Ρωσσοτούρκικο ταγκό με την ενέργεια

Η αναθέρμανση της ρωσοτουρκικής προσέγγισης αποκτά ολόνα και περισσότερη ύλη. Η πρώτη συνάντηση Πούτιν-Ερτογάν στην Αγία Πετρούπολη στις 9 Αυγούστου έδειξε πως και οι δύο πλευρές επιθυμούν την ανάπτυξη των σχέσεών τους και έχουν ως προτεραιότητά τους να ξεπεράσουν τις πρόσφατες περιπέτειες μετά την κατάρριψη ρωσικού πολεμικού αεροπλάνου από την τουρκική αεροπορία στις 24 Νοεμβρίου 2015. Σε δηλώσεις μετά τη συνάντηση ο Β. Πούτιν δήλωσε ότι «προτεραιότητα της Ρωσίας είναι να επιστρέψουν οι σχέσεις των δύο χωρών στα προ της κρίσης επίπεδα. Οι δύο χώρες έχουν κάθε δυνατότητα να αποκαταστήσουν τη μεταξύ τους συνεργασία. Θέλουμε την πλήρη αποκατάσταση των σχέσεων με την Τουρκία και θα το πράξουμε». Υπογράμμισε ότι «το πιο σημαντικό σημείο είναι οι κοινά ενεργειακά προγράμματα. Χρειάζεται να ενδυναμώσουμε τα πολιτικά βήματα, ώστε να υλοποιήσουμε τα έργα. Η τουρκική πλευρά έχει κάνει σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή».

Από την πλευρά του, ο τούρκος πρόεδρος Τ. Ερτογάν σημείωσε «ότι Ρωσία και Τουρκία μπορούν να οικοδομήσουν ξανά τη μεταξύ τους σχέση και να την επεκτείνουν» και πρόσθεσε «ότι ελήφθησαν αποφάσεις για την αποκατάσταση των οικονομικών και πολιτικών σχέσεων των δύο χωρών. Είμαστε αποφασισμένοι να ομαλοποιήσουμε τις μεταξύ μας σχέσεις. Τουρκία και Ρωσία να επαναβεβαιώσουμε το στόχο των 100 δις για τις ετήσιες εμπορικές μας συναλλαγές. Φτάσαμε στα 35 δις στις διμερείς εμπορικές σχέσεις, ο αριθμός έπεσε στα 27 δις το τελεταίο διάστημα. Είμαστε αποφασισμένοι να αυξήσουμε τον αριθμό στα 100 δις».

Στις 5 Σεπτεμβρίου 2016 Πούτιν και Ερτογάν τα είπαν ξανά σε κινέζικο έδαφος στο πλαίσιο της συνάντησης των G20, προετοιμάζοντας παράλληλα τα επόμενα, πιο σημαντικά βήματα. Έτσι στις 10 Οκτωβρίου 2016, σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ στο «Βήμα», «Μόσχα και Άγκυρα υπέγραψαν συμφωνία για τον αγωγό φυσικού αερίου Turkstream στο πλαίσιο της επίσκεψης του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Κωνσταντινούπολη όπου ήλθε ενώπιος ενωπίω με τον Ταγίπ Ερντογάν, με αμφότερους τους δύο ηγέτες να εκφράζουν βούληση για ολοκλήρωση της διαδικασίας ομαλοποίησης των ρωσοτουρκικών σχέσεων. Πριν την κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν Πούτιν και Ερντογάν, οι υπουργοί Ενέργειας των δύο χωρών Μπεράτ ‘Αλμπαιράκ και Αλεξάντερ Νόβακ υπέγραψαν, όπως ανακοινώθηκε, τη συμφωνία για τον αγωγό φυσικού αερίου Turkstream.

Μιλώντας για τον Turkstream, ο Ερντογάν ανέφερε ότι «συμφωνήσαμε ώστε να επισπευστεί η διαδικασία, γεγονός που φάνηκε και με την υπογραφή που έβαλαν οι δύο υπουργοί Ενέργειας». Ο Βλαντιμίρ Πούτιν με τη σειρά του δήλωσε ότι ισχύει η συμφωνία που είχαν υπογράψει οι δύο χώρες και τόνισε ότι η ρωσική πλευρά δέχθηκε το τουρκικό αίτημα για έκπτωση στην τιμή του φυσικού αερίου». Στην ίδια πολιτική συζήτηση, σύμφωνα με την «Χουρριέτ» στις 11 Οκτωβρίου 2016, «η πρώτη γραμμή φυσικού αερίου θα φτάσει στους τούρκους καταναλωτές, η δεύτερη στην Ευρώπη. Και οι δύο γραμμές θα ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του 2019».

