Τα Σκόπια κάποτε…

Σήμερα σχεδόν όλες οι χώρες της Δύσης και της Ανατολής έχουν αναγνωρίσει την Δημοκρατία της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Μακεδονίας (ΦΥΡΟΜ) με το όνομα που υπάρχει στο σύνταγμά της-«Δημοκρατία της Μακεδονίας». Η θεσμική ΕΕ αντέχει στο «ΦΥΡΟΜ» αλλά τα μέλη της κάνουν άλλα, δηλαδή κάθε κράτος κάνει τη δική του πολιτική και ήδη πολλά ευρωπαϊκά κράτη έχουν αναγνωρίσει τη Δημοκρατία αυτή σκέτα ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας».

Από τη δική τους πλευρά οι ΗΠΑ θέλουν την ΦΥΡΟΜ να εντάσσεται στο ΝΑΤΟ, ενώ και οι σχέσεις ΦΥΡΟΜ-ΕΕ προχωρούν απρόσκοπτα. Είναι ενδιαφέρον το ότι η κυβέρνηση Μπους στις ΗΠΑ βλέπει το ζήτημα του ονόματος ως «διμερές» που ενδιαφέρει μόνο την Ελλάδα στις σχέσεις της με τα Σκόπια, άρα, στην ουσία λένε «βρείτε τα μεταξύ σας». Ωστόσο είναι αξιόλογο πως μέσα σε αυτό το κλίμα κατατέθηκε στο Κογκρέσσο των ΗΠΑ στις 2 Μαίου 2007 ψήφισμα τόσο από Δημοκρατικούς όσο και από Ρεπουπλικάνους βουλευτές στο οποίο καλούνται τα Σκόπα να διαπραγματευτούν το ζήτημα της ονομασίας με την Ελλάδα με στόχο την εξεύρεση κοινά αποδεκτής ονομασίας αλλά και να σταματήσουν την προπαγάνδα τους κατά της Ελλάδας (προπαγάνδα στα σχολεία, στα εγχειρίδια που χρησιμοποιούνται στις στρατιωτικές ακαδημίες, και η προκλητική μετονομασία του αεροδρομίου των Σκοπίων σε αεροδρόμιο «Μέγας Αλέξανδρος»).

Η παρουσία του Σκοπιανού στο Κογκρέσσο είναι μια θετική εξέλιξη γιατί , έστω, και αργοπορημένα τίθεται εκ νέου στη διεθνή ατζέντα. Αξίζει όμως να θυμίσουμε ότι δυνατότητες για άλλες λύσεις υπήρξαν, συμβιβαστικές φόρουλες διατυπώθηκαν από την ΕΕ αλλά η ελληνική ηγεσία ζητούσε το «άριστον». Τώρα που υπάρχει το «χείριστον» πολλοί είναι αυτοί που διερωτούνται για το πού πήγε ο λειτουργικός συμβιβασμός που πρότεινε ο πορτογάλλος ΥΠΕΞ Πινέιρο το 1992.

Από τότε έχει τρέξει πολύ νερό στο αυλάκι. Τα Σκόπια έχουν αναγνωριστεί με το όνομα που έχουν στο σύνταγμά τους και η αδιαλλαξία τους έχει πάρει προκλητικές διαστάσεις όπως δείχνει και η απόφασή τους για το όνομα στο αεροδρόμιό των Σκοπίων. Με εξαίρεση την κίνηση στο Κογκρέσσο δεν υπάρχει στο διεθνή ορίζοντα μοχλός ή μοχλοί πίεσης πάνω στα Σκόπια για να μεταβάλουν στάση και η μεσολάβηση Μ. Νίμιτς ουδέν απέδωσε.

Στην ελληνική πολιτική κουλτούρα είναι κυρίαρχη η θεωρία που θέλει τους ξένους να αδυνατούν να κατανοήσουν την ελληνική ιδιαιτερότητα. Έτσι συνήθως όλοι οι άλλοι φταίνε για τις επιλογές τους και η Ελλάδα απλώς είναι το θύμα. Ωστόσο είναι σημαντικό να υπογραμμισθεί ότι η εκλεγμένη κυβέρνηση έχει την ευθύνη να εμποδίζει, να πείθει, να έχει πολιτικές που να ακυρώνουν τα σχέδια του αντιπάλου. Αν ορισμένοι δεν το καταφέρνουν, τότε αυτόματα ανακαλύπτουν ότι για όλα φταίνε οι άλλοι. Αυτός ο τρόπος σκέψης περνάει στην κοινή γνώμη γιατί η θεωρία της καταγγελίας, είναι βαθιά ενσωματωμένη στη νεοελληνική πολιτική παιδεία. Έτσι η εθνικά υπεύθυνη κυβέρνηση «απαλλάσσεται» της ευθύνης αφού κάποιοι άλλοι δεν την συμπαθούσαν ή και την εμπόδισαν. Ωστόσο δεν είναι έτσι τα πράγματα. Η εκλεγμένη κυβέρνηση έχει ευθύνες να σχεδιάσει, να θέσει σε τροχιά λύσεις. Είναι υπεύθυνη απέναντι στο εκλογικό σώμα να δουλέψει είτε αποτρεπτικά είτε σχεδιαστικά για να προωθήσει εφικτές λύσεις μέσα σε ένα υπαρκτό συσχετισμών δυνάμεων. Δεν είναι άμοιρη ευθυνών επειδή ορισμένοι στο διεθνή χώρο έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις. Εάν λ.χ. το πακέτο Πινέιρο γινόταν αποδεκτό από την Αθήνα, ίσως, να είχαμε καλύτερες ειδήσεις σε σχέση με τη σημερινή εξέλιξη. Συνεπώς αν σήμερα έχουμε απώλεια εθνικής ισχύος, αυτό είναι και αποτέλεσμα της κοντόφθαλμης πολιτικής που ακολούθησαν ορισμένες ελληνικές κυβερνήσεις.