Στη Γενεύη το θεμελιώδες στοίχημα
Στις 20 Ιουνίου ο Έσπεν Μπαρθ Έϊντε σημείωσε ότι «επιτυχία θα είναι εάν στη Σύνοδο της Ελβετίας τα εμπλεκόμενα μέρη στο Κυπριακό καταφέρουν να καταλήξουν σε μία στρατηγική συμφωνία στα βασικά θέματα, όπως είναι εκείνα της ασφάλειας, των εγγυήσεων, του εδαφικού, του περιουσιακού και της διακυβέρνησης. Ακόμα κι αν επιτευχθεί μια τέτοια στρατηγική συμφωνία, θα χρειαστεί πολλή δουλειά ακόμα σε οικονομικά, νομικά και άλλα ζητήματα».
Ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ χαρακτήρισε «πολύ θετική εξέλιξη» την εκ νέου πραγματοποίηση Συνόδου για το Κυπριακό στο θέρετρο Κρανς Μοντάνα, και τόνισε ότι όλες οι πλευρές, «τουλάχιστον όπως μου έχουν πει προσωπικά», ότι μεταβαίνουν στην Ελβετία με την πρόθεση να καταλήξουν σε λύση. Όμως, θα χρειαστεί σκληρή δουλειά εκεί, καθώς και αρκετός χρόνος». Ο κ. Έϊντε τόνισε ότι «προετοιμαζόμαστε τεχνικά οι συνομιλίες εκεί να κρατήσουν ίσως και εβδομάδες».
Οι δηλώσεις Έιντε χρειάζονται αποκωδικοποίηση, μίλησε, προφανώς ηθελημένα με διπλωματική γλώσσα, καθώς παραμονές της διάσκεψης όλοι φροντίζουν να κρατούν χαμηλούς τόνους. Τι δήλωσε ο νορβηγός διπλωμάτης;
Πρώτο, βασική επιδίωξη για «στρατηγική συμφωνία στα βασικά θέματα». Δηλαδή η κατάληξη σε συμφωνημένο, θεμελιώδες, πλαίσιο λύσης, ικανό να οδηγήσει στη συνέχεια στην παραγωγή συντάγματος. Όπως έγινε στην περίπτωση της Ζυρίχης- Φεβρουάριος 1959, στη συνέχεια στο Λονδίνο και στη συνέχεια ικανός χρόνος για τη σύνταξη συντάγματος. Προφανώς ο Έιντε άφησε έξω κάθε αναφορά στο ενδεχόμενο διεξαγωγής δημοψηφίσματος, καθώς μεταξύ των δύο πραγμάτων που υπαινίσσεται χρειάζεται η έκφραση της ψήφου των πολιτών.
Δεύτερο, θεωρεί « επιτυχία» εάν οι δύο πλευρές καταλήξουν σε συμφωνημένο πλαίσιο στα κρίσιμα θέματα «όπως είναι εκείνα της ασφάλειας, των εγγυήσεων, του εδαφικού, του περιουσιακού και της διακυβέρνησης». Κάνει αναφορά στα θεμελιώδους σημασίας κεφάλαια που ενδιαφέρουν τις δύο κοινότητες στο πιο υψηλό επίπεδο. Αφήνει δύο κεφάλαια εκτός (οικονομία, ΕΕ) καθώς αυτά θεωρούνται κλειστά, ή αν υπάρχουν ελάχιστα κενά θα συμπληρωθούν έχοντας οι δύο ηγέτες υπόψιν τους το συνολικό πακέτο.
Τρίτο, ο Έιντε υπογραμμίζει το αυτονόητο ότι «ακόμα κι αν επιτευχθεί μια τέτοια στρατηγική συμφωνία, θα χρειαστεί πολλή δουλειά ακόμα σε οικονομικά, νομικά και άλλα ζητήματα». Μια ρεαλιστική αποτίμηση της κατάστασης καθώς ζητήματα όπως η οικονομική διάσταση της επίλυσης διαθέτουν διάφορες πτυχές που χρήζουν ειδικής και εντατικής εργασίας.
Τεταρτο, είναι o Έιντε αισιόδοξος ή απαισιόδοξος σχετικά με την αναζήτηση λύσης στη διαδικασία που αρχίζει στις 28 Ιουνίου; Από τη φράση «επιτυχία θα είναι εάν στη Σύνοδο της Ελβετίας τα εμπλεκόμενα μέρη στο Κυπριακό καταφέρουν να καταλήξουν σε μία στρατηγική συμφωνία», φαίνεται το ρεαλιστικό συμπέρασμα ότι όλα είναι πιθανά, «εάν τα εμπλεκόμενα μέρη» καταλήξουν σε μια στρατηγική συμφωνία. Εάν. Άρα, υπάρχουν πιθανότητες, τίποτε δεν βεβαιώνει ότι η Σύνοδος εγγυάται μιαν επιτυχία αλλά και ουδείς αποκλείει εκ των προτέρων μια θεμελιώδη συμφωνία.
Πέμπτο, ο Έιντε δείχνει ευθέως πως η ευθύνη για κάθε σενάριο ανήκει στους ηγέτες, από τους οποίους ζητά να καταβάλουν κάθε προσπάθεια για να φτάσουμε σε «θεμελιώδη συμφωνία». Ο ΟΗΕ δείχνει πως σε περίπτωση αποτυχίας, οι δύο ηγέτες ως ιδιοκτήτες της διαδικασίας, θα έχουν και την ευθύνη να πουν τι θα γίνει παρακάτω, και εάν υπάρχει επόμενη ημέρα, ποια θα είναι, και αν θα είναι, με ή χωρίς, τον ΟΗΕ, με ή χωρίς την ΕΕ. Προτού φτάσουμε σε αυτό, ο Έιντε κρατά το πρώτο σενάριο: οι δύο ηγέτες να εργαστούν εντατικά, η θεμελιώδης συμφωνία είναι εφικτή. Αυτό ακριβώς δείχνει η απόφαση του ΓΓ του ΟΗΕ για σύγκληση της Γενεύης 2-να εξαντλήσουν οι δύο ηγέτες κάθε πιθανότητα για να έρθει η θεμελιώδης συμφωνία.
Λάρκος Λάρκου