Σόκ και “κούρεμα” στην Κύπρο
Η χρόνος αποδείχθη καταλυτικά αρνητικός σε σχέση με αίτημα της Κύπρου για βοήθεια από την ευρωζώνη. Για δύο χρόνια η Κύπρος βρίσκεται εκτός αγορών. Η διαδικασία κινήθηκε αργά, η αίτηση κατατέθηκε στις 25 Ιουνίου 2012. Από εκεί και πέρα για μήνες η Λευκωσία κωλυσιεργούσε, είτε συζητώντας προσχηματικά με τη Μόσχα, είτε αγοράζοντας χρόνο για να μην υπογράφει μνημόνιο μέχρι τις προεδρικές Εκλογές στις 17 Φεβρουαρίου 2013. Εάν γίνονταν οι κατάλληλες προεργασίες, το θέμα της Κύπρου μπορούσε να συζητηθεί στις 12 Νοεμβρίου, ήταν στην ατζέντα μαζί με την Ισπανία. Η Κύπρος αρνήθηκε την έγκαιρη διαπραγμάτευση, ακολουθούσε ακατανόητη τακτική και τελικά έμεινε μόνη. Μικρή και μόνη, είναι ένα δύσκολο, ενίοτε εκρηκτικό μείγμα. Εντωμεταξύ οι συσχετισμοί άλλαξαν. Ο Γιούγκερ αποχώρησε από τη θέση του Προέδρου του Eurogroup και στη θέση του μπήκε ένας άχρωμος τεχνοκράτης με ανεπαρκή αντίληψη του πολιτικού πλαισίου, φίλος της γερμανικής αντίληψης για την «επίλυση» προβλημάτων. Αυτό επέτρεψε να βγουν στην επιφάνεια παλαιές κόντρες με νέα συσκευασία: η Γερμανία να «καθαρίσει» το σκηνικό με τους «ρώσους ολιγάρχες», ενώ έθεσε στη συζήτηση θέμα για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος. Ελάχιστα κατανοητή είναι η αδράνεια της Επιτροπής μπροστά στη γερμανική στροφή και την ανάλυση που τη συνδέει με παλαιότερες ιστορικές εμπειρίες ανάμεσα στις δύο χώρες και τις σημερινές προεκλογικές κόντρες στη Γερμανία.
Η κυριαρχία της «σχολής» Σόιμπλε φαίνεται να οδήγησε το Βερολίνο στο «μονόδρομο» της λύσης που δόθηκε στις 16 Μαρτίου με το διπλό κούρεμα των καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες. Έτσι δόθηκε μια πρωτοφανής και επώδυνη λύση με ισχυρές παρενέργειες στην οικονομική ζωή της Κύπρου, με άγνωστες τις επιπτώσεις και την έκταση της απόφασης στην πραγματική οικονομία καθώς ετοιμάζεται μαζική εκροή καταθέσεων στο εξωτερικό, μαζική υποχώρηση της βιομηχανίας στις υπεράκτιες επιχειρήσεις, (εταιρικός φόρος από 10 σε 12.5%), πλήθος από αντιδράσεις των καταθετών σε όλα τα επίπεδα, ισχυρό πλήγμα κατά της εικόνας της ΕΕ, και ισχυρή υποχώρηση της έννοιας της κοινοτικής αλληλεγγύης στην κυπριακή κοινή γνώμη.
Στο δίλημμα της τελευταίας στιγμής φαίνεται πιο λογικό να έμπαινε στο τραπέζι το ζήτημα της ανταλλαγής του κουρέματος των καταθέσεων –στο μέγιστο δυνατό βαθμό- με εφάπαξ μείωση μισθών, συντάξεων, επιδομάτων ή και εφάπαξ μείωση του 13ου μισθού, καθώς επίσης και της προστασίας των καταθέσεων έως ένα ποσοστό (ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μ. Σούλτς πρότεινε δημόσια την προστασία στις καταθέσεις κάτω από 25 χιλιάδες).
Ο Νομπελίστας οικονομολόγος και Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Οικονομίας Χριστόφορος Πισσαρίδης εξέφρασε την άποψη ότι το μνημόνιο όσο οδυνηρό και να είναι είναι η μόνη ελπίδα να σωθεί η κυπριακή οικονομία, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα ότι «οι πρώτες αντιδράσεις του κοινού και των πολιτικών μας αντιπροσώπων είναι απόλυτα δικαιολογημένες. Είναι άδικο να μας ζητούν να πληρώσουμε για τα λάθη μερικών με τέτοιο τρόπο. Αλλά πρέπει να σκεφτούμε τι εναλλακτική λύση υπάρχει. Κακά τα ψέματα. Αν δεν ψηφιστεί ο νόμος τα επακόλουθα θα είναι πολύ χειρότερα. Οι χρεοκοπήσεις θα είναι πολλές και οι πιο πολλοί Κύπριοι καταθέτες θα τα χάσουν όλα, γιατί οι τράπεζες τους δεν θα ξανανοίξουν. Αυτό θα γίνει τώρα, σε 2-3 μέρες, όχι κάποια αόριστη μέρα στο μέλλον. Η οικονομία μας θα καταρρεύσει», (ΚΥΠΕ, 17 Μαρτίου)
Δεν χωράει αμφιβολία ότι το οικονομικό μοντέλο της Κύπρου παρουσίαζε στρεβλώσεις, αδυναμίες, προβλήματα. Η βίαιη ανατροπή του περικλείει πολύ σοβαρούς κινδύνους για την οικονομία και τους εργαζόμενους. Η μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο, ανθεκτικό, παραγωγικό μοντέλο χρειάζεται χρόνο και σχέδια και μια βάση για να προχωρήσεις!