Στροφή αριστερά;

Οι σοσιαλιστικές και σοσιαλιστικές δυνάμεις στην Ευρώπη επανέρχονται;  Αυτό τουλάχιστον λένε οι δημοσκοπήσεις στη Γαλλία και τη Γερμανία. Για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια η ηγεμονία Μέρκελ και Σαρκοζί υποχωρεί και οι Σοσιαλιστικές και Σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις προηγούνται. Έως τώρα οι Μπερλουσκόνι, Μέρκελ και Σαρκοζί απετέλεσαν το «τρίο» της κεντροδεξιάς ηγεμονίας. Σήμερα τα πράγματα αλλάζουν και οι πολίτες αποφασίζουν αλλιώς. Πριν από μια πιθανή αλλαγή, είναι σημαντικό να απαντηθεί το κλασικό ερώτημα. Τι άλλαξε και η δεξιά πήρε κεφάλι;

Ο Γάλλος καθηγητής Ντομινίκ Ρεϊνιέ που μόλις ολοκλήρωσε μια έρευνα μεταξύ 15.000 Ευρωπαίων εξηγεί στη «Λιμπερασιόν» ότι ο λόγος είναι δημογραφικός: «η Ευρώπη γερνάει. Οι πολίτες μεγαλύτερης ηλικίας συμμετέχουν σε μεγαλύτερο ποσοστό από τους νέους στις εκλογές και ψηφίζουν πιο συντηρητικά- κάτι που εκμεταλλεύονται τα κεντροδεξιά κόμματα δίνοντας έμφαση στην ασφάλεια και την πάταξη της μετανάστευσης. Η Κεντροαριστερά, αντίθετα, δεν μπορεί να αποφασίσει τι ευρωπαϊκό μοντέλο επιθυμεί. Αντιφατική, άτολμη, φτάνει να χαρίζει ακόμη και τα δικά της όπλα στον αντίπαλο: ο φόρος Τόμπιν στις χρηματιστηριακές συναλλαγές, για τον οποίο κάποτε τη χλεύαζαν, γίνεται τώρα σημαία ορισμένων κεντροδεξιών κομμάτων! Την ώρα που η Δεξιά αποδεικνύει ότι μπορεί να προσαρμοστεί σε όλες τις καταστάσεις, εγκαταλείποντας ένα πρωί δόγματα στα οποία ορκιζόταν το προηγούμενο βράδυ, η Αριστερά εμφανίζεται ανίκανη να διαχειριστεί τον διεθνισμό της».

Ο καθηγητής Ρεϊνιέ εξηγεί ορισμένα στοιχεία της προηγηθείσας αλλαγής συσχετισμών. Σήμερα το κρίσιμο δίλημμα για τις Σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις είναι να συνδυάσουν τις παραδοσιακές βασικές αξίες τους (κοινωνική δικαιοσύνη, αλληλεγγύη, ισότητα) με τα νέα κοινωνικά φαινόμενα. Την αλλαγή της κοινωνικής σύνθεσης, το φαινόμενο της μετανάστευσης, την οικονομική κρίση, την μεταφορά μέρους της εθνικής τους βιομηχανίας στην Α. Ευρώπη, την ανατροπή παλαιών εργασιακών συνθηκών, την πολυπολιτιστική συνθήκη πάνω στην οποία βασίζεται το νέο κοινωνικό συμβόλαιο στις ευρωπαϊκές χώρες και τους κανόνες που ορίζει το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Η προοδευτική απάντηση χρειάζεται να δουλέψει πάνω σε ένα συνδυασμό κινήσεων: κατάκτηση της πλειοψηφίας με σχέδιο που να ανταποκρίνεται στις σημερινές προκλήσεις. Πολλά στελέχη της κεντροαριστεράς έχουν υπογραμμίσει αυτή την αναγκαία συνθήκη ως το κλειδί της προοδευτικής αλλαγής. Ασφαλώς κάθε κοινωνία δεν είναι φωτοτυπία μια άλλης. Ωστόσο, μερικές από τις επισημάνσεις Ρεϊνιέ, επιτρέπουν να εξηγήσουμε λ.χ. γιατί η άλλοτε κραταιά ιταλική προοδευτική παράταξη, σύρεται από ήττα σε ήττα από τον απίθανο Μπερλουσκόνι! Το στοίχημα μπορεί να κερδηθεί: όχι μόνο για το καλό των κοινωνιών τους αλλά και γιατί είναι ευρωπαϊκό κέρδος να κερδίσουν την εξουσία οι προοδευτικές παρατάξεις. Η ΕΕ χρειάζεται ένα νέο ξεκίνημα και ένας νέος «άξονας» Παρισιού-Βερολίνου υπόσχεται καλύτερες μέρες για τους «27».