“Σήματα” Κριμαίας στην Κύπρο

Η ιστορία με την Κριμαία λέει μια μεγάλη αλήθεια: ότι δεν αλλάζουν έτσι τα σύνορα ανάμεσα σε γειτονικά κράτη, ότι ο διάλογος είναι η καλύτερη οδός στην αναζήτηση λύσεων και όχι η χρήση στρατιωτικής βίας είτε συγκαλυμμένης, είτε ασυγκάλυπτης. Η διεθνής κοινωνία έχει αποδεχθεί ορισμένους κανόνες, ο ΟΗΕ αποτελεί ένα πραγματικό φόρουμ για συνεννοήσεις και οι διμερείς ή πολυμερείς επαφές προτείνουν επίσης ένα καλό κανάλι για να αναζητούνται πραγματικοί συμβιβασμοί.

Η Ρωσία πετυχαίνει μια ανατροπή συνόρων, την πρώτη αυτή του είδους στην μεταψυχροπολεμική περίοδο. Αυτή η εξέλιξη προφανώς θα θέσει σε άλλο επίπεδο τις σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση και αυτό θα προκαλέσει ντόμινο εξελίξεων και σε άλλα σημεία του πλανήτη όπως είναι η Συρία, η Ανατολική Ευρώπη, η Βαλτική Ζώνη και η Μαύρη Θάλασσα.

Η ΕΕ με συλλογικό τρόπο λαμβάνει μέτρα και κυρώσεις κατά της Μόσχας κρίνοντας το δημοψήφισμα «παράνομο και αθέμιτο, αντίθετο με το ουκρανικό σύνταγμα και το διεθνές δίκαιο» σύμφωνα με δηλώσεις των προέδρων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Χέρμαν βαν Ρομπάι και Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο. Στις 6 Μαρτίου στην έκτακτη Συνόδο Κορυφής της ΕΕ αποφασίστηκε η επιβολή στοχευμένων κυρώσεων εάν η Ρωσία δεν δεσμευθεί για την ταχεία αποκλιμάκωση της έντασης.

Η Κύπρος έχει ειδικό καθήκον να συνεργαστεί με πληρότητα με τους ευρωπαίους εταίρους της και ως ένα συνεπές μέλος της Ένωσης να ευθυγραμμιστεί με τις συλλογικές αποφάσεις αλλά και ως ένα παράδειγμα κράτους που υφίσταται τις συνέπειες από την τουρκική εισβολή. Η Κύπρος δείχνει με έργα τι σημαίνει παράβαση του διεθνούς δικαίου, αυθαιρεσία στην ερμηνεία συνθηκών και κανόνων διεθνούς συμπεριφοράς, ανατροπή της κατάστασης πραγμάτων με τη χρήση στρατιωτικής βίας.

Προφανώς το αποτέλεσμα από το δημοψήφισμα στις 16 Μαρτίου αποτελεί το εργαλείο για να προχωρήσει η προσάρτιση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία, καθώς η Ρωσία θα το χρησιμοποιεί ως το «αποδεικτικό» στοιχείο της πολιτικής της απόφασης για αλλαγή συνόρων. Πάνω σε αυτή τη βάση, ή σε αντάλλαγμα αυτής της βάσης, η Ουκρανία θα αποκτήσει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε νέα διευθέτηση της δυτικής πολιτικής της με ανανέωση των δεσμών της με την ΕΕ σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο και σε πιο άμεσο επίπεδο με το ΔΝΤ καθώς η επιβίωση της οικονομίας της είναι το πιο άμεσο καθήκον της ενδιάμεσης κυβέρνησης στο Κίεβο.

Η διεθνής σκηνή θα αλλάξει ποιότητα και κλίμα. Η καχυποψία θα επανακάμψει στην κρίσιμης σημασίας σχέση Δύσης-Ανατολής, τα κίνητρα θα αναλύονται σε πιο πολύπλοκη διαδικασία και η κρίση στη Συρία θα αποκτήσει πιο επιθετικό χαρακτήρα καθώς η Ουάσιγκτον θα αναπροσαρμόσει την πολιτική της με αποδεχόμενη πλέον ισότιμο «επιδιαιτητικό» ρόλο στη Μόσχα. Οι διεθνείς σχέσεις αποκτούν νέες προτεραιότητες.

Η Κύπρος μπορεί να αναλύσει τα πράγματα πάνω σε δύο τρόπους:

1. Η EE αναζητά ένα νέο σχεδιασμό γύρω από τους αγωγούς ενέργειας και ο δίαυλος Ρωσία-Ουκρανία δεν μπορεί να είναι η μόνη οδός για την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη. Η αναζήτηση σε μακροπρόθεσμο επίπεδο εναλλακτικών οδών για την ενέργεια, είναι ένα στοιχείο που διασυνδέεται με την Κύπρο και την μεταφορά φυσικού αερίου από την Α. Μεσόγειο σε χώρες της ΕΕ. Αυτό το στοιχείο είναι απολύτως ωφέλιμο για την Κύπρο καθώς ισχυροποιεί την γεωπολιτική αξία της νήσου σε μια περίοδο ανακατατάξεων.

2. Ο δεύτερος τρόπος πάει τα πράγματα πολύ πέραν από το κυπριακό φυσικό αέριο. Η αστάθεια στις διεθνείς σχέσεις, το απρόβλεπτο είναι ένας κοινός τόπος στις παγκόσμιες εξελίξεις, συνεπώς το κυπριακό επηρεάζεται από άλλες διεργασίες και πιθανώς ως ένα ανοικτό διεθνές ζήτημα να πηγαίνει πιο κάτω στη διεθνή ατζέντα. Αν μένουμε αδρανείς, κάθε φορά θα κάνουμε τις σχετικές διαπιστώσεις αλλά η πραγματικότητα θα μας πιέζει περαιτέρω. Σε κάθε περίπτωση η Κύπρος χρειάζεται να βγει έξω από τον φαύλο κύκλο της αστάθειας και του απρόβλεπτου και να καταστήσει την επίλυση του κυπριακού ως την αναγκαία συνεκτική συνθήκη που θα επιτρέψει στη Λευκωσία να αξιοποιήσει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα.