Συνεργασίες, με ποιούς και γιατί
Η αναφορά του προέδρου Αναστασιάδη («έτοιμος για διάλογο για κυβέρνηση κοινή ή ευρύτερης αποδοχής», 23 Δεκεμβρίου 2014), προκάλεσε συζητήσεις, αντιδράσεις, σχόλια. Είναι αυτό που χρειάζεται ο τόπος σήμερα; Στη δική μου κρίση, το ζήτημα της ενότητας ταλανίζει την Κύπρο από την επομένη της εισβολής. Έκτοτε, είδαμε κάθε είδους συμμαχία- κατά κανόνα του ποδαριού, κινήσεις με βλέμμα στη νομή της εξουσίας, ελάχιστες ήταν οι εξαιρέσεις που εργάστηκαν πάνω σε διαφορετική βάση γιατί είχαν κάτι προγραμματικό να υλοποιήσουν. Οι εμπειρίες, το μέγεθος της νήσου και η έκταση των προβλημάτων, λένε ότι χρειάζεται κάτι διαφορετικό, κάτι που να αναποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες, κάτι που θα δίνει πραγματική ισχύ στην προσπάθεια για νέα πορεία. Το ερώτημα είναι πάνω σε ποια βάση κτίζονται συμμαχίες, με ποια υλικά μπορούν να αντέχουν στους κραδασμούς οι συμμαχίες βάθους. Αυτή η ανάλυση οδηγεί στην πολιτική των προϋποθέσεων για να έχουμε κυβέρνηση ευρύτερης πολιτικής βάσης:
Προϋπόθεση πρώτη, το κυπριακό. Η συγκυρία γύρω από το κυπριακό δεν αντέχει άλλες διγλωσσίες, όπως αυτές που είδαμε στο παρελθόν. Απάντηση είναι οι καθαρές λύσεις. Η βάση για κυβέρνηση ευρύτερης αποδοχής βρίσκεται στο Κοινό Ανακοινωθέν της 11ης Φεβρουαρίου 2014 με στόχο την αναζήτηση ενός βιώσιμου συμβιβασμού μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Το Κοινό Ανακοινωθέν θέτει τις βάσεις για ένα ενωμένο, ομοσπονδιακό κράτος, και, όταν μιλάμε για συμμαχίες βάθους, αυτή η προϋπόθεση αποτελεί το συνεκτικό υλικό στον πολιτικό αγώνα.
Προϋπόθεση δεύτερη: ανασυγκρότηση της οικονομίας που θα βασίζεται στην κατανόηση των αιτίων που μας οδήγησαν στα σημερινά αδιέξοδα ως μια κεντρική προϋπόθεση για να μην επαναλάβουμε λάθη του παρελθόντος. Κεντρική κατεύθυνση μιας κυβέρνησης ευρύτερης επιρροής, σημαίνει συγκλίσεις που να οδηγούν στην πολιτική των μεταρρυθμίσεων με στόχο την ανάπτυξη και τη σταδιακή έξοδο από το μηχανισμό του μνημονίου. Χρειάζονται αλλαγές στο κράτος, μεταρρύθιση στην παιδεία, αποκέντρωση, πρόοδος στα ζητήματα που συνδέονται με την ψηφιακή επανάσταση, διαμόρφωση ενός νέου αναπτυξιακού προγράμματος. Πολιτικές που να οδηγούν από το κράτος-παροχών στο κοινωνικό κράτος.
Προϋπόθεση τρίτη: τα μεγάλα ζητήματα που συνδέονται με τη διαφάνεια και την καταπολέμηση της διαφθοράς, την απαγκίστρωση από τις πρακτικές της συνεχούς αντιπαλότητας, την καλλιέργεια ήπιου κλίματος, τη συνεχή προσπάθεια για νέα πεδία συνεννόησης.
