Το Αιγαίο με βήματα πίσω
Το τελευταίο διάστημα η τουρκική επιθετικότητα στον εναέριο χώρο του Αιγαίου έχει ενταθεί. Στα ζητήματα του Αιγαίου όλες οι κυβερνήσεις στην Άγκυρα (και η τελευταία) έχουν υιοθετήσει τη γραμμή των στρατηγών και ασκούν την πάγια τουρκική πολιτική με διάφορους τρόπους.
Αυτή η ιδιαίτερη πίεση του τελευταίου διαστήματος συνδέεται μερικώς με την αποδυνάμωση της εικόνας, και του ρόλου της Ελλάδας στο διεθνές πλαίσιο – κυρίως στο ευρωπαϊκό – με τη Ν.Δ. στην εξουσία. Είναι εμφανές πως η κυβέρνηση Κ. Καραμανλή αφήνει το χρόνο να κυλά ήρεμα, πιστεύοντας πως ο χρόνος – κάποια στιγμή – θα λειτουργήσει υπέρ των ελληνικών θέσεων.
Κάτι τέτοιο δεν δικαιώνεται από τα πράγματα (λ.χ..κείμενα της Ε.Ε. στις 17 Δεκ. 2004). Η διολίσθηση της Αθήνας από τη διπλωματία της συσσώρευσης βήμα – βήμα μικρών κεκτημένων υπέρ των ελληνικών θέσεων (πολιτική Σημίτη – Παπανδρέου), περνά στη διπλωματία της ανεπαίσθητης παρουσίας, της αδράνειας, της απουσίας πρωτοβουλιών (πολιτική Καραμανλή – Μολυβιάτη).
Ασφαλώς η πρώτη, δεν έλυσε τα προβλήματα. Συνέβαλε, όμως, με την πλούσια πολιτική της δραστηριότητα στο να γίνουν οι τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο, τμήμα των ευρωτουρκικών σχέσεων (Ελσίνκι, Κοπεγχάγη). Κατά συνέπεια οι πάγιες από το 1974 ελληνικές θέσεις για επίλυση του ζητήματος της υφαλοκρηπίδας από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης πέρασαν για πρώτη φορά στο ομόφωνο κείμενο των «15» στο Ελσίνκι το 1999. Η κυβέρνηση Κ. Καραμανλή δεν μπόρεσε ούτε καν να επαναλάβει το κείμενο του 1999 και στις Βρυξέλλες (17/12/04) επανελήφθη το Ελσίνκι χωρίς το ουσιωδέστερο στοιχείο του, το χρονικό δηλαδή πλαίσιο που δεσμεύει τις πολιτικές αποφάσεις.
Η κυβέρνηση Ερντογάν είναι ταυτισμένη σε θέσεις και χειρισμούς με τα άλλα κέντρα εξουσίας στην Άγκυρα γύρω από τα ζητήματα του Αιγαίου, και της ελληνικής μειονότητας στην Κ/πολη. Άλλωστε αυτό είναι μια βασική «προϋπόθεση» για να υπάρχουν ευρύτερες ισορροπίες στο πολιτικό σκάκι της Τουρκίας ανάμεσα στα κυριότερα κέντρα εξουσίας (Ερντογάν, Στρατηγοί, Διπλωμάτες).
Το ζήτημα ήταν και είναι το κόστος που έχει η Άγκυρα από την επιθετική στάση της στο Αιγαίο. Να δημιουργείται πίεση και κόστος στην Άγκυρα από τη θετική δράση της Αθήνας ( πχ κόστος στην Άγκυρα μέσα στην ΕΕ από το επεισόδιο στα ΄Ιμια -1996)
Το κόστος επί Καραμανλή έχει λιγοστέψει γι’ αυτό και το νέο θράσος της Τουρκίας το τελευταίο διάστημα. Τα ζητήματα στο Αιγαίο δεν θα λυθούν όσο η Τουρκία ακολουθεί αναθεωρητική πολιτική. Ωστόσο η κεντρική πορεία των πραγμάτων ήταν και είναι να δημιουργήσεις τέτοιο κόστος στην Άγκυρα που να είναι μια πίεση αποτροπής, κόστους, ανάσχεσης, διατήρηση της ειρήνης με την ανάλογη ισορροπία δυνάμεων. Μέσα από τη διπλωματική δράση αλλά και μέσα από τη διπλωματία με άλλα μέσα (αμυντική ισχύς, διεθνείς συμμαχίες, οικονομική ανάπτυξη, συνολική ισχύς)
Το γενικό πολιτικό πλαίσιο της κυβέρνησης Σημίτη συνοδευόταν από δραστήρια εξωτερική παρουσία και με αναβαθμισμένο κύρος της χώρας. Σε αυτή την πλούσια δραστηριότητα της διακυβέρνησης Σημίτη έγιναν ορισμένες υπερβολές και λάθη όπως το περίφημο «ζειμπέκικο», η πρόταση της Αθήνας για από κοινού οργάνωση του πανευρωπαικού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου το 2008, ή οι κοινές ασκήσεις της “Dynamic Mixed”.
Η πορεία των ε/τ σχέσεων μετά τα Ίμια «(1996)έδειξε μια πολύ σημαντική πολιτική αξία σε σχέση με άλλες αξιολογήσεις άλλων περιόδων. Ότι στην πραγματικότητα μόνο το ευρωπαϊκό πλαίσιο, οι ιδέες, οι διασυνδέσεις συμφερόντων, οι πρωτοβουλίες, το κύρος των ηγετών, η αξιοπιστία τους δημιουργεί εξελίξεις, αποτρέπει άλλες, βήμα βήμα ενισχύει μια κατεύθυνση. Το ότι η κυβέρνηση Καραμανλή παίζει στο ταμπλό της ακινησίας είναι ένα καλό δείγμα ότι θα έχουμε κάποιο αποτέλεσμα αφού η κίνηση έχει πάντα δύο κατευθύνσεις…