Σφραγίδα Ομπάμα στο μήνυμα της Αβάνας

Δύο μεγάλες ειδήσεις φέρουν την σφραγίδα Μπαράκ Ομπάμα. Η νέα σε σελίδα στις σχέσεις ΗΠΑ-Κούβας και η συμφωνία των «έξι» γύρω από το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Στις 14 Αυγούστου 2015 μετά από σχετική τελετή στην Αβάνα, η αμερικανική σημεία υψώθηκε στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Κούβα στην παρουσία του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Τ. Κέρι. Πέρασαν 54 χρόνια. Το 1961 οι σχέσεις των δύο χωρών έφτασαν στο τέλος και ο Ψυχρός Πόλεμος οδήγησε σε ακατανόητες, με τα σημερινά κριτήρια, αποφάσεις.

Ο αμερικανός ΥΠΕΞ Τ. Κέρι σε σύντομη ομιλία του στην Αβάνα είπε ότι «παραμένουμε πεπεισμένοι πως ο λαός της Κούβας θα ωφεληθεί περισσότερο από μια αυθεντική δημοκρατία, όπου οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να επιλέγουν τους ηγέτες τους, να εκφράζουν τις ιδέες τους και να ασκούν τη θρησκευτική τους πίστη».

Στις 14 Ιουλίου 2015 οι «Έξι» (ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Γερμανία, Κίνα, Μ. Βρετανία, συν ΕΕ) και το Ιράν έφτασαν σε συμφωνία με την οποία περιορίζεται η φιλοδοξία του Ιράν να κατακτήσει ένα ανώτερο επίπεδο πυρηνικής ισχύος, με αντάλλαγμα την άρση των κυρώσεων που επέβαλαν στην Τεχεράνη το ΣΑ του ΟΗΕ και οι ΗΠΑ. Η πολιτική διαμάχη έρχεται από το παρελθόν (1979) και την εποχή Χομεϊνί (52 αμερικανοί όμηροι στην αμερικάνικη πρεσβεία στην Τεχεράνη για 444 ημέρες). Σήμερα η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν αλλάζει τις ισορροπίες ισχύος σε ολόκληρη την Μ. Ανατολή. Από τις εντάσεις και την μόνιμη καχυποψία, στην αλλαγή σελίδας που οδηγεί σε ένταξη του Ιράν σε μια πιο σύγχρονη διπλωματική πρακτική η οποία υπόσχεται περισσότερα.

Θεωρώ ότι αυτές οι δύο μεγάλες αλλαγές έχουν τη σφραγίδα της πολιτικής Ομπάμα. Πώς;

1. Αγνόησε τους θερμοκέφαλους, αντιμετώπησε με θάρρος εκείνους στις ΗΠΑ που τρέφονται από τις παλαιές έριδες. Μίλησε, σχεδίασε, πέτυχε. Υπερασπίζεται μια καλύτερη κατάσταση πραγμάτων σε δύο θέματα με παγκόσμια, πραγματική και συμβολική, αξία.

2. Αν και πρωταγωνίστησε ο Ομπάμα και στις δύο περιπτώσεις, δεν ενήργησε μόνος. Ζήτησε τη διεθνή στήριξη (στο Ιράν με ΕΕ, Ρωσία, Γαλλία, Γερμανία, Κίνα, Μ. Βρετανία) και στο Κουβανικό μαζί με τον Πάπα Φραγκίσκο και τον Καναδά. Αυτό δείχνει μια νέα αντίληψη στις διεθνείς σχέσεις που μπορεί να αποδώσει περισσότερα και πιο χειροπιαστά αποτελέσματα. Συνεργασία, κατανομή ρόλων, συλλογική διαχείριση ενός επιτυχούς διπλωματικού συμφώνου.

3. Ο Ομπάμα, και μόνο για αυτές τις δύο επιτυχίες θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένας σημαντικός αμερικανός πρόεδρος. Θα προσέθετε πολλούς πόντους στη 8ετή θητεία του, αν άλλαζε το ρου των πραγμάτων στο μεσανατολικό. Η προσπάθεια Κέρι στο μεσανατολικό απέτυχε -έντεκα ταξίδια Κέρι σε ένα χρόνο (2013-2014), μηδέν συνομιλίες ανάμεσα σε Νετανιάχου-Αμπάς από τον Απρίλιο του 2014. Η αποτυχία συνιστά μια πιθανή υπενθύμηση του ιστορικού πλαισίου στις σχέσεις ΗΠΑ-Ισραήλ. Αυτό το πλαίσιο ενίοτε «εκδικείται»: σήμερα η κυβέρνηση του Ισραήλ ηγείται του αγώνα για ακύρωση της συμφωνίας της 14ης Ιουλίου με το Ιράν σε ανοικτή συνεργασία με το Ρεπουπλικανικό Κόμμα…

4. Το μείζον: ο Ομπάμα πέτυχε δύο μεγάλης σημασίας διπλωματικές νίκες. Του ανήκει ένα σημαντικό μέρος της πολιτικής αλλαγής σε δύο σημεία του πλανήτη με σημειολογικές αναφορές σε παγκόσμια και περιφερειακά ζητήματα. Έπαινος ανήκει και σε όλους τους άλλους που δούλεψαν εντατικά έχοντας τον ίδιο στόχο: την αλλαγή και την κανονικότητα στις διεθνείς σχέσεις. Στους προέδρους Χ. Ρουχάνι στο Ιράν και Ρ. Κάστρο στην Κούβα. Το ταγκό ήταν κανονικό. Για δύο. Στη συνέχεια μπορεί να είναι πλήρες για όσους έλαβαν το μήνυμα της Αβάνας…