Συνομιλίες ή ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή;

Τζίπι Λίβνι και Μπα- κι- Μούν, και Τζίπι Λίβνι και Τζον Κέρι συνομίλησαν στις 2 Μαίου για τις προοπτικές επανέναρξης των ειρηνευτικών συνομιλών για επίλυση του μεσανατολικού. Η Τ. Λίβνι ως νέα Υπουργός Δικαιοσύνης ανέλαβε επίσης την ευθύνη για τις διαπραγματεύσεις με τους παλαιστίνιους. Σε δηλώσεις της μετά τη συνάντηση με τον Τ. Κέρι είπε ότι «ελπίζω οι διαπραγματεύσεις να επαναληφθούν, είναι προς το συμφέρον του Ισραήλ, των Παλαιστινίων, της διεθνούς κοινότητας. Ο Τζον Κέρι έχει ιδιαίτερα εμπλακεί στο θέμα αυτό, είναι πολύ αποφασισμένος». Οι Κέρι-Λίβνι συζήτησαν για «όλα τα θέματα πολιτικής και ασφάλειας που αντιμετωπίζει το Ισραήλ, η συνάντηση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο των συνομιλιών που διεξάγουν ο αμερικανός Υπουργός με ισραηλινούς και παλαιστίνιους αξιωματούχους αλλά και με άραβες και ευρωπαίους (…) για να εξεταστούν οι δυνατοί τρόποι επίλυσης της κρίσης» είπε ο εκπρόσωπος του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών.

Η Λίβνι είπε ότι η πρόταση του Αραβικού Συνδέσμου είναι «σημαντική γιατί αποτελεί ένα καλό μήνυμα προς το Ισραήλ για να τού υπογραμμίσει πώς όταν θα καταλήξουμε στην ειρηνευτική συμφωνία με τους Παλαιστίνιους, θα μπορούμε να ελπίζουμε στην ειρήνη με τον αραβικό κόσμο στο σύνολό του. Η άλλη καλή είδηση είναι ότι η αραβική ειρηνευτική πρωτοβουλία δεν είναι μια πρόταση προς υιοθέτηση ή προς απόρριψη αλλά τελεί υπό διαπραγμάτευση».  Ο Τ. Κέρι εξέφρασε ιδιαίτερη ικανοποίηση που οι αραβικές χώρες δήλωσαν ότι είναι «έτοιμες να δεχτούν τα σύνορα του 1967 με προσαρμογές που θα προκύψουν από την αμοιβαία συμφωνία για ανταλλαγές εδαφών». Σύμφωνα με το ΑΠΕ «οι ανταλλαγές εδαφών που έχουν ήδη συζητηθεί σε προηγούμενες ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, θα επέτρεπαν στο Ισραήλ να διατηρήσει σημαντικά εδάφη όπου σήμερα ζει η πλειοψηφία των εβραίων εποίκων, ενώ οι Παλαιστίνιοι θα λάμβαναν εδάφη που τώρα τελούν υπό ισραηλινή κυριαρχία».

Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι αυτές οι συζητήσεις εξελίσσονται σε μια περίοδο που οι ειρηνευτικές συνομιλίες εχουν παγώσει, δύο χρόνια τώρα δεν διεξάγεται καμία άμεση επαφή ανάμεσα σε Ισραήλ και Παλαιστινιακή ηγεσία, το κλίμα έχει διαφοροποιηθεί από τη στιγμή που η ηγεσία Νετανιάχου αποφάσισε να δώσει χώρο στην επέκταση των οικισμών ακόμα και ανατολικά της Ιερουσαλήμ. Σήμερα ο παλαιστίνιος ηγέτης Α. Αμπάς βρίσκεται σε αδιέξοδο: εκφράζει τη μετριοπαθή γραμμή του συμβιβασμού με το Ισραήλ, αλλά το Ισραήλ με την αδιάλλακτη στάση Νετανιάχου στέλλει μήνυμα αποδυνάμωσής του και σε τελευταία ανάλυση στέλλει παλαιστίνιους στην απελπισία και στην τυφλή πολιτική της «Χαμάς».

Μπορεί να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος της βίας και της ρήξης που βοηθά μόνο τις εξτρεμιστικές οργανώσεις κάθε χρώματος; Δύσκολο ερώτημα, ισοδύναμο με ότι συμβαίνει για δεκαετίες στην περιοχή. Αν το Ισραήλ δεν τα βρει με τον Αμπάς, τι περιμένει από εκεί και πέρα; Να ελέγξουν και τη Δυτική Όχθη οι δυνάμεις της «Χαμάς»;

Οι εκλογές στο Ισραήλ στις 17 Ιανουαρίου 2013 έδωσαν τη νίκη στον Νετανιάχου αλλά με εμφανή σημάδια αποδυνάμωσής του. Χάνει έδαφος. Εκτιμώ ότι είναι η τελευταία θητεία του στη θέση του πρωθυπουργού, συνεπώς μένει να δούμε αν ακολουθήσει τα παράδειγμα άλλων ηγετών στο Ισραήλ που έκλειναν τον πολιτικό κύκλο τους ως πρωταγωνιστές της ειρήνης-Ράμπιν, Πέρες, Σαρόν. Δύσκολο να κάνει κάποιος ασφαλή εκτίμηση για το πώς ο Β. Νετανιάχου θα ήθελε να ολοκληρώσει τον δικό του κύκλο. Η έως τώρα πρακτική του υπήρξε ταπεινωτική απέναντι στον Αμπάς και στη μετριοπαθή «Φατάχ». Η τοποθέτηση Λίβνι ως υπεύθυνης  για τις διαπραγματεύσεις με τους παλαιστίνιους προέκυψε από τους εκλογικούς συσχετισμούς, αν σημαίνει κάτι παραπάνω θα γίνει σε συνδυασμό με την διαφοροποίηση του πλαισίου που συνιστά η πιο εμφανής συμμετοχή του «Αραβικού Συνδέσμου» στην ειρηνευτική διαδικασία. Οι ΗΠΑ διαθέτουν το κλειδί για τα επόμενα βήματα με τις σχέσεις ειδικού βάρους που διαθέτουν με το Ισραήλ. Η επίσκεψη Ομπάμα στη Μ. Ανατολή και οι επαφές Λίβνι στις ΗΠΑ συνιστούν μια  απόπειρα να βρεθεί η άκρη του νήματος. Αν αυτό οδηγήσει σε ειρηνευτικές συνομιλίες, αυτό θα συνιστά μια ουσιώδη πρόοδο γιατί όλα τα στοιχεία του μεσανατολικού παζλ είναι γνωστά, έχουν συζητηθεί δεκάδες φορές και για πολλά χρόνια, συνεπώς αυτή η πιθανότητα για συνομιλίες μπορεί να κρίνει είτε την οριστική πορεία προς την ειρήνευση, είτε την πορεία προς τη σύγκρουση και την διαρκή ανάφλεξη.