίλυση του κυπριακού υπήρξαν εντάσεις ή αντιπαραθέσεις. Αυτό είναι μέρος του θεμιτού παιχνιδιόύ, η επίλυση είναι ένα πολύπλοκο θέμα και γι’ αυτό προκαλεί την έντονη δημόσια συζήτηση. Από αυτό το σημείο μέχρι τη δημόσια «ευχή» σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης του τύπου «να βρεθεί κάποιος να του φυτέψει (του Κ. Κωνσταντίνου) μια στο κεφάλι να ποσπάζεται. Τούρκος με όλη τη σημασία της λέξης», η απόσταση είναι απίστευτα παράλογη.
Από το 2004 η δημόσια συζήτηση άλλαξε ποιότητα, μέγεθος και επίπεδο. Οργανωμένα και με επιλεγμένες κινήσεις πήρε εκρηκτικές διαστάσεις. Αυτός ο λόγος διατηρεί ένα μέρος της οξύτητάς του. Προφανώς όσοι τον συντηρούν δείχνουν πως στερούνται επιχειρημάτων, τα ουσιαστικά τους είναι λίγα γι’ αυτό καταφεύγουν στα επίθετα. Καλύπτουν έτσι μια εμφανή γύμνια από προτάσεις ικανές να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα και να κινητοποιήσουν το διεθνή παράγοντα με στόχο την ελεύθερη Κύπρο.
Η ευρωπαϊκή διάσταση του ζητήματος έχει εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον για την περίπτωση της Κύπρου. Η Vera Jourova, Επίτροπος αρμόδια για θέματα δικαιοσύνης, καταναλωτών και ισότητας των φύλων, εξήγησε στις Βρυξέλλες στις 19 Ιανουαρίου 2018 τον Κώδικα Δεοντολογίας:
«Το διαδίκτυο πρέπει να είναι ασφαλές, απαλλαγμένο από παράνομη ρητορική μίσους, χωρίς ξενοφοβικό και ρατσιστικό περιεχόμενο. Ο κώδικας δεοντολογίας αποδεικνύεται τώρα ότι είναι ένα επιτυχημένο εργαλείο για τη γρήγορη και αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου. Αυτό δείχνει ότι, αν υπάρχει στενή συνεργασία μεταξύ των επιχειρήσεων τεχνολογίας, της κοινωνίας των πολιτών και των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, μπορούμε να επιτύχουμε αποτελέσματα και, παράλληλα, να διαφυλάξουμε την ελευθερία του λόγου».
Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι η πιο πάνω δήλωση στηρίζεται σε πολιτική «απόφαση-πλαίσιο» που έχει υιοθετήσει η ΕΕ. Η απόφαση αυτή αναφερόμενη στη μάχη για την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας «ποινικοποιεί τη δημόσια υποκίνηση πράξεων βίας ή μίσους που στρέφονται κατά ομάδας προσώπων ή μέλους τέτοιας ομάδας που προσδιορίζεται βάσει της φυλής, του χρώματος, της θρησκείας, των γενεαλογικών καταβολών ή της εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής. Η ρητορική μίσους, όπως ορίζεται στην εν λόγω απόφαση-πλαίσιο, συνιστά ποινικό αδίκημα και όταν συμβαίνει στο διαδίκτυο».
Οι κυπριακές αρχές έχουν μιαν επιπρόσθετη αποστολή στο πλαίσιο της συμμετοχής μας στην Ευρωπαϊκή οικογένεια. Έχουν την ευθύνη να προστατεύουν τους κύπριους πολίτες και να αξιοποιούν τα εργαλεία που τους παρέχει η ευρωπαϊκή νομολογία σχετική με την καταπολέμηση της ρητορικής του μίσους στο διαδίκτυο και αλλού.
Γι’ αυτό Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέχει στα κράτη μέλη την ισχυρή ευθύνη για αποτελεσματική δράση. Έχουν καθήκοντα όπως τα οριοθετεί με το κείμενο της 19ης Ιανουαρίου. Ως εξής:
«ο κώδικας δεοντολογίας συμπληρώνει τη νομοθεσία για την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, η οποία απαιτεί την αποτελεσματική δίωξη όσων διαπράττουν αδικήματα παράνομης ρητορικής μίσους —είτε μέσω διαδικτύου είτε εκτός διαδικτύου».
Με βάση την ευρωπαϊκή νομολογία οι νομικές αρχές της Κύπρου έχουν την ευθύνη να ερευνούν και να παρεμβαίνουν, όπου απαιτείται «δίωξη όσων διαπράττουν αδικήματα παράνομης ρητορικής μίσους είτε μέσω διαδικτύου είτε εκτός διαδικτύου», αλλιώς σημαίνει πως η ευρωπαϊκή νομολογία δεν τηρείται με την ευθύνη να ανήκει στην ιεραρχία της νομικής εξουσίας στο νησί.
Είναι σημαντικό πως ο δημοσιογράφος Κ. Κωνσταντίνου απευθύνθηκε στις αστυνομικές αρχές, οι οποίες ήδη ερευνούν το ζήτημα. Ασφαλώς αυτό από μόνο του δεν λύνει το ζήτημα: η γενική εισαγγελεία έχει μιαν επιπρόσθετη ευθύνη να δημιουργήσει δυνατότητες και να αποκτήσει τα μέσα, αυτά που να οδηγούν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της ρητορικής του μίσους όπως ορίζεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Λάρκος Λάρκου