Ταγκό για δύο

Οι συζητήσεις για αναζήτηση μιας φόρμουλας για επανέναρξη των συνομιλιών στο κυπριακό βρίσκονται ουσιαστικά στο σκοτάδι. Οι πρωτοβουλίες του ΟΗΕ δεν φαίνεται ικανές να αλλάξουν ουσιωδώς τα δεδομένα, συνεπώς χρειαζεται ακόμα κάποιος χρόνος για να διαμορφωθεί μια καλύτερη αντίληψη για το πού, τελικά, θα πάνε τα πράγματα.

Ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό Έσπεν Μπαρθ Έιντε δηλώνει στις 10 Μαρτίου ότι «γίνονται βήματα για να επιστρέψουν οι δύο ηγέτες στο τραπέζι των συνομιλιών. Χρειάζονται δύο να χορέψουν ταγκό και χρειάζεται και θέληση για αμοιβαίο συμβιβασμό. Οι δύο ηγέτες θα χάσουν εάν χρειαστεί πολύς χρόνος να διευθετηθεί αυτή η κατάσταση. Δεν μπορώ να το διευθετήσω εγώ για αυτούς, δεν μπορώ να παρουσιάσω τη μαγική φόρμουλα», (ΚΥΠΕ,10/3/17).

Μέσα από τις δηλώσεις Έιντε φαίνεται η πλήρης εικόνα, καθώς ως συνομιλίες με κυπριακή ιδιοκτησία, δεν παρέχουν σημαντικές δυνατότητες για μεσολαβητικό ρόλο από την πλευρά του ΟΗΕ.

Τι μπορεί να γίνει;

Πρώτο, λιγότερες δηλώσεις και προπαντός αποφυγή δηλώσεων που δηλητηριάζουν περαιτέρω την ατμόσφαιρα. Η επίρριψη ευθυνών μπορεί να δείχνει προς την κατεύθυνση μιας πραγματικότητας, αλλά αυτό δεν είναι το ζήτημα. Χρειάζεται ηγετικότητα, αυτοσυγκράτηση, καθαρή σκέψη για το αύριο για να επιλυθεί μια πολύ κυπριακή κατάσταση πραγμάτων. Ο Έιντε το είπε καθαρά-« δεν μπορώ να το διευθετήσω εγώ για αυτούς, δεν μπορώ να παρουσιάσω τη μαγική φόρμουλα», συνεπώς είναι ευθύνη της ε/κ και τ/κ ηγεσίας να εργαστούν για να ξεπεραστεί το παρόν αδιέξοδο.

Δεύτερο, κλειδί παραμένει η ολοκλήρωση αυτού του κύκλου των συνομιλιών και η διαμόρφωση μιας τελικής εικόνας πάνω στα πράγματα, και έτσι ανάλογα ο ΟΗΕ να πάρει θέση. Αν έχουμε θετική κατάληξη να δώσει το συνολικό αποτέλεσμα, και εάν έχουμε αδιέξοδο και κατάρρευση της διαδικασίας να πει δημόσια τη δική του εκδοχή στα πράγματα. Είναι πολύ σημαντικό ο ΟΗΕ να μιλήσει στην κατάλληλη στιγμή και η κοινή γνώμη να ακούσει τη δική του θέση.

Τρίτο, στην περίπτωση που τα «βήματα για να επιστρέψουν οι δύο ηγέτες στο τραπέζι των συνομιλιών» αποδώσουν, δεν μπορεί να συνεχιστεί η ίδια διαδικασία,η οποία μέσα από την προηγούμενη μορφή της δημιουργούσε κενά, αργό βηματισμό και δαρκείς τριβές. Βεβαίως, η διαδικασία δεν έχει την πρώτη ευθύνη για το αδιέξοδο, εν πάση περιπτώση η αλλαγή της μεθοδολογίας φαίνεται αναγκαία. Είναι σκόπιμο να οδηγηθούμε σε εντατικές συνομιλίες με πλήρη συμμετοχή των δύο ηγετών και με πλήρη τεχνοκρατική υποστήριξη, για να κριθεί το συνολικό αποτέλεσμα. Είναι κρίσιμης σημασίας υπόθεση να ολοκληρωθεί η παρούσα προσπάθεια με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Τέταρτο, εάν υπάρξει επανέναρξη της διαδικασίας, το κλειδί θα είναι η αντιμετώπιση των κύριων εκκρεμοτήτων στα πρώτα κεφάλαια (οικονομία, ΕΕ, περιουσιακό, διακυβέρνηση), με εξαίρεση το τελευταίο, το ζήτημα της ασφάλειας καθώς αυτό θα συζητηθεί σε Διάσκεψη για την Κύπρο. Η αντίληψη του τύπου «όλα τα κρίσιμα στο τέλος για να έχω έτσι διαπραγματευτική ισχύ», έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο καθώς από το δισταγμό για το ποιος θα κάνει το «πρώτο βήμα», η διαδικασία κάνει διαρκείς κύκλους. Η διασταυρούμενη διαπραγμάτευση επί των τεσσάρων κεφαλαίων, προσφέρει μια μεγαλύτερη δυνατότητα για να υπάρχουν λύσεις ή αποδεκτές φόρμουλες για όσα σημεία έχουν τύχει μακράς επεξεργασίας, είτε σε ηγετικό επίπεδο, είτε στο επίπεδο των επικεφαλής των ομάδων διαπραγμάτευσης. Η ευρεία συζήτηση επί των κεφαλαίων προσφέρει διαπραγματευτική «εποπτεία» και αυτό υποβοηθά την τελική απόφαση κάθε ηγέτη και, κυρίως, υποστηρίζει τη συνολική ισορροπία μιας συμφωνίας.

Πέμπτο, οι ζυμώσεις για τις προεδρικές εκλογές του 2018 έχουν αρχίσει και αυτό ουδείς μπορεί να αγνοήσει, ή να υποτιμήσει. Εκ των πραγμάτων επηρεάζουν τη διαπραγματευτική ατμόσφαιρα και πιέζουν το πολιτικό περιβάλλον. Ζωτικός χρόνος υπάρχει, έστω και μέσα σε πιο έναν, πιο περίπλοκο περιβάλλον. Μέχρι το καλοκαίρι υπάρχει ικανός χρόνος για να κριθούν τα πράγματα και αυτό θα είναι ωφέλιμο για όλους. Οι συνομιλίες Αναστασιάδη-Ακιντζί ολοκληρώνουν δύο χρόνια διεξαγωγής τους τον προσεχή Μάιο. Αυτή η «επέτειος» προσφέρει τη δυνατότητα για να δούμε πώς πήγαν τα πράγματα και σε κάθε περίπτωση να γνωρίζουμε τι έγινε και πού κατέληξαν οι συνομιλίες. Αυτή τη στιγμή το αδιέξοδο φαίνεται ως το επικρατέστερο σενάριο, γι’ αυτό χρειάζεται μια ακόμα προσπάθεια για να δούμε εάν στο «παρά πέντε» επέλθει μια ανατροπή ή αν η παρούσα στασιμότητα αποκτήσει μια πιο τυπική μορφή.

Λάρκος Λάρκου