Στρατηγική συμφωνία; Εάν και εφόσον…

Τι έγινε στο Βερολίνο στις 25 Νοεμβρίου; Η απάντηση που θα δίνεται, εξαρτάται από την οπτική γωνία που βλέπει κανείς τα πράγματα. Στο ορθολογικό σενάριο, η δήλωση Γκουτέρες συνιστά την επιβεβαίωση ότι το κυπριακό κάνει κύκλους γύρω από τον εαυτό του, γιατί ο ε/κ ηγέτης επιθυμεί να εξαντλήσει τη δεύτερη πενταετία του χωρίς «πονοκεφάλους». Στην κυνική όψη των πραγμάτων, κάποιος θα ισχυριστεί ότι εκεί που όλα ήταν ένα διαρκές αλαλούμ αντιφατικών δηλώσεων, ο ΓΓ του ΟΗΕ ταξινόμησε το πλαίσιο αναζήτησης λύσης και ζήτησε καθαρές προσεγγίσεις από τους δύο ηγέτες. Ειδικότερα σχόλια, επί σημείων της δήλωσης:

1. «Οι δύο ηγέτες επαναβεβαίωσαν στον ΓΓ τη δέσμευσή τους και την αποφασιστικότητά τους να επιτύχουν μια λύση στη βάση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, με πολιτική ισότητα όπως προβλέπεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, περιλαμβανομένης της παραγράφου 4 του ψηφίσματος 716 του 1991». Η παράγραφος αυτή αφορά πλήρως τον Ν. Αναστασιάδη. Ο ΓΓ άδειασε τις επί δύομιση έτη μανούβρες Αναστασιάδη, καθώς δεν είχε το σθένος να πει στον ΓΓ τι είπε στον Τσαβούσγογλου, ή τι είπε στον Τσίπρα και σε διάφορους συνομιλητές του στη Λευκωσία. Έτσι, κατά κανόνα, συμβαίνει με τους μικρούς πολιτικούς: μέσα παίζουν τους «ισχυρούς», και έξω, μπροστά στο ενδεχόμενο να καταγραφούν ως οι έχοντες την ευθύνη ενός γενικευμένου αδιεξόδου, μέσα σε 20 λεπτά, αλλάζουν τακτική. Σήμερα με περισσή ευκολία αποδέχεται τη «βάση» Γκουτέρες που λέει ακριβώς τα αντίθετα από εκείνα που έπραττε με μακρόν!

2. «Ο Τ/κ ηγέτης και ο Ε/κ ηγέτης, παρακινούμενοι από μια αίσθηση του κατεπείγοντος συμφώνησαν ότι η επίτευξη μιας συνολικής και διαρκούς λύσης του Κυπριακού σε ένα προβλεπτό χρονικό ορίζοντα είναι ύψιστης σημασίας για τη ευημερία και των δύο κοινοτήτων στο μέλλον και ότι το status quo δεν είναι βιώσιμο». Σημαντική παράμετρος στις προσπάθειες για αναζήτηση λύσης είναι ο παράγοντας «χρόνος». Το status quo δεν είναι βιώσιμο. Αίσθηση του κατεπείγοντος. Σε ένα προβλεπτό χρονικό ορίζοντα. Τι κρίμα που δεν τα λέει αυτά, κάθε μέρα, ένας ε/κ ηγέτης! Τι κρίμα που τα ακούμε από τον ΓΓ του ΟΗΕ, και όχι από τον ηγέτη της κοινότητας που υφίσταται την κατοχή για 45 χρόνια!

3. «Οι δύο ηγέτες επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους στην Κοινή Διακήρυξη της 11ης Φεβρουαρίου 2014, τις προηγούμενες συγκλίσεις και στο πλαίσιο έξι σημείων που παρουσίασε ο ΓΓ του ΟΗΕ στις 30 Ιουνίου 2017 με στόχο την επίτευξη στρατηγικής συμφωνίας που θα ανοίξει το δρόμο για μια συνολική διευθέτηση». Κρίνω την πράγραφο αυτή ως την πιο σημαντική: το υλικό αυτό (Διακήρυξη 11ης Φεβρρουαρίου, προηγούμενες συγκλίσεις, Πλαίσιο Γκουτέρες) να τύχει επεξεργασίας, ώστε να καταστεί «στρατηγική συμφωνία», και αυτή η συμφωνία, «να ανοίξει το δρόμο για τη συνολική επίλυση». Με λίγα λόγια ο ΓΓ, ζήτησε από τους δύο ηγέτες να εργαστούν με ταχύτητα πάνω στο υλικό αυτό για να συγκροτήσουν «στρατηγική συμφωνία».

