Στο στόχαστρο η κοσμικότητα

Οι δημόσιες δηλώσεις λένε πολλά και υπόσχονται περισσότερα στο μέλλον. Σημαντικές ειδήσεις έρχονται από τις δραστηριότητες που καταγράφουν προοδευτικοί οργανισμοί στην τ/κ κοινωνία.  Η απόφαση της «κυβέρνησης» Οζκιουργκούν να κλείσει την Διδασκαλική Ακαδημία «Κεμάλ Αττατούρκ» υπήρξε κεντρικής σημασίας επιλογή. Στόχος της απόφασης είναι να κλείσει αυτή η «εστία» που παράγει εκπαιδευτικούς με κοσμική παιδεία και έτσι να εξαναγκάσει τους αυριανούς, υποψήφιους,  δασκάλους να λαμβάνουν πλέον την εκπαίδευσή τους σε σχολές στην Τουρκία.

Η τ/κ εφημερίδα Ortam στις 17.08.17 γράφει ότι «πολιτικά κόμματα και οργανώσεις οργάνωσαν διαμαρτυρία έξω από τα γραφεία του «υπουργείου Παιδείας» για να καταδικάσουν τις προσπάθειες που επιχειρεί η «κυβέρνηση» και η Τουρκία που έχουν ως στόχο την αλλοίωση της κουλτούρας, της γλώσσας, της θρησκείας και της ταυτότητας της τ/κ κοινότητας».  Οι διαδηλωτές εναπόθεσαν μαύρο στεφάνι στην είσοδο του «υπουργείου», ενώ άνοιξαν πανώ της Συντεχνίας των Δασκάλων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (KTOEOS), που έγραφε «κάτω τα χέρια από την κουλτούρα, τη θρησκεία και την ταυτότητα». Ο ηγέτης της KTOEOS Σελμά Εϊλέμ  είπε ότι «ο νόμος για τις θρησκευτικές υποθέσεις, τα μαθήματα Κορανίου, τα εκπαιδευτικά μαθήματα στο camping στα Δαρδανέλλια, έχουν ως στόχο την αλλοίωση της τ/κ κουλτούρας, της γλώσσας, της θρησκείας, της ταυτότητας και των θεσμών. Δεν θα επιτρέψουμε αυτό να συμβεί».

Ο Σενέρ Ελζίλ, ΓΓ της τ/κ συντεχνίας των τ/κ δασκάλων (KTOS) είπε ότι «παρά τις μεγάλες ελλείψεις στα σχολεία, η κυβέρνηση έδωσε 33 εκ. δολάρια για την κατασκευή τζαμιού με χρήματα που έρχονται από τη Σ. Αραβία με εντολές από την Τουρκία».

Η τ/κ εφημερίδα Afrika στις 18.08.17 γράφει ο συντονιστής για την δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην τουρκική «πρεσβεία» απάντησε στις κριτικές σχετικά με το θέμα της μεταφοράς μαθητών για θρησκευτική κατήχηση στα Δαρδανέλλια ότι «το αεροπλάνο είναι δικό μας. Τα χρήματα δικά μας. Δεν θα σας ερωτήσουμε ποιον να στείλουμε». Ο ηγέτης της KTOEOS Σελμά Εϊλέμ  σχολίασε: «οι εργοδοτούμενοι από την Άγκυρα τα έχουν χαμένα. Έχουν ξεχάσει πού βρίσκονται. Αυτός ο εργοδοτούμενος είναι σε  χώρα  κοσμική, δημοκρατική και μοντέρνα. Μπορεί ασπόνδυλοι πολιτικοί να υπακούουν στις  προσπάθειές σας να μας προσβάλετε, να μας απαξιώνετετε για να ετοιμάζετε την πολιτική της αλλοίωσης.. αλλά εμείς δεν θα το επιτρέψουμε αυτό».