Ο Τ. Ερτογάν σημείωσε ότι «είναι απόλυτη η πίστη μου στο ότι θα συνεχιστεί με ταχείς ρυθμούς η ομαλοποίηση των τουρκορωσικών σχέσεων», και έκανε λόγο για σχέσεις που περιλαμβάνουν την αμυντική βιομηχανία, την πολιτική, την οικονομία, το εμπόριο, τον τουρισμό και τον πολιτισμό. Ανακοίνωσε μάλιστα ότι περί τα τέλη του έτους ή στις αρχές του επόμενου έτους θα πραγματοποιηθεί το διμερές Συμβούλιο Υψηλού Επιπέδου. Ανακοίνωσε επίσης ότι η μεικτή Ρωσοτουρκική Οικονομική Επιτροπή θα συνεδριάσει στο περιθώριο της Συνόδου του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ενέργειας στην Κ/πολη. Είπε ότι συζήτησε διεξοδικά με τον πρόεδρο της Ρωσίας το ζήτημα της Συρίας, καθώς και τις επιχειρήσεις των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στο συριακό έδαφος. «Εξετάσαμε τη συνεργασία που μπορούμε να κάνουμε, ιδιαίτερα στο θέμα της αποστολής ανθρωπιστικής βοήθειας στο Χαλέπι… ο Τούρκος πρόεδρος είπε επίσης ότι στο πλαίσιο αυτό, θα συνεργαστούν τα υπουργεία Εξωτερικών, η στρατιωτική ηγεσία και οι υπηρεσίες πληροφοριών των δύο χωρών» (εφ/δα Το Βήμα, 11/10/16). Αναφερόμενος στην κατασκευή πυρηνικού σταθμού στο Άκογιου της Μερσίνας που κέρδισε η ρωσική εταιρεία Rosatom με αξία τα 20 δις δολάρια, ο Τ. Ερντογάν δήλωσε «πως συμφωνήθηκε να επισπευστεί η διαδικασία» (Βήμα, ό.π).

Οι πιο πάνω ειδήσεις, στο σύνολό τους δείχνουν ότι έχει ξεπεραστεί η πρόσφατη ένταση στις σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας, και, πώς οι δύο ηγέτες με άλλη ένταση επαναοικοδομούν και μεγεθύνουν το εύρος μιας ανανεωμένης και πληρέστερης συνεργασίας προς αμοιβαίο όφελος-λ.χ Turkstream με ρωσικό φυσικό αέριο στην Τουρκία, πυρηνικός σταθμός στο Άκογιου με ρωσική τεχνογνωσία. Η φράση Πούτιν στις 9 Αυγούστου ότι «το πιο σημαντικό σημείο είναι οι κοινά ενεργειακά προγράμματα, χρειάζεται να ενδυναμώσουμε τα πολιτικά βήματα, ώστε να υλοποιήσουμε τα έργα» δικαιώνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς.

Αυτό το εύρος της αλλαγής θα σφραγίσει τις σχέσεις των δύο χωρών και τις συνέργειες Πούτιν-Ερτογάν στα κύρια σημεία της ρωσοτουρκικής σχέσης, παρά τις σημαντικές διαφορές τους σχετικά με το συριακό. Αυτή η εξέλιξη έδωσε την ευχέρεια στον Τ. Ερτογάν να καλέσει τον τ/κ ηγέτη Μ. Ακιντζί στην Κ/πολη και στον Β. Πούτιν τη δυνατότητα για μια φιλική συνάντηση μαζί του. Η επιλογή Πούτιν αντανακλά κάτι περισσότερο από μια φιλική χειρονομία προς τον Τ. Ερτογάν. Πρακτικά συνιστά μια κίνηση μέσα από την οποία μπορεί κάποιος να δει πτυχές από εξελίξεις στην Κύπρο, στην περίπτωση που οι συνομιλίες για την επίλυση του κυπριακού οδηγηθούν σε αδιέξοδο.