4. «Ενόψει αυτών των συζητήσεων, δεσμεύτηκα να επεκτείνω τις προσπάθειές μου για την επίτευξη των όρων αναφοράς που θα χρησιμεύσουν ως σημείο εκκίνησης συναίνεσης για σταδιακές, ουσιαστικές και προσανατολισμένες στην επίτευξη αποτελεσμάτων διαπραγματεύσεις, το συντομότερο δυνατόν». Προφανώς ο ΓΓ, γνωρίζοντας ότι έχει να κάνει με ένα εξαιρετικό μεγάλο έλλειμμα εμπιστοσύνης μεταξύ Αναστασιάδη-Ακιντζί, «δεσμεύτηκε να επεκτείνει τις προσπάθειές του», για «προσανατολισμένες στην επίτευξη αποτελεσμάτων διαπραγματεύσεις, το συντομότερο δυνατόν». Πέρασε ήδη μια εβδομάδα από τη συνάντηση. Τι τους εμπόδιζε να συναντηθούν στη Λευκωσία και να αξιολήσουν τα επόμενα βήματα υπό το φως της Δήλωσης Γκουτέρες και των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει; Άλλωστε, ο ΓΓ, σημείωσε ότι «αναγνωρίζεται ότι αυτή τη φορά πρέπει να είναι διαφορετικά»…

5. «Από αυτή την άποψη, δεσμεύτηκα να διερευνήσω μαζί με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη και τον Ελληνοκύπριο ηγέτη και με τις εγγυήτριες δυνάμεις τη δυνατότητα να συγκαλέσω μια άτυπη συνάντηση με τη συμμετοχή των πέντε μερών συν τα Ηνωμένα Έθνη σε κατάλληλη στιγμή». Τα στοιχεία δείχνουν παραπομπή του θέματος, ίσως μετά την ολοκληρωση της ψηφοφορίας για την ανάδειξη ηγέτη της τ/κ κοινότητας, Απρίλης, 2020.

Θυμίζω ότι ο ειδικός απεσταλμένος του Α. Γκουτέρες για το κυπριακό, Έσπε Έιντε, δήλωσε ότι «χάθηκε μια ιστορική ευκαιρία» καθώς, φτάσαμε στο παρά ένα της επίλυσης το 2017. Μετά από δυόμισυ χρόνια περιπλάνησης στον κόσμο των παραισθήσεων, η δήλωση Γκουτέρες δείχνει πλαίσιο κινήσεων για το 2020. Δηλαδή γυρίσαμε εκεί που είμασταν το 2017, και πιο πίσω ακόμα! Όσα σενάρια προώθησε ο Ν. Αναστασιάδης κατέρρευσαν πλήρως. Βολιδοσκόπησε για δύο κράτη, αλλά αποδοκιμάστηκε απο το ΣΑ του ΟΗΕ. Άνοιξε χορό με “τριμερείς”, αλλά ο πολυπράγμων Νετανιάχου ετοιμάζεται για δίκη με κατηγορίες για διαφθορά. Ζήτησε “ομπρέλα προστασίας” πάνω από την «ΑΟΖ μας» και αυτή έγινε κομμάτια και θρύψαλα. Οι συνεχείς αλλαγές στις πολιτικές συνθήκες γύρω από την Κύπρο (όπως το εξαιρετικό δύσκολο και πιεστικό μεταναστευτικό), οδηγούν σε δέκα ημέρες την νέα πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν στην Άγκυρα, ενώ λίγες μέρες ενωρίτερα θα πάει στην ίδια πόλη ο Αντιπρόεδρος Μ. Σχοινάς. Οι μετατοπίσεις του ενδιαφέροντος σε άλλα πεδία, είναι μια συνήθης περιπλοκή στην περιοχή μας…

Λάρκος Λάρκου