Η τ/κ εφ ημερίδα Detay στις 18.08.17 γράφει ότι ο ΓΓ του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Ασίμ Ίντρις δήλωσε πώς ότι το «υπουργείο Παιδείας» θα «σταματήσει την διδασκαλία της θεωρίας της εξέλιξης στα τ/κ σχολεία από το Σεπτέμβριο του 2018. Τα θέματα που συνδέονται με τον Κεμάλ Αττατούρκ θα περιοριστούν και θέματα σχετικά με το τζιχάντ θα περιλαμβάνονται στα σχολικά εγχειρίδια».

Η Ortam στις 23.08.17 γράφει ότι  Τζεμάλ Οζιγίτ, ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (TDP),  που πρόσκειται στον τ/κ ηγέτη Μ. Ακιντζί, δήλωσε ότι «οι τ/κ δεν έχουν αγωνιστεί αρκετά για να εμποδίσουν τις πιο πάνω αλλαγές. Το καθεστώς υπηρετεί τις προσπάθειες για την αλλοίωση του κοινότητάς μας. Με την προσέγγιση της στρατιωτικής και πολιτικής γραφειοκρατίας στην Τουρκία μετά το 1974, έχουν καταβληθεί προσπάθειες για να δημιουργήσουν μια εθνικιστική κοινότητα. Τώρα (οι ίδιοι) προσπαθούν να μετατρέψουν τους τ/κ σε μια θρησκευτική, ισλαμική κοινότητα με το να σέρνονται πίσω από την Τουρκία. Αυτή η αλλοίωση οδηγεί προς το σύστημα της Σαρίας (ισλαμικός νόμος). Δεν μπορούν να φτιάξουν μια δομή που να σταθεί στην τ/κ κοινότητα γι’ αυτό η «κυβέρνηση» συστηματικά λαμβάνει οδηγίες από την Τουρκία. Αυτή η κοινότητα πρέπει να εγερθεί και να εντείνει τον κοινοτικό αγώνα αφήνοντας πίσω τα μικρά καθημερινά θέματα…».

Ο Σελμά Είλέν υπογράμμισε ότι «δεν θα σταματήσουμε μέχρι να φτάσουμε στο σημείο να συμβαδίζουμε με το διεθνή νόμο».

Η  εφημερίδα Afrika στις 23.08.17 παραθέτει στοιχεία που υποστηρίζει ο Ουγούρ Εριλέν μέλος της διοίκησης της  KTOS: «υπάρχουν 162 σχολεία και 212 τζαμιά. Σαράντα έξι νέα τζαμιά κτίστηκαν τα τελευταία 17 χρόνια και μόνο15 σχολεία κτίστηκαν από το 1974 και μετά. Σαράντα οκτώ  σχολεία χρειάζονται επιδιορθώσεις. Η  κυβέρνηση βρίσκει χρήματα για τα τζαμιά και τις θεολογικές σχολές για χότζιες και χατζήδες, αλλά όχι για την επιδιόρθωση των σχολείων». Στη συνέχεια προέτρεψε όλα τα μέλη της κοινότητας να δράσουν από κοινού για ένα κοσμικό, μοντέρνο, κοινωνικό και βασισμένο σε αρχές εκπαιδευτικό  σύστημα. Για ένα δωρεάν, δημόσιο σχολείο βασισμένο στα ίσα δικαιώματα και στην υψηλής ποιότητας εκπαίδευση».  Και υπογράμμμισε: «Ήρθε ο καιρός να υπερασπιστούμε τον κοσμικό χαρακτήρα της τ/κ κοινότητας, τον κοσμικό τρόπο ζωής και τον κοσμικό χαρακτήρα των θεσμών και  της κοινοτικής μας ύπαρξης. Δεν έχουμε άλλο νησί να πάμε, ούτε άλλη χώρα να ζήσουμε».

Ο Μεμπούρ Ντιρέν, μέλος της διοίκησης KTOS  δήλωσε ότι «τζαμιά και σπίτια για ενοικίαση πληρώνονται από την τουρκική πρεσβεία μετατρεπόμενα σε μηχαμισμούς θρησκευτικής προπαγάνδας. Προσπάθειες γίνονται ώστε οι ιμάμηδες να έχουν λόγο στα κοινοτικά πράγματα. Κάποιοι πολιτικοί παίρνουν οδηγίες από τους ιμάμηδες, ενώ η οικονομική βοήθεια από τουρκικές πηγές δίνεται σε αντάλλαγμα για την καθοδήγηση νέων σε δραστηριότητες και επισκέψεις στην Τουρκία».

Η μάχη γύρω από τις δύο ταυτότητες των τ/κ είναι ιδιαιτέρως πολιτική. Από τη μια είναι η κοσμική, προοδευτική διάσταση (ο «τουρκοκυπριακός κυπριωτισμός»), που θέλει να κρατήσει την ιδιαίτερη ταυτότητα των τ/κ μέσα στα πλαίσια μιας ομοσπονδιακής επίλυσης στο κυπριακό. Από την άλλη,  η συντηρητική διάσταση της εθνοτικής υπεροχής (ο τουρκισμός, συν νέα θρησκευτικά χαρακτηριστικά) ως μια ιδεολογική βάση η οποία προωθεί το προβάδισμα του τουρκισμού έναντι του κοσμικού χαρακτήρα του «τ/κ κυπριωτισμού». Τα στοιχεία που συγκροτούν τις δύο ταυτότητες καθοδηγούν μια πολιτική διαπάλη στο μείζον: η πρώτη ταυτότητα επιδιώκει την επίλυση του κυπριακού στα πλαίσια μιας ομοσπονδιακής επίλυσης, όπως προβλέπουν τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και οι Συμφωνίες Κορυφής. Η δεύτερη,  επιδιώκει να ακυρώσει κάθε προσπάθεια για επίλυση στο κυπριακό γιατί θεωρεί ότι το υπάρχον status quo παρέχει το πιο κατάλληλο πλαίσιο για να επιτύχει τους στόχους της.

Οι δύο συντεχνίες των εκπαιδευτικών στην τ/κ κοινότητα έχουν μακρά παράδοση στις προσπάθειες για την υπεράσπιση του κοσμικού χαρακτήρα της κοινότητας τους. Ταυτόχρονα παραμένουν σημαντικοί, δημόσιοι παίκτες στις προσπάθειες για την επίλυση του κυπριακού. Η απόφαση της «κυβέρνησης» Οζκουργκούν να κλείσει την διδασκαλική ακαδημία συνιστά μια πολιτική απόφαση που λήφθηκε στο πιο υψηλό επίπεδο με προφανή στόχο να κόψει τον ομφάλιο λώρο ανάμεσα στην εκπαιδευτική κοινότητα των τ/κ και την κοσμικότητα. Οι επιπτώσεις από μια τέτοια απόφαση θα φανούν μέσα στο χρόνο και αυτό φαίνεται πως κυριάρχησε στη σκέψη Οζκιουργκούν, ενός γνωστού θιασώτη της λύσης του τύπου «όπως είμαστε». Εμφανώς οι συμπεριφορές της ηγετικής ομάδας που ηγείται της «κυβέρνησης» (Χ. Οζγκιουργκούν, Κόμμα Εθνικής Ενότητας, Σ. Ντενκτάς, Δημοκρατικό Κόμμα) παίρνουν έναν πιο επιτακτικό χαρακτήρα μετά το ναυάγιο των συνομιλιών στο Κρανς Μοντάνα. Καθόλου τυχαίο: το ναυάγιο έδωσε το έναυσμα για πιο επιθετικές κινήσεις υπέρ της πολιτικής της μη λύσης επειδή η «κυβέρνηση» θεωρεί τον Ακιντζί ως αποδυναμωμένο και τις συντεχνίες των εκπαιδευτικών ως ευρισκόμενες σε αδιέξοδο.

Ο Ουγούρ Εριλέν εξέφρασε με έναν επιτυχημένο τρόπο την κινητήρια δύναμη για την πλειοψηφία των εκπαιδευτικών: «Δεν έχουμε άλλο νησί να πάμε, ούτε άλλη χώρα να ζήσουμε. Να υπερασπιστούμε τον κοσμικό χαρακτήρα της τ/κ κοινότητας, τον κοσμικό τρόπο ζωής και τον κοσμικό χαρακτήρα των θεσμών και  της κοινοτικής μας ύπαρξης».

Λάρκος Λάρκου