Προϋπόθεση τέταρτη: η αξιοποίηση στοιχείων από τη διεθνή εμπειρία από χώρες με παράδοση: όπως η Γερμανία, (τρόπος και μορφή των προγραμματικών συγκλίσεων), όπως η Σουηδία, (συνεργασία ειδικού σκοπού μέχρι το 2022), όπως το Ισραήλ, (κουλτούρα συγκατοίκησης με έδρα ένα «δραστήριο» Υπουργικό Συμβούλιο). Αν οι σημαντικότερες πολιτικές δυνάμεις στη Σουηδία συνεννούνται για να μην επιτρέψουν στην ακροδεξιά να εξελιχθεί σε «διαιτητή» της πολιτικής της ζωής, τι πιο σημαντικό για την Κύπρο από τη συνεννόηση για την επίλυση του κυπριακού;
Στην ουσία μιλάμε για ένα μεγάλο σχέδιο που θα πείσει την πλειοψηφία των πολιτών πάνω στην κατεύθυνση «επίλυση του κυπριακού ίσον έξοδος από την οικονομική κρίση, επίλυση ίσον αξιοποίηση του φυσικού αερίου το συντομότερο δυνατό σε συνθήκες ασφαλείας». Τρία μεγάλα κεφάλαια που διασυνδέονται μεταξύ τους, το ένα στηρίζει το άλλο και όλα μαζί οδηγούν την Κύπρο από την παρακμή στην ανατροπή και από το μνημόνιο στην ελευθερία και την ανάπτυξη. Η Λευκωσία μπορεί να καθοδηγήσει αυτές τις εξελίξεις. Η μεγάλη πλειοψηφία των κυπρίων μπορεί να τις υποστηρίξει με την κατάλληλη πολιτική και επικοινωνιακή οργάνωση.
Αυτή η περίοδος των «μη συνομιλιών» προσφέρεται για ζυμώσεις που να βοηθούν, ώστε να αποκτήσουν «σώμα» οι γεφυρωτικές προτάσεις που επεξεργάζεται ο ΟΗΕ με βάση τις συζητήσεις Αναστασιάδη- Έρογλου, προσφέρεται για αξιοποίηση των συγκλίσεων Χριστόφια-Ταλάτ (διακυβέρνηση, οικονομία, ΕΕ), προσφέρεται για αξιοποίηση της ΕΕ, ώστε να σφραγίσει κεφάλαια της επίλυσης όπως εκείνο για τις εγγυήσεις και την ασφάλεια. Οι ζικ ζακ επαφές με την Άγκυρα, ένας δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα στον πρόεδρο Αναστασιάδη και τον Τ. Ερτογάν, μπορεί να θέτουν το διάλογο σε διαφορετική διάσταση και δημιουργούν προϋποθέσεις για πρόοδο με βάση την πολιτική των διασυνδέσεων.
Σε αυτή την πολύ πολύπλοκη χρονική συγκυρία κάθε συζήτηση για «κυβέρνηση ευρύτερης αποδοχής» απαιτεί τη σωστή ερμηνεία των εξελίξεων στο διεθνή περίγυρο της νήσου. Η απειλή που εκφράσει ο ISIL στην Μ. Ανατολή είναι θέμα απολύτως κυπριακό, κατά συνέπεια είναι πολύ σημαντικό να κρατηθεί το κυπριακό στις προτεραιότητες της διεθνούς ατζέντας όπως έγινε με την επίσκεψη Μπάιντεν στη νήσο ή με την επιτυχή δραστηριότητα Γιούγκερ σε επιμέρους διαστάσεις που συνδέονται με την Κύπρο.
Το βασικό θέμα παραμένει: συνεργασίες στο κυβερνητικό επίπεδο, με ποιους και γιατί. Πιο πάνω προσπάθησα να δώσω μια περιγραφή ενός πλαισίου που βασίζεται πάνω σε πραγματικά δεδομένα και, τα οποία, κατά την άποψή μου, βελτιώνουν το επίπεδο της εγκυρότητας στον πολιτικό μας αγώνα. Μια κυβέρνηση ευρύτερης αποδοχής με πρόσωπα ευρύτερης επιρροής αφορά γενναίες πρωτοβουλίες, υπέρβαση κομματικών στερεοτύπων, και κυρίως, συνδέεται με την πλήρη επίγνωση των προκλήσεων που χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε μέσα στο 